Chapter 18 Section 14

18.14

ధృత్యా యయా ధారయతే మనః ప్రాణే౦ద్రియక్రియాః {18.33}

యోగేనా వ్యభిచారిణ్యా ధృతి స్సా పార్థ సాత్త్వికీ

పార్థా! ఏ ధైర్యముచేత మనస్సు, ప్రాణము, ఇంద్రియ చేష్టలను మనుజుడు చెదరకుండా నిలుపు చున్నాడో అట్టి దానిని సాత్త్విక ధృతి అందురు

యయా తు ధర్మకామార్థాన్ ధృత్యా ధారయతే అర్జున {18.34}

ప్రసంగేన ఫలాకాంక్షీ ధృతి స్సా పార్థ రాజసీ

ఫలము నాశి౦చువాడు దేనిచేత ధర్మార్థకామములను ఆసక్తితో ఆశ్రయించుచున్నాడో, పార్థా! అది రాజస ధృతి యగును

యయా స్వప్నం భయం శోకం విషాదం మదమేవ చ {18.35}

న విముంచతి దుర్మేధా ధృతిస్సా పార్థ తామసీ

పార్థా! ఏ ధైర్యము చేత దుర్బుద్ధి గలవాడు స్వప్నమును, భయమును, శోకమును, విషాదమును, మదమును విడువకున్నాడో అట్టి ధృతి తామసిక ధృతి యగుచున్నది ఀ

వ్యక్తులను మేధస్సు లేదా తెలివితేటలతో కాక పట్టుదల గలవారుగా చూడవచ్చు. ప్రతిచోటా ఐ క్యు అనగా ఇంటెలిజన్స్ కోష౦ట్ నే చూస్తారు. అది ఒక ప్రమాణంగా స్వీకరిస్తారు. కాని పట్టుదల మేధ అంతటి ఉన్నత లక్షణము.

పట్టుదల తక్కువగా ఉంటే దానివలన మనం తీసికొనే నిర్ణయాలు కూడా అస్పష్టంగా ఉంటాయి.

సంస్కృతంలో పట్టుదలను ధృతి అంటారు. ధ్రి అనగా ఆధారము. దాని లోంచే ధర్మము కూడా వచ్చినది. ధృతి మనకు ఆదరవుగా ఉండి సామరస్యం, చైతన్యం, బలం ఇస్తుంది. గాంధీ "బలం శారీరిక పుష్టితో కాక అసాధ్యమైన పట్టుదలవలన వస్తుంది" అన్నారు. క్లిష్టమైన పరిస్థితులలో, సంపద హరించిపోయి, మిత్రులు వీడిపోయి ఉంటే పట్టుదలతో నిలదొక్కుకోవచ్చు. ఈ విషయం గాంధీ జీవిత చరిత్ర చూస్తే తెలుస్తుంది. ఆయన అతి చెడ్డ ప్రతిపక్షాన్ని, దూషణని, నమ్మక ద్రోహాన్ని , తన జీవిత చరమదశ వరకు చూసేరు. అలాగే తెరెసా ఆఫ్ ఆవిలా, సెయింట్ ఫ్రాన్సిస్ మొదలగువారు.

గీత చెప్పేది: మనకు భద్రత, మన కాళ్ళ మీద నిలబడే శక్తి కావాలంటే మన పట్టుదలను వృద్ధి చేసికోవాలి. అలాగే ఇతరులను ప్రేమించి వారిచే ప్రేమించ బడడం, అవసరమైనప్పుడు మిత్రులు సహాయం చేయాలంటే పట్టుదల చాలా అవసరం. పట్టుదలను పెంపొందించు కోవాలంటే ప్రయత్నం, మెళుకువ అవసరం.

సాత్త్వికమైన ధృతి ప్రాణ శక్తిని శరీర అవయవాలకు, ఇంద్రియాలకు, మనస్సుకు సమంగా పంచుతుంది. ప్రాణ శక్తి కోరికలవలన వృధా అవుతుంది. అలా కాకుండా ఉండాలంటే బలమైన పట్టుదల, తెలివి ఉండాలి. మనస్సులో స్వార్థ పూరితమైన ఆలోచనలను కట్టిపెట్టి మంచి ఆలోచనలను పాటించాలి. ఒక స్వార్థ పూరితమైన ఆలోచనను నియంత్రించిన దాని వలన ప్రాణ శక్తితో ఎన్నో లాభములను పొందవచ్చును. ఇది ఎలాగంటే బ్యాంక్ లు ఇచ్చే చక్రవడ్డీ వంటిది. మన ప్రాణ శక్తిని కోరికలకై వ్యర్థం చేయకుండా ఉంటే, చైతన్యం చక్రవడ్డీలాగ పెరుగుతుంది.

ఇది అతిశయోక్తి కాదు. గాంధీ 60 ఏళ్ల వయస్సులో ఆయన దైనందిన కార్యక్రమము చూస్తే ఒక సామాన్యుని కన్న కోటి రెట్లు ప్రాణ శక్తి ఉన్నదనిపిస్తుంది. ఉదయం మూడు గంటల నుండి అర్థరాత్రి వరకు వివిధ నాయకులతో మంతనాలు చేసి, పాత్రికేయులతో మాట్లాడేవారు. భారత దేశ భవిష్యత్ ఆయన పలికే మాటల మీద ఆధారపడి ఉంది. ఆయన దాని గురించి వ్రాస్తూ తాను ఆ సమయంలో వృద్ధి చెందేనని చెప్పేరు. ఆయన దృష్టిలో సవాలు లేని జీవితం వ్యర్థమని. స్వార్థంతో కాక మన జీవితాన్ని మలచుకుంటే మనకున్న శక్తి బహిర్గితమవుతుంది. 421