Viveka Sloka 46 Tel Eng

అస్త్యుపాయో మహాన్కశ్చిత్సంసారభయనాశనః ।
తేన తీర్త్వా భవాంభోధిం పరమానందమాప్స్యసి ॥ 46  ॥

సంసారభయనాశనః - సంసార భయమును నశింపజేసెడు, కశ్చిత్ = ఒకానొక, మహాన్ = గొప్పదైన, ఉపాయం-ఉపాయము, అస్తి - ఉన్నది, తేన – దానిచే, భవామ్భోధిం - సంసార సముద్రమును, తీర్త్వా- దాటి, పరమానన్దం - గొప్ప ఆనందమును, ఆప్స్యసి - పొందగలవు.

మహాన్ = అధికశ్రమచే సంపాదించదగిన సాధనములచే సాధింపశక్యమైనది. తేన=చెప్పబడబోవు ఆ ఉపాయముచే, భవా మ్భోధితీర్త్వా= దుస్తరమైన సంసారసాగరమును దాటి, అనగా దానికి మూలమగు అవిద్యను తొలగించుకొని, పరమానన్దం=నిరవధిక మైన శాశ్వత సంతోషమును పొందగలవు.

నీవు కోరునది దుఃఖ నివృత్తియేకదా? నేను చెప్పబోవు ఉపాయముచే దుఃఖము పూర్తిగ తొలగిపోవును; నిత్యము, నిరతిశయము అగు ఆనందము ఆవిర్భ వించును అని చెప్పుచు శిష్యునకు మిక్కిలి ఊరట కలిగించుచున్నాడు.

అవ. ఉపాయమునే విశేషరూపమున ఉపదేశించుచున్నాడు.

astyupāyō mahānkaśchitsaṃsārabhayanāśanaḥ ।
tēna tīrtvā bhavāmbhōdhiṃ paramānandamāpsyasi ॥ 46॥

Gurus while teaching chandogya upanishat enunciate the following mahavakya

tattvamasi - tat + tvam + asi

tat=that (Brahman)
tvam=you (Jiva)
asi=are

Viveka Sloka 45 Tel Eng

మా భైష్ట విద్వంస్తవ నాస్త్యపాయః
సంసారసింధోస్తరణేఽస్త్యుపాయః ।
యేనైవ యాతా యతయోఽస్య పారం
తమేవ మార్గం తవ నిర్దిశామి ॥ 45 ॥

హేవిద్వన్ = ఓ విద్వాంసుడా, మాభైష్ట - భయపడకుము, తవ - నీకు, అపాయః - అపాయము, నాస్తి - లేదు, సంసార సింధో = సంసార సముద్రముయొక్క, తరణే = దాటుటయందు, ఉపాయః = ఉపాయము, అస్తి = ఉన్నది, యతయః - యతీశ్వరులు, యేనైవ - ఏ మార్గముచే, అస్య = దీనియొక్క, పారం - ఆవలి ఒడ్డును, యాశాః = పొందినారో, తం - ఆ, మార్గమేవ - మార్గమునే, తవ - నీకు, నిర్దేశామి - బోధించు చున్నాను.

నీకు భయములేకుండుగాక అని అభయము ఈయబడినది. వివేకాదికమును సంపాదించుకొని, గురుకరుణ లేనిచో దుఃఖతరణము శక్యముకాదు అను నభిప్రాయముతో నాదగ్గరకు వచ్చినావు.

కావున తెలియవలసిన విషయము నీకు తెలియును అని సూచించుటకై "విద్వన్" అని సంబోధించినాడు.

బాగుగా యథావిధిగా చేయు నీకు "న హి కల్యాణకృత్కశ్చిదుర్గతిం తాటో గచ్ఛతి".

నాయనా ! మంచిపని చేయువాడెన్నటికిని చెడిపోడు అను స్మృతి ననుసరించి అపాయమేమియు లేదు; అందుచేత, దీనినెట్లు తరింతును? ఏమి? అని భయపడకుము.

ఈ విధముగ ముందుగ ఓదార్చి, ‘కతమో అస్త్యుపాయ' అను ప్రశ్నకు సమాధానముగ " సంసారసింధో స్తరణే అస్త్యుపాయః" అని చెప్పుచున్నాడు.

ఆ విషయమున బాగుగ విశ్వాసము కలుగుటకై ఆ ఉపాయమును సప్రమాణముగ చెప్పు చున్నాడు. ఏ ఉపాయముచే, ఈ సంసార సింధువు యొక్క, పారం= అంతమును, యతయః = ప్రయత్నశీలురగు సన్యాసులు, పొందినారో ఆ మార్గమునే నీకు ఉపదేశింతును.

అవ. అట్టిమార్గమును గూర్చి వినుటయందు ఎక్కువ ఆసక్తి కలుగుటకై సామాన్య రూపమున మరల ఆ ఉపాయమును చూపు చున్నాడు

mā bhaiṣṭa vidvaṃstava nāstyapāyaḥ
saṃsārasindhōstaraṇē'styupāyaḥ ।
yēnaiva yātā yatayō'sya pāraṃ
tamēva mārgaṃ tava nirdiśāmi ॥ 45॥

Some of our hymns, like Hanuman Chaalisa assure us that "bhoota pisaacha nikata nahi aavai" which means by reciting the hymn bhoota and pisaacha will be kept away. Here bhoota is not one of pancha bhootas (water, earth, fire, air, ether). The Andhra Bharati dictionary gives the following definition for bhoota: "A ghost, a demon, a powerless spirit supposed to haunt a cemetery, being the spirit of a bad man". A pisaacha means an asura or rakshasa.

Many cultures believe that spirits come from the past and haunt us. Shakespear's Macbeth is an illustration of the influence of spirits in impairing the mind resulting in tragedy. An exposition of spirits and goblins can also be found in the "Harry Potter" books and movies.

Not all spirits are bad. Benign spirits are like fairies that do good. Many westerners believe in "tooth fairies" that are supposed to relieve suffering when kids are teething.

When Bhakta Ramadas, at an advanced age, was apparently given a choice to accompany Lord Rama to his abode, he chose to stay back as a spirit in Bhadrachala where the temple he built for Lord Rama is still present.

Is the spirit same as atma? A spirit can be understood as the soul with unfulfilled desires or entanglements with family and friends. Atma is transcendental, all pervading and second to none. A spirit manifests after the prana exits a jeeva. Whereas atma exists at all times and "changes bodies like changing clothes" as Lord Krishna said in Gita.

In our scripture there is a story about Brahmarshi Viswamitra who created trisanku swarga (a heaven called Trisanku), with all the amenities of swarga ruled by Indra, when King Trisanku could not ascend to swarga with his physical body. Nowadays trisanku swarga means living in limbo. It illustrates the human desire vs. divine order when we believe that our bodies are the atma like charvakas or materialists.

Overall, rishis like Tulasidas assure the reader of their hymns that he won't come under the bad influence of spirits. When bad influence happens, there will be negative outcomes in life or worse loss of morality and dharma.

The sloka says those who perform good deeds, also known as samaritans, won't go astray in life. A Guru is such a good samaritan who guides the disciple in the path of moral rectitude. Since morality is dependent on time and place (desa kaala), changes from yuga to yuga, regulates behavior, unlike dharma which is based on smruti and forever, a Guru's guidance is indispensable to become a morally upright sadhaka along with the necessary equipment to cross the river of samsara(bondage).

Is America Heaven and India Hell?

Many in India say "America is Heaven and India is Hell". It results in the act of applying for an American visa that, of late, has become a bone of contention between America and India. Without talking about my experience per se, there is some truth to the statement that "America is Heaven". However, Vedanta has a different viewpoint. Sri D.S.Subbaramayya in one of his phenomenal works provides logic about the things that are existent or non-existent. He translated it from Asthakhyativadin in smruti to english. I have taken the liberty of modifying a bit. Here it is:

Here it is questioned as to what this capacity of gnana which makes the Heaven appear, relates itself to. If to the Heaven, is this Heaven produced or only made known by this capacity of gnana?

It cannot be the produced since that is unintelligible in the case of the Heaven. Nor is it what is made known since no other gnana is known other than that which makes manifest.

There is no second gnana in evidence to certify such a revelation on the part of the first gnana; if it is there, then what is thus revealed being Heaven, and requiring its relation to the new gnana to be explained, infinite regress would result.

Nor can it be said that it is both viz., that it is the very essence of gnana to produce as well as manifest the Heaven, for there can be no relation between existence and a Heaven.

It cannot be said that the relation of gnana which is existence, to that which is Heaven is that the former is determined as being under the control of what is Heaven, for, the Heaven cannot bring about any speciality in the gnana which, therefore, cannot be under the control of the Heaven.

If it does bring about any speciality, then its Heavenliness is contradicted since according to the Asatkhyativadin, practical efficiency is the criterion of existence.

If it is said that it is the very nature of gnana not to appear apart from the Heaven and that nothing whatever is brought about by the Heaven, then it would be ridiculous since without any cause the gnana would have to be partial to what does not exist.

Nor can it be said that gnana causes something to abide in the Heaven as its support, for what is Heaven cannot be the support of anything.

Hence absolute Heaven cannot be an object of experience.

Viveka Sloka 43-44 Tel Eng

తథా వదంతం శరణాగతం స్వం
సంసారదావానలతాపతప్తమ్ ।
నిరీక్ష్య కారుణ్యరసార్ద్రదృష్ట్యా
దద్యాదభీతిం సహసా మహాత్మా ॥ 43 ॥

విద్వాన్ స తస్మా ఉపసత్తిమీయుషే
ముముక్షవే సాధు యథోక్తకారిణే ।
ప్రశాంతచిత్తాయ శమాన్వితాయ
తత్త్వోపదేశం కృపయైవ కుర్యాత్ ॥ 44 ॥

ఉపదేశ విధి

మహాత్మా - మహాత్ముడైన ఆ గురువు, తథా = ఆ విధముగా, వదంతం - పలుకుచున్నట్టియు, స్వం-తనను, శరణా గతం - శరణ జొచ్చినట్టియు, సంసారదావానలతాపతప్తం - సంసారదావాగ్ని యొక్క తాపముచే తపింపచేయబడిన ఆ శిష్యుని, కారుణ్యరసార్ద్ర దృష్ట్యా = కారుణ్య రసముతో, ఆర్ద్రమైన దృష్టితో, విరీక్ష్య - చూచి, సహసా - వెంటనే, అభీతిం = అభయమును, దద్యాత్ - ఈయవలెను.

హాః = ఆ, విద్వాన్ - విద్వాంసుడైన గురువు, ఉపసత్తి మీయుషే - తననుసమీపించినట్టియు, ముముక్షవే - మోక్షేచ్ఛ కలిగినట్టియు, సాధు - బాగుగా, యథోక్త కారిణే - చెప్పిన ప్రకారము శాస్త్రోక్త కర్మాణికమును చేయునట్టియు, ప్రశాన్త చిత్తాయ - శాంతమైన చిత్తము కలిగినట్టియు, శమాన్వితాయ = శమముతో కూడిన, తస్మై - ఆ శిష్యునకు, కృపయా = దయతో, తత్త్వో పదేశం = తత్త్వోపదేశమును, కుర్యాత్ ఏవ - తప్పక చేయవలెను.

శిష్యుని అంతరమగు (అంతరంగమునకు సంబంధించిన) అధికారము అతని మాటలద్వారా మాత్రమే తెలియునుగాన, వాటిద్వారా అతడు అధికారియని తెలిసికొనిన పిమ్మటనే గురువులు అభయ దానోపదేశాదులను ఈయవలెనను విషయము. "తథావదనం” ఇత్యాది వాక్యముచే సూచితమైనది.

మహాత్మా= క్షుద్రబుద్ధికానివాడు, 'వెంటనే అభయమును ఈయవలెను' అని చెప్పుటచే భయము చెందిన వారి భయమును వెంటనే తొలగించవలెను అని సూచింపబడినది. అభయము చెందినవారి భయము తొలగిన పిమ్మటనే పురుషునకు ఉపదేశింప బడిన విషయమును గ్రహించు సామర్థ్య ముండును.

భయపడిన వాని భయము చాలకాలముండునట్లు ఊరుకొనరాదు అని సూచించుటకై `సహసా' అనుపదము ప్రయోగింపబడినది. భయపడిన వానికి ముందుగ అభయప్రదానముచేసి పిమ్మట అధికారానుసారముగ ఉపదేశము చేయవలెను అని విద్వానిత్యాది శ్లోకములో చెప్పుచున్నాడు.

విద్వాన్, బ్రహ్మవేత్తలలో గొప్పవాడగు గురువు, సాధుయథోక్తకారిణే - విహితానుష్ఠానమును చక్కగ చేయువాడు. ఇట్లు చెప్పుటచే శిష్టత్వము సూచితమైనది.

నావిరతో దుశ్చరితాన్నా శాన్తో  నాసమాహితః,

నాశాన్తమానసోవాపీ ప్రజ్ఞానేనై సమాప్నుయాత్,

అని శ్రుతిననుసరించి శిష్యునియందు శ్రోత్రి యత్వము, పాపరహితత్వము, మోక్షకామభిన్న కామ శూన్యత్వము అనునవి ఆవశ్యకములని భావము.

ప్రశాన్త చిత్తాయ - దేహము మొదలు బ్రహ్మవరకునుగల భోగ్య వస్తువులనుండి విరక్తుడై, తన లక్ష్యమునందు స్థిరముగనున్న మనస్సు కలవాడు, బాహ్యేంద్రియములను నిగ్రహించుకొన్నవాడు, విశేషణమగు శమాదిషట్కము సూచితమైనది.

వైరాగ్యాది గుణమండితుడగు అట్టి శిష్యునకు, కృపయా ఆతని దుఃఖమును తొలగింప వలెనను ఇచ్ఛచేత, ఆప్తకామునకు మరియొక విధమగు కోరిక ఏదియు ఉండదు కదా?

'ఏవ' అను దానిని 'కుర్యాత్ ' అను పదముతో అన్వయించి "తప్పక చేయవలెను" అను నర్ధము చెప్పవలెను.

అధికారి లభించినపుడు ఔదాసీన్యము వహింపరాదు. సత్పాత్రకు ఉపదేశింపబడిన బ్రహ్మవిద్య లోకానుగ్రహమునకై సుప్రతిష్ఠితమగును అని భావము.

ఈ విధముగ - సర్వానర్ధములకు హేతువగు అవిద్యను తొలగించెడి బ్రహ్మవిద్యాపారంపర్యమును అవిచ్ఛిన్నముగ కాపాడుట తన శిష్యుని బంధమునుండి విడిపించుట అనునవి ఉపదేశమునకు ఫలములని తాత్పర్యము.

ఈ ప్రకరణ గ్రంథమున ప్రతిపాద్యమగు విషయము శ్రోతలబుద్దిలో చక్కగ ప్రవేశించుటకై గురుశిష్య సంవాద రూపమున ప్రారంభము చేయబడినది.

కావుననే శ్రుతులందు గూడ అక్కడక్క డ అఖ్యాయికలు కానవచ్చుచున్నవి. ఈ విధముగ చెప్పుటచే గురువు యొక్క లక్షణము, శిష్యుని లక్షణము, ప్రశ్నింపవలసిన అన్ని విషయములు మనకు అనాయాసముగ తెలియును.

అప. పరమకారుణికుడగు గురువు " కథం తగ్గేయం భవసింధు మేలి.." ఇత్యాది వాక్యమున సూచితమగు శిష్యునకు కలిగిన భయమును వెంటనే తొలగింపవలెనను అభిలాషతో చెప్పుచున్నాడు.

tathā vadantaṃ śaraṇāgataṃ svaṃ
saṃsāradāvānalatāpataptam ।
nirīkṣya kāruṇyarasārdradṛṣṭyā
dadyādabhītiṃ sahasā mahātmā ॥ 43॥

vidvān sa tasmā upasattimīyuṣē
mumukṣavē sādhu yathōktakāriṇē ।
praśāntachittāya śamānvitāya
tattvōpadēśaṃ kṛpayaiva kuryāt ॥ 44॥

Before diving into this sloka, it helps to understand the phrase "prana prayaana bhava bheeti hara" in our hymns. When praana (life force commonly called breath made of paana, apaana, vyaana, udaana, samaana) leaves the body, it is believed that the jeeva assumes a sookshma sareera (subtle body) and travels to whichever loka his karma ordains. So the rishi is saying by reading his hymn, we will overcome the fear of praana leaving our sthoola sareera (gross body) and traveling to whatever destination.

There is a practical way of looking at it as prayaana bheeti or the fear of traveling (hodophobia). In Sankara's era, there were horse-drawn chariots, ox-drawn carriages, palanquins, etc. using which people traveled on land.

On the other hand, Sankara traveled on foot aa setu himachala, with a zeal and purpose disregarding the risk to his life posed by wild animals, venomous reptiles, etc. when ordinary mortals feared for life.

On water, one traveled on boats that are subject to natural forces. Further there was a widespread belief there are seven seas (sapta samudra) around bharata varsha. So crossing the 7 seas, even with sturdy boats and able bodied men at the oars, the boat can capsize in a gale or storm or hitting an iceberg (like Titanic mishap in 1912).

It is also believed for the aforementioned reasons, dwijas kept away from crossing the seas by any means. Whether they are correct or wrong in their assumption, the crossing of any water-body like a Ganga that is flowing down from Himalayas or Godavari that is merging with the eastern sea requires overcoming hydrophobia. One can be a great swimmer and think that he can cross a water-body with tireless effort. Without Lord's help, such a venture can be catastrophic when attacked by a crocodile with no boat around to save. Remember to make his mother acquiesce to him taking sannyasa (renunciation), Sankara pretended to have been caught in the jaws of a crocodile!

It is only in the recent centuries, after Industrial Revolution, that sages like Swami Vivekananda ventured on steam powered ships to go to far away lands (1893) and led the way for others to follow. Therefore, there is risk to life during tavel of any mode and aforementioned hymn makes relevant plea to the Lord for protection

In this sloka, Sankara is saying a qualified Guru gives abhaya (assurance) to a disciple who approaches with phobias, melancholy and fear of samsara (bondage) when he declares complete saranagati (surrender). The Guru only expects such a disciple to be a mumukshu (interested in liberation), of serene mind and have sama, dama, uparati, titeeksha, sradha, samadhana the 6 qualities ranging from control of senses to ability to concentrate and faith in Guru's upadesa.

Viveka Sloka 42 Tel Eng

కథం తరేయం భవసింధుమేతం
కా వా గతిర్మే కతమోఽస్త్యుపాయః ।
జానే న కించిత్కృపయాఽవ మాం ప్రభో
సంసారదుఃఖక్షతిమాతనుష్వ ॥ 42 ॥

ఏవం : ఈ, భవసిస్థుం - సంసారసముద్రమును, కథం = ఎట్లు, తరేయం - దాటగలను ?, మే = నాకు, కా - ఏమి, గతిః - గతి ?, కతమః - ఏ, ఉపాయః - ఉపాయము, అస్తి = ఉన్నది?, కించిత్ - ఏమియు, న జానే - ఎరుగను, ప్రభో -ఓస్వామీ, కృపయా = దయతో, మాం-నన్ను, అవ - రక్షింపుము, సంసారదుఃఖక్షతిం - సంసారదుఃఖము యొక్క నాశనమును, అతనుష్వ = చేయుము.

ఈ విధముగ అనేక విధములగు నివారింప శక్యము కాని దుఃఖముల సముదాయముచే వ్యాప్తమైన సంసారసముద్రమును ఎట్లు దాటుదును? ఈ విధముగనే ఉన్నచో నాకు ఏమి గతి ? నాకు ఏమి లభింపనున్నది? సర్వవిధముల దుఃఖమే అని తాత్పర్యము.

అందుచే ఈ సంసారసముద్రమును దాటుటకు ఏ ఉపాయమున్నది? నాకు మాత్రము ఏదియు కనబడుటలేదు. భీరుడనైన నన్ను రక్షింపుము. ఈ రక్షణమునే 'సాంసారదుఃఖక్షతి మాతనుష్వ ' అని చెప్పుచు స్పష్టీక రించుచున్నాడు. ఈ సాంసారిక దుఃఖమును సమూలముగ నశింప జేయుము అని యర్థము.

అప. ఇపుడు శ్లోకద్వయముచే గురువుయొక్క కర్తవ్యమును చెప్పచున్నాడు…

kathaṃ tarēyaṃ bhavasindhumētaṃ
kā vā gatirmē katamō'styupāyaḥ ।
jānē na kiñchitkṛpayā'va māṃ prabhō
saṃsāraduḥkhakṣatimātanuṣva ॥ 42॥

In our hymns we come across the phrase "Rajya Pradayini" which translates to "donor of kingdom". These days the probability of such a wish coming true is nil. So what does the rishi mean?

To answer the question we turn to Saint Tyagaraja who sang

Rama bhakti samrajyam
E manavula kabbeno manasa!

Which means, "O mind, who will obtain the kingdom called devotion to Lord Rama!". Several other references exist where devotion toward the Lord is considered as the ultimate kingdom to be had. Thus, devotees of the Lord are the Kings and Queens of their own right.

A sadhaka devoted to a Guru will, therefore, be rewarded with a kingdom of liberation where he is the king and the Lord is the emperor. Before progressing to that stage the sadhaka has to overcome samsara (bondage).

So in this sloka a neophyte is saying to the Guru, "At this juncture I see life as melancholic for the samsara awaits me. Is there a solution to overcome it? Can't you destroy the samsara which is the greatest cause of misery to me and the biggest obstacle to overcome?".

In other words the sadhaka is praying to Guru to guide him so that he can overcome his melancholy and all the vicissitudes in the path to liberation. Further he seeks the kindness and generosity of the Guru. This means Sampoorna Saranagati which is total surrender.

We see saranagati even in Bhagavad Gita in the case of Arjuna who declared his complete surrender to Lord Krishna. Similarly, Bhagavata's Gajendra (Elephant King), caught in the jaws of a crocodile, completely surrendered himself to Lord Vishnu, who until that moment allowed the Gajendra to experience pain for his past karma.

The Lord takes over the complete responsibility of nurturing and liberating when a devotee says anyatha saranam naasti -- "there is no one but you who can save me and to whom I completely surrender".

Viveka Sloka 41 Tel Eng

బ్రహ్మానందరసానుభూతికలితైః పూతైః సుశీతైర్యుతై- (పాఠభేదః - సుశీతైః సితైః)
ర్యుష్మద్వాక్కలశోజ్ఝితైః శ్రుతిసుఖైర్వాక్యామృతైః సేచయ ।
సంతప్తం భవతాపదావదహనజ్వాలాభిరేనం ప్రభో
ధన్యాస్తే భవదీక్షణక్షణగతేః పాత్రీకృతాః స్వీకృతాః ॥ 41 ॥

హే ప్రభో = ఓ ప్రభూ, భవదీక్షణక్షణగతే - నీ యొక్క దృష్టి యొక్క క్షణప్రసారమునకు (ఎవరు), పాత్రీకృతాః - పాత్రగా చేయ బడినారో, స్వీకృతాః = (నీచే) స్వీకరింపబడినారో, తే - వారు, ధన్యాః - ధన్యులు, భవతాపదావదహనజ్వాలాభి - సంసారమునందలి దుఃఖము లనెడు దావాగ్నిజ్వాలలచే, సంతప్తం - ఆప్తుడై నట్టి, ఏవం - ఈ నన్ను, బ్రహ్మానన్దర సానుభూతికలితై - బ్రహ్మానంద రసము యొక్క అనుభవముతో కూడినవియు, పూతైః - పవిత్రమైనవియు, సుశీతై - చాల చల్ల వినియు, నితైః = పరిశుద్ధమైనవియు, యుష్మద్వాక్కల శోజితై - నీ యొక్క వాగింద్రియమనెడు కలశముచే పోయబడిన వియు, శ్రుతిసుఖైః = చెవులకు సుంకరమైనవియు అగు, వాక్యామృతై - వాక్యామృతములతో, సించయ = తడుపుము.

హే ప్రభో = ఓ సర్వసమర్థుడా ! భవదీక్షణక్షణగతేః - నీయొక్క దయార్ద్ర దృష్టి క్షణకాలముపాటైనను లభించుటకు, పాత్రీకృతాః - లక్ష్యముగా చేయబడినవారు లేదా మీయొక్క నేత్రముతో క్షణ కాలమైన సంయోగమునకు, పాత్రీకృతాః = ఆశ్రయముగా అయినవారు, కావుననే, స్వీకృతాః ఎవరు ఆత్మీయులుగా గ్రహింపబడినారో వారు ధన్యాః = కృతార్ధులు.

అందుచే నేను గూడ, నీ కటాక్షముచే తొలగింప బడిన అజ్ఞానము కలవాడనై అధికముగా పవిత్రీకరింప బడినవాడనై ధన్యుడనైతిని.

సాంసారికాగ్ని తాపమును అతిశీఘ్రముగ తొలగింప దలచినవాడై శాంతింప చేసికొనవలెనని కోరుచు ఈ విధముగ ప్రార్ధించుచున్నాడని సూచించుచున్నాడు.

'శ్రేయని కేన తృప్యతే'- శ్రేయస్సు కలుగుచున్నపుడు చాలునని ఎవరందురు అను లోకోక్తి ననుసరించి ఇంతను కోరుచున్నాడు.

కటాక్షపాత్రుడనై, స్వీకృతుడనగు, సంసార శోకదావాగ్ని జ్వాలలచే సంతప్తుడనగు, వీనం - ఎదుటనున్న నన్ను, బ్రహ్మానందమే ఆస్వాదింపబడును గాన రసము. దాని అనుభవముతో మిశ్రితములైన కనుకనే, పూతైః =సకల కల్మషములను హరించు నవగుటచే పవిత్రమైన "న హి జ్ఞానేన సదృశం పవిత్రమిహ విద్యతే" - జ్ఞానముతో సమానమైన పవిత్రమగువస్తువు మరేదియు ఈ లోకమునలేదు కదా! అని స్మృతి ననుసరించి అట్టి జ్ఞానము కలవాని వాక్యములు గూడ సకల పాపహారముగు జ్ఞానమును ఉపదేశించున వగుటచే పవిత్రములు.

సుశీతైః = ఆధ్యాత్మికాది దైవికాధి భౌతికములగు అంతర తాపములను నశింప చేయునవగుటచే మిక్కిలి చల్లనైనవి.

సితైః- రజస్తమో మార్గములను తొలగించుట ద్వారా కేవల సత్త్వ మార్గమును మాత్రమే పొందింప చేయుటచే నిర్మలమైనవి.

నీ వాగింద్రియమునకు స్థానమగు ముఖమే కలశము ; దానినుండి బయల్వెడలినవి, కర్ణానందదాయకము లైనవి అగు వాక్యామృతములచే నన్ను తడుపుము. పవిత్రత్వము, శీతత్వము, శుద్ధత్వము, కలశోoజి తత్వము అనునవి వాక్యముల యందును, అమృతమునందును తుల్యముగ నుండుటచే వాక్యముల యందు అమృతత్వము ఆరోపింపబడినది.

'బ్రహ్మానన్దరసానుభూతి కలితైః' అనునది పవిత్రత్వమునకు కారణమును చెప్పుచున్నది. 'శ్రుతి సుభైః' అనుటచే శ్రవణకాలమునందే సుఖమును కలిగించునవి. వాటి యర్థమును బాగుగ అనుసంధానము చేసికొని అనుభవము లోనికి తెచ్చుకొన్నచో ఎంతటి ఆనందము కలుగునో చెప్పనలవికాదు అని సూచింపబడుచున్నది.

అన. (38 శ్లోకములు) వెనుక 'భీతం ప్రపన్నం' ఇత్యాది వాక్యములచే సూచితమగు భీతిని, వెంటనే తనపై అనుగ్రహము కలుగుటకై స్పష్టీకరించుచున్నాడు.

brahmānandarasānubhūtikalitaiḥ pūrtaiḥ suśītairyutaiḥ
yuṣmadvākkalaśojjhitaiḥ śrutisukhairvākyāmṛtaiḥ secaya | 
saṃtaptaṃ bhavatāpadāvadahanajvālābhirenaṃ prabho
dhanyāste bhavadīkṣaṇakṣaṇagateḥ pātrīkṛtāḥ svīkṛtāḥ || 40 ||

The Sanskrit phrase frequently seen in hymns is "sarva mrutyu nivaarini". It means the goddess will prevent all kinds of death. It can't be true because whatever is born, must die after a finite time, including stars and planets, nay the universe. So why are our rishis claiming our gods have the power to prevent death.

The proper way to interpret the phrase is "akaala mrutyu nivaarini" which means the goddess will prevent untimely death. In the olden days people wished for a life span of 100 years. Each of the four stages of life viz. childhood (baalya), youth (youvana), householder (gruhastu), renouncer (sannyasa), is meant to last for two and half decades. It is however not always possible to live through all of the stages and attain sannyasa as there are diseases, accidents and natural calamities.

Just as we buy life insurance to see that our beloved ones don't suffer because of akaala mrutyu, we seek the same from the goddess. The insurance companies give policies for ten, twenty, thirty, etc. years based on the life expectancy of the policyholder and the risks like smoking, adventurous sports, etc. In the case of the goddess we seek coverage of all risk factors.

Sankara, in this sloka, is paraphrasing a disciple beseeching a guru for liberation by tiding over the samsara(bondage) with sweet words from his mouth like holy water pouring out of the spout of kamandala(water jug) and burning the karma that causes bondage like a forest fire.

The interesting aspect of this sloka is that Sankara uses metaphors like "cool water" from the kamandala and "hot fire" in a forest. This kind of useage gives a prosaic prayer the significance of poetry for one familiar with the Sanskrit language.

The gist of the sloka is "O Guru, have pity on me and enlighten me on how to overcome bondage, suffering and death".

Viveka Sloka 39-40 Tel Eng

శాంతా మహాంతో నివసంతి సంతో
వసంతవల్లోకహితం చరంతః  
తీర్ణాః స్వయం భీమభవార్ణవం జనా-
నహేతునాన్యానపి తారయంతః ॥ 39 ॥

అయం స్వభావః స్వత ఏవ యత్పర-
శ్రమాపనోదప్రవణం మహాత్మనామ్ ।
సుధాంశురేష స్వయమర్కకర్కశ-
ప్రభాభితప్తామవతి క్షితిం కిల ॥ 40॥

వసంత వత్ = వసంతఋతువువలె, లోకహితం- లోకములకు హితమును, చరంతః - చేయుచున్నట్టియు, శాన్త = శాంతులును, మహాన్తః -గొప్పవారును, స్వయం - తాము, భీమభవార్ణవం - భయంకరమైన సంసారసముద్రమును, తీర్ణాః - దాటినవారును, అహేతునా = కారణమేమియు లేకుండగనే, అన్యాన్ జనానపి-ఇతరజనులను గూడ, తారయంత = దాటింపజేయుచున్న, సన్తః - సత్పురుషులు, నివసన్తి = వినిపించుచున్నారు.

మహాత్మనాం - మహాత్ములయొక్క, యత్ - ఏ, పరశ్రమాపనోద ప్రవణం = పరులయొక్క బాధలను తొలగించుట యందలి ఆసక్తికలదో, అయం - ఇది, స్వత ఏవ = స్వతఃసిద్ధమగు, స్వభావ ఏవ = స్వభావమే, ఏషః = ఈ , సుధాంశుః = చంద్రుడు, అర్క కర్కశ ప్రభాభితప్తాం = సూర్యుని తీవ్రకరణములచే తపింపచేయబడిన, క్షితిం - భూమిని, స్వయం – తానే, అవతి కిల - రక్షించును కదా!

వర్ష కాలమున వర్షబాధ ; గ్రీష్మమున వేడి; శరదృతువు ప్రారంభమునందు మాత్రమే సుఖము; పూర్తిగ రెండు మాసములందును ఉండదు.

కార్తీకమాసపు చివరిభాగము యమదంష్ట్ర (యముని కోరలు) అని చెప్పుదురు కదా! హేమన్త శిశిరములలో చలి; కాని సుగంధి పుష్పములకు నిధియగు వసంతము పూర్తిగ లోకమునకు సుఖమును కలిగించును గాన 'వసంతమువలె' అని చెప్పబడినది.

అపుడు వర్షముగాని, తాపము గాని, చలిగాని, రోగములు గాని ఉండవు కదా! ఋతువు ఏ విధముగ సుఖమును మాత్రమే కలిగించునో అట్లే లోకమునకు సుఖమునే చేయుచు, శాన్తాః = నిర్వికారమగు మనస్సుకలవారును, కావుననే మహాన్తః - అపరిచ్ఛిన్నమగు బ్రహను సాక్షాత్కరించుకొన్న వారును, కావుననే శ్రు. 'బ్రహ్మవిద్బ్రహ్మైన భవతి' - బ్రహ్మవేత్త బ్రహ్మయే యగును అని శ్రుతిచెప్పిన విధమున సన్తః = అట్టి అపరిచ్ఛిన్న బ్రహ్మాభేదముతో నున్నవారును, తాము సంసారరహితులును, తాము అప్తకాములు - కోరికలన్నియు తీరిన వారు అగుటచే స్వప్రయోజన మేమియు లేకుండగనే సంసార సముద్ర నిమగ్నులగు ఇతరులనుగూడ దాటించుచున్నవారును, కారణము లేని ప్రవృత్తి ఉండదు కదా!

కారణము లేకుండ వీరు ఇతరుల నెందులకు తరింపచేయుదురు అని అశంకించుకొని "అయం స్వభావః” ఇత్యాది వాక్యముచే సమాధానము చెప్పుచున్నాడు.

స్వభావమునకు కారణ మేమి అని అన్వేషించుట యుక్తముకాదు. పంచదారలో మాధుర్యము స్వాభావికము, ఈ మాధుర్యమునకు కారణమేమి అని ప్రశ్నించుటలో అర్థము లేదుకదా ? పరశ్రమాపనోద ప్రవణం - పరుల యొక్క ఏ శ్రమ యున్నదో దానిని నివారించుటలోని అత్యాసక్తి: 'ప్రవణ' శబ్ధము ఇచట భావప్రధానముగ 'ప్రవణత్వము' అను నర్థమున ప్రయుక్త మైనది. ఇది మహాత్ములకు స్వాభావికమేగాన ఈ విషయమున పర ప్రేరణాపేక్షలేదు అని భావము. ఇందులకు 'సుధాంశు' ఇత్యాదికము దృష్టాంతము .

అవ. ఈ విధముగ వినీతవేషమును, దానికి అనుగుణమగు వాక్కును, దానిచే వ్యంజితమగు భక్తి నిచూచి ‘ఇతరమేదియు లేక అర్హుడైయున్న ఈతనిని సర్వవిధముల రక్షింపవలెను' అను నభిప్రాయముచే తనకు అభిముఖుడైనట్టియు, దయామృతమును వర్షించు సానుగ్రహ కటాక్షములచే తనను పవిత్రుని చేయుచున్న దేశికోత్తముని, ఇపుడు తనకు బంధమోచనోపాయమును ఉపదేశింపుమని, ధైర్యముతో ప్రార్థించుచున్నాడు.

āntā mahāntō nivasanti santō
vasantavallōkahitaṃ charantaḥ ।
tīrṇāḥ svayaṃ bhīmabhavārṇavaṃ janā-
nahētunānyānapi tārayantaḥ ॥ 39॥

ayaṃ svabhāvaḥ svata ēva yatpara-
śramāpanōdapravaṇaṃ mahātmanām ।
sudhāṃśurēṣa svayamarkakarkaśa-
prabhābhitaptāmavati kṣitiṃ kila ॥ 40॥

Why do we worship trees? Because they provide us shade, fruits and oxygen. They do so unasked and they don't care if the one standing in their shade is a friend or foe, animal or bird. Similarly Sankara says a guru bestows on a sadhaka his upadesa out of his kindness and camaraderie.

A guru's capability is based on guruparampara or the succession of his guru, guru's guru and so on. Just as lineage (gotra) is traced to the sapta rishis , a guru's parampara indicates his roots.

Sankara's Guruparampara

• Lord Vishnu
• Lord Brahma
• Vashishta
• Sakthi
• Parasara
• Veda Vyasa
• Sukha Brahmam
• Gaudapadha
• Govinda Bhagavatpada
• Adi Sankara

However, the gurus before Sankara didn't attain the same fame and acceptance. Hence it is believed that Sankara is in avatar. Some Saivaites believe the parampara shown originates with Lord Siva instead of Lord Vishnu. Whatever it may be, he is an avatar who took birth to reform the hindu religion and weed out other faiths that create confusion and disharmony.

Sankara is also called jagat guru implying his reach goes far beyond the boundaries of bharata varsha. Obviously he is the most qualified to comment on gurus and give guidance to his four disciples: Suresvara, Padmapada, Hastamalaka and Totaka.

In this sloka Sankara is laying out the motivations of a guru and the minds of those who doubt his intentions. He compares a guru to the season vasanta(spring) that subdues the earth baked under hot summer sun and soaked in rain.

A guru, says Sankara, is like the moon reflecting cool rays after absorbing the scorching heat of sun's light. Moon doesn't distinguish and discriminate on whom it shines. Similarly a jagat guru operates to relieve mankind of suffering and ignorance.