Viveka Sloka 23 Tel Eng

విషయేభ్యః పరావర్త్య స్థాపనం స్వస్వగోలకే ।
ఉభయేషామింద్రియాణాం స దమః పరికీర్తితః । ||23||

ఉభయేషాం – ఉభయవిధములగు, ఇంద్రియాణాం - జ్ఞానేంద్రియ కర్మేంద్రియముల (యొక్క) ను, విషయేభ్యః- భోగ్యవిషయములనుండి, పరావర్త్య=మరల్చి, స్వస్వగోలకే - తమతమ గోలములలో, స్థావనం - ఉంచుట, సః -ఆ, దమ - దమముగా, పరికీర్తితః - చెప్పబడినది.

మనస్సునకు విషయవిచారము చేయగల సామర్థ్య మున్నది. అందుచే (పై శ్లోకములో మనస్సు) “స్వయముగనే వైరాగ్యమును పొంది" అని చెప్పబడినది. కాని బాహ్యేంద్రియములగు శ్రోత్రాది జ్ఞానేంద్రియములకును, వాగాది కర్మేంద్రియములకును స్వయముగ విషయ విచారముచేయు సామర్థ్యము లేదు. కావున అశ్వములవంటి ఆ బాహ్యేంద్రియములను, కళ్లెమువంటి మనస్సుచేత శబ్దాదివిషయ మార్గములనుండి పరాఙ్ముఖముల నుగచేసి, చెవి, ముఖము మొదలగు వాటి వాటికి సంబంధించిన గోళములలో నిలిపి, వాటి వ్యాపారములను నిలుపుచేయుటకు 'దమము' అని పేరు. మనస్సు మొదలగునవి, కళ్లెము మొదలైనవాటివంటివి అను విషయము కఠోపనిషత్తులో చెప్పబడినది.

ఆత్మానం రథినం విద్ధి శరీరం రథమేవ తు,
బుద్ధిం తు సారథిం విద్ధి మనః ప్రగ్రహమేవ చ,
ఇన్ద్రియాణి హయాన్యాహు ర్విషయాంస్తేషు గోచరాన్. 

ఆత్మను రథస్వామిగను, శరీరమును రథముగను, బుద్ధిని సారథిగను, మనస్సును కళ్లెముగను, ఇంద్రియములను గుఱ్ఱములుగను, విషయములను మార్గములుగను తెలిసికొనుము.

అవ. బాహ్యేంద్రియముల నిగ్రహము దమము. దానిచే సాధ్యమగు ఉపరతిని విశదీకరించుచున్నాడు.

viṣayēbhyaḥ parāvartya sthāpanaṃ svasvagōlakē ।
ubhayēṣāmindriyāṇāṃ sa damaḥ parikīrtitaḥ ।|23||

Why did Lord Krishna reveal in Bhagavad Gita the secret of how to reach his abode and attain him? To answer this we must assume that the Lord has enormous compassion toward his devotees. When a devotee performs austerities (like sama, dama, etc.) mentioned in this sloka and the previous sloka, and denies himself the pleasures derived from the senses, Lord rewards him with knowledge that leads to moksha.

The followers of Budha are not only attracted to his teaching, but also the fact that as Sidhartha he sacrificed the pleasures of royalty. Adi Sankara renounced the pleasures of childhood by embracing sannyasa as an adoloscent. Ramana Maharshi left the security of his family at a young age in search of self-realization. There are too many illustrations of great devotees renouncing physical comforts to enumerate. Anyone who trades comfort for hardship is dearer to the Lord. Hence some do upavasa or fasting, others do penance, the adventurers trek mountains to visit temples and so on. The mere thought of fasting or visiting a great lake amidst the Himalayas such as manasarovar in bone-chilling cold, will dissuade ordinary men from attempting them. But great people have done them and received the grace of the Lord.

Besides austerities, the Lord is also impressed when devotees spread his message. In these days of mass media, it is easy to understand. Many message bearers have no pecuniary interest but are dedicated to lifting up humanity from the suffering and strife because of samsara. When polytheists were attacking each other in ancient times, Sankara spread advaita to raise their awareness and unite them. This was no ordinary feat as the people were spread out all over the large subcontinent from Kanya Kumari to Himalayas requiring Sankara to make multiple trips across the length and breadth of the land on foot.

In a nation with citizens adhering to dharma, the needs of everyone are automatically met. As there is no friction between people, naturally they share what they have and appreciate each other. They are in control of their senses, and refrain from immoral activities and excessive consumption. Further, their physical and economic well being will grow manifold when they accept and implement Sankara's teachings.

One can say these are high ideals applicable to a certain yuga such as satya or treta when dharma was followed at the highest level. In kali yuga feeding the senses by giving up strict allegiance to dharma is only natural. The non-believers assume resetting the clock is not possible and we should wait for a new kalpa. The believers strive to prove them wrong by adhering to the scripture and teachings of great gurus like Sankara, Ramana Maharshi, etc.

Also, there is something endearing about a person with shat-sampatti as Sankara is going to reveal in the subsequent slokas. Aphorisms such as vinayam dadaati vidya, sarvatra gnaana muttamam, etc. tell us that a life long quest to seek the light of knowledge is preferable to a life in darkness entailed from the senses that seek more and more pleasures as one tries to fulfill them.