Chapter 18 Section 15

Bhagavat Gita

18.15

సుఖం త్విదానీ౦ త్రివిధం శృణు మే భరతర్షభ {18.36}

అభ్యాసా ద్రమతే యత్ర దుఃఖాంతం చ నిగచ్ఛతి

అర్జునా! దేని అభ్యాసము చేత మనుజుడు దుఃఖ నాశమును, సుఖానుభవమును, పొందుచున్నాడో అట్టి సుఖమిపుడు నా చేత మూడు విధములుగ తెలుపబడుచున్నది. ఆలకింపుము

యత్తదగ్రే విషమివ పరిణామే అమృతోపమం {18.37}

తత్సుఖం సాత్త్వికం ప్రోక్తం ఆత్మబుద్ధి ప్రసాదజమ్

తన యొక్క బుద్ధి ప్రసన్నత వలన కలిగిన ఏ సుఖము ఆదియందు విషము వలెను, అనంతరము అమృతము గను యుండునో అట్టి సుఖము సాత్త్విక సుఖ మనుబడును

విషయేంద్రియసంయోగాత్ యత్తదగ్రే అమృతోపమం {18.38}

పరిణామే విషమివ తత్సుఖం రాజసం స్మృతమ్

విషయేంద్రియ సంయోగము వలన కలిగెడి ఏ సుఖము ఆరంభము నందు అమృత తుల్యము గను, అనంతరము విషతుల్యముగను ఉండునో అట్టి సుఖము రాజస సుఖ మనబడును.

యదగ్రే చానుబంధే చ సుఖం మోహన మాత్మనః {18.39}

నిద్రాలస్య ప్రమాదోత్థ౦ తత్తామస ముదాహృతమ్

ఆద్య౦తముల యందు మనుజునకు మోహమును కలుగ జేయునదియు, నిద్ర, అలసత్వము, ప్రమాదము వలన కలుగునదియైన సుఖము తామస సుఖ మనబడును ఀ

ఈ శ్లోకములు ఆనందం గూర్చి చెప్పుచున్నాయి. మనందరము ఏదో ఒకనాడు మరణించు వారలమే. నా గురువు ఒక రోజు మరణిస్తానని తెలిసి ఆమెకు నాయందు ఉన్న ప్రేమవలన జీర్ణించుకోలేక పోయింది. ఆమె మరణానికి ఆవలకు తీసికు వెళ్లాలని, తనకు కలిగిన ఆత్మ జ్ఞానము నాకు చెప్పింది. బుద్ధుడు తన భార్య, కుమారుడు ఎప్పుడూ యౌవ్వనుముతో ఉండరని తలచి, అమరత్వం గూర్చి తెలుసుకోవడానికి తన రాజ్యాధికారాన్ని విడనాడెను. అతని ప్రేమ ఎంత పటిష్టమైనదంటే ఆ జ్ఞానము తన మనస్సులో కలిగినవెంటనే అందరికీ చెప్పాలనే కోరిక కలిగింది. ఒక వ్యక్తి తన కుటుంబాన్ని, లేదా మిత్రుడిని ప్రేమించడం సహజం. నేను చెప్పే ప్రేమ దీన్ని దాటి ఉన్నది. అది వాని జీవితమంతా బాధలు పడుతున్న, స్వార్థంతో బ్రతుకుతున్న, చావు గురించి భయపడుతున్న వారలను రక్షించడానకి కలిగిన ప్రేమ.

మన అమరత్వం గురించి తెలిసికొనవలెనన్న ముందు మన భౌతిక శరీరం యొక్క అనిత్యత్వం గూర్చి అవగాహన ఉండవలెను. ప్రతి రోజూ మనము చావుకు దగ్గరగా వెళుతున్నాము. ఒకడు వృద్ధుడైనా, యువకుడైనా సరే చావును తప్పించుకోలేడు. నా బాల్యంలో నా అమ్మమ్మ కాలం వేగంగా పరిగెడుతున్నాదని చెప్పేది. నేను ధ్యానాన్ని అలవరుచుకోవడం కన్నా ముందు, విశ్వవిద్యాలయంలోనికి కొత్తగా వచ్చిన తెలివి తేటలతో విరజిల్లే, అందమైన విద్యార్థులను చూసి వారు ఎంతో కాలం అలాగే ఉండరని తలచేవాడిని.

ఇవి విషాదంతో కూడిన ఆలోచన కాదు. వాళ్ళు ఎంతో సున్నితమైన హృదయంతో ఉండి, నా మాట పట్టించుకోక పోయినా, నన్ను కించ పరచినా నేను వారిని ప్రేమించకుండా ఉండడానికి, జీవితం చాలా చిన్నది అని అనుకునేవాడిని.

స్వార్థపరులు తమ అనిత్యత్వాన్ని మరచిపోయేరు. అలాగే నిర్దయులైన వారు కూడా. మన జీవితం స్థిరత్వము లేక ఎంతో వేగంగా పోతో౦ది. అందువలన మనం నిర్దయతో, స్పర్థలతో ఉండడం సరికాదు. సాధ్యమైనంత వరకు ఇతరుల సంక్షేమానికై పాటుపడాలి. ధ్యానంలో ఈ విషయాలు తెలియబడి మన చేతన మనస్సు లోతులకు వెళ్తాము.

మనం ఇంద్రియాలకు లోబడి, అవి చెప్పినట్లు నడిస్తే, అది ఎంతోకాలం ఉండేది కాదని తెలిసికోవాలి. ఇతరులను ప్రేమించుట లేదా ద్వేషించుట, వారితో స్పర్థలు కలిగించుకొనుట, వారియందు అసూయ కలిగి ఉండుట, ఎంతో కాలం సాగవు. ప్రతి వృద్ధునికి ఈ విషయము తెలుసును. కానీ అతడు వాటికి ఎంతో అలవాటు పడి తన నడవడిక మార్చు కొనడు. మనకు బాల్యము, ఓజస్సు, సంకల్పం ఉన్నప్పుడే అనిత్యత్వం గురించి ప్రతి రోజూ తలచుకొని జీవిస్తే ఇంద్రియాలు మనకు లోబడి, ధ్యానానికి ఎట్టి అవరోధాలూ కలుగవు.

రాబర్ట్ ఫ్రాస్ట్ వ్రాసిన స్టాపింగ్ బై వుడ్స్ పద్యం గుర్తుకు వచ్చింది:

అడవి అందంగా, చీకటిగా, అతి లోతుగా ఉన్నది

కాని నా వాగ్దానాలను నిలబెట్టుకోవాలి

నిద్ర పోయే ముందు చాలా దూరం వెళ్ళాలి

ఈ పద్యాన్ని జవహర్ లాల్ నెహ్రూ తన బల్ల మీద ఎప్పుడూ పెట్టుకొనేవారు.

కోరికలనే అడవి చీకటిగా, సర్వ వ్యాపితమై, తీరని కోరికలతో నిండి ఉన్నది. మనం దాని లోకి ప్రవేశించి, తిరిగిరావడానికి చాలా సమయం తీసికోవడం సహజం. కాని మనం చేసిన వాగ్దానాలను నెరవేర్చడానికి, ఇంటిని చేరడానికి చాలా దూరం వెళ్ళాలి. 424