Bhagavat Gita
2.45
యా విశా సర్వభూతానాం తస్యాం జాగర్తి సంయమీ
{2.69}
యస్యాం జాగ్రతి భూతాని సా విశా పశ్యతో మునేః
సర్వభూతములకు ఏది రాత్రియో, దాని యందు సంయమి మేలుకొని యుండును. దేనియందు సర్వ భూతములు మేలుకొని యున్నవో అది సంయమికి రాత్రిగా నుండును
మనకు రాత్రి అయితే యోగులకు పగలు; మనకు పగలయితే యోగులకు రాత్రి. ఎందుకంటే మనము ఇంద్రియాలతో తాదాత్మ్యమై, దేహంతో ముడిపడి, సదా మార్పుచెందే సంసారమనే చక్రంలో తిరుగుతున్నాం. ఈ విధంగా ఉన్న మనకు సదా మార్పు కలుగుతూ, చివరకు మరణమనే అంతిమ మార్పు కలుగుతుంది.
మన ధ్యానం పరిపక్వమవుతున్న కొద్దీ, బాహ్య ప్రపంచం మనకు వివర్తమై కనిపిస్తుంది. ప్రస్తుత ప్రపంచం ఒక దశాబ్దం క్రింద ఉన్న ప్రపంచంగా లేదు. ప్రతీదీ మాయతో కూడి మార్పుచెందుతున్నట్టు కనపడుతుంది. కొన్నేళ్ళ నాటి క్రింద మన ప్రత్యర్థి అనుకునే వ్యక్తి, ఇప్పుడు ఒక మంచి మిత్రునిగా కనిపిస్తాడు. అంటే మనం ప్రపంచంలోని జీవైక్యతను అర్థం చేసుకొంటున్నాము.
మనము ప్రాణులను యదాతథంగా చూడక, మన మనోభావాలతో చూస్తాం. ప్రాణుల్ని మన అవసరాలతో, పక్షపాతంతో చూసి, ప్రతీదీ మన చుట్టూ తిరుగుతోందని అని అనుకొంటాం. మనం ప్రాణుల్ని యదాతథంగా చూసి, ప్రపంచం ఒక క్రూరమైనదిగా భావించకూడదు. ఎందుకంటే మనము సంపూర్ణ దృష్టితో ప్రపంచాన్ని చూడటం లేదు కనుక. శ్రీ రమణ మహర్షి లేదా శ్రీ రామకృష్ణ లాంటి వారు మాత్రమే ప్రపంచాన్ని సంపూర్ణ దృష్టితో చూడగలరు. వారు ప్రపంచంలో జరిగే అల్లకల్లోలం, హింస చూస్తారు గానీ, ప్రపంచమనే ఆసుపత్రిలో మనకు చికిత్స చేసి బాగుపరచాలని తలుస్తారు. రమణ మహర్షి దేహం ఒక పెద్ద వ్యాధి అన్నారు. శ్రీ రామకృష్ణ ఆసుపత్రిలో బాగుపరచే వరకు మనల్ని ఇంటికి పంపించకూడదు అని శిష్యులకు బోధించేవారు. బుద్ధుడుకూడా మనమంతా తన్హ అనే వ్యాధితో బాధపడుతున్నామని చత్వారి ఆర్యసత్యాని (Four Fold Path) లో పేర్కొన్నారు. తన్హ అంటే అరికట్టబడని కామం. దానిని తొలగించుకోవడానికై అరియ అష్టాంగిక (Eightfold Path) ని ప్రసాదించేరు.
మనం జీవితంలో చెయ్యవలసిందల్లా మనలోని అహంకారాన్ని క్రమక్రమంగా తొలగించాలి. దానికై మన బంధుమిత్రుల బాగుకొరకై అహంకార౦తో చూసే దృష్టిని విశాలం చేసికోవాలి. ఈ విధంగా జీవైక్య సమానతని పాటించాలి. ఒకరు నన్నడిగేరు "మనకు తెలిసిన కొంతమందికే సేవ చేస్తే, జీవైక్య సమానతను ఎలా పొందగలం?" నేను చెప్పింది ఒక వస్తాదు ప్రపంచంలో అతి గొప్పవానిగా కావడానికి ప్రతి ఒక్కరితోనూ పోటీ పడి జయంచనక్కరలేదు. ఒక ఊరు, రాష్ట్రం లేదా దేశంలో అతి గొప్ప వస్తాదులతో భేటీ పడి, జయిస్తే చాలు. అతి కొద్ది బంధుమిత్రులున్నా వారి శ్రేయస్సుకై ప్రయత్నిస్తే మనకున్న సన్నపాటి దృక్పథం విశాలమై చివరికి సర్వత్రా వ్యాపిస్తుంది. ఇదే నిర్వాణ మంటే. మనకు లాభసాటిగా లేదా ఆహ్లాదంగా ఉండేలాగ కాకుండా, జీవైక్యతను చూడాలి.