Viveka Sloka 65 Tel Eng

అకృత్వా దృశ్యవిలయమజ్ఞాత్వా తత్త్వమాత్మనః ।
బ్రహ్మశబ్దైః కుతో ముక్తిరుక్తిమాత్రఫలైర్నృణామ్ ॥ 65 ॥ (పాఠభేదః - బాహ్యశబ్దైః)

దృశ్యవిలయం - దృశ్యమగు ప్రపంచముయొక్క విలయమును, అకృత్వా=చేయక, ఆత్మని - ఆత్మయొక్క, తత్త్వం - తత్త్వమును, అజ్ఞాత్వా=తెలిసికొనక, ఉక్తిమాత్రఫలైః = ఉచ్చారణ మాత్రమే ఫలముగా గల, బాహ్యశబ్దైః = బాహ్యశబ్దములనే, మృణాం- మానవులకు, ముక్తిః = మోక్షము, కుత = ఎట్లు లభించును ?

దృశ్యవిలయం = దృశ్యమనగా శబ్దేతరములగు చక్క్షురాదులు వలన కల్గిన మనోవృత్తికి విషయమైనది లేదా చిత్తుకు విషయమైనది. ఇట్లు చెప్పుటచే శబ్దమును వినగనే కలిగిన మనోవృత్తికి విషయమగు శశశృంగాదికము (కుందేలుకు కొమ్ము ఉండదు కదా) కంటెను, బ్రహ్మకంటెను భిన్నమైనది అను అర్థము వచ్చును;

అట్టి అజ్ఞానము వరకును ఉన్నదియు, బ్రహ్మవ్యతిరిక్తమును అగు సకల దృశ్య జగత్తు యొక్క విలయమును అనగా బ్రహ్మయందు ప్రవిలాపనమును – అణగిపోవుటను - చేయకుండగను, ఆత్మనః తన యొక్క తత్త్వం సజాతీయ - విజాతీయ - స్వగతి భేదరహితము, సర్వాదిష్ఠానము, సత్యము, స్వయం ప్రకాశము అగు ఆనంద స్వరూపత్వమును తెలిసికొనక, ఉక్తిమాగ్రఫలై : ఉచ్చారణమాత్రమే ప్రయోజనముగా గలిగిన, బాహ్యశబ్దైః: అంతరమగు అనుభవము లేకుండగనే ఉచ్చరింపబడుచున్న “అహం బ్రహ్మాస్మి” ఇత్యాది శబ్దముల చేత, నృణాం = మానవులకు ముక్తి ఎట్లువచ్చును? అసంభావ్యమని యర్థము. “కుతః” అనుశబ్దము నిషేధార్థకము.

అవ. ఈ విధముగ 'అకృత్వా ' ఇత్యాది పూర్వశ్లోకమున, సమస్త దృశ్య ప్రపంచమును అణచివేసి బ్రహ్మమాత్రమునే మిగుల్చుట అనునది ఆత్మతత్త్వమును తెలిసికొనుటకు పరమ కారణము అని వ్యతిరేక ముఖమున చెప్పబడినది.

అట్లే తత్త్వ జ్ఞానమును కలిగిననే ముక్తి కలుగును, మరియొక విధముగ కలుగదు అను విషయముగూడ వ్యతిరేక ముఖమున చెప్పబడినది.

akṛtvā dṛśyavilayamajñātvā tattvamātmanaḥ ।
brahmaśabdaiḥ kutō muktiruktimātraphalairnṛṇām ॥ 65॥ (pāṭhabhēdaḥ - bāhyaśabdaiḥ)

If the default state of atma is bliss, why aren't many men embracing it? To the contrary, men seek pleasure in a tumultuous world filled with sensuous distractions and unending wonders. Even Lord Siva who gave us Tripura Rahasyam (Three Secrets), originally as a discourse to his wife Parvati Devi, mentioned the vamachara system, where the siddhas can frolic in titillating activities, by indulging in wine, women and meat, still attain him. The conventional wisdom that sensory stimuli confine to body, emotions and thoughts are for the mind, and discrimination and search for truth are for intellect, seem to have gone with the wind. Lord Siva didn't contradict this, however, warned that anyone indulging in excesses has to face his ire.

Thus, only with atma gnana there is unending bliss where bliss is already an excessive form of pleasure. Add to that endlessness which makes it the most difficult to attain. In fact, as per Lord Siva in the dakshinachara system adopted by the sages, there are no limits to how much bliss they can receive. Most samsaris are living in the kaulachara by worshiping kula devata, kula stree and so on where kula is as defined by the sastra to obtain finite pleasure

When a melancholic Sage Narada approaches Sage Sanatkumara, as described in Chandogya Upanishad, he relates to him all the vidyas he knows, yet he feels dejected. The Sage Sanatkumara starts narrating the concepts he knows that give pleasure in increasing degree. The dissatisfied Sage Narada keeps asking "What's more pleasurable?". Exasperated, the Sage Sanatkumara explains to him about Bhooma, which is synonymous with brahma gnana, after which Sage Narada is satisfied.

People familiar with neurons tell us about their activation and saturation. When presented with a sensory stimulus, the neurons don't activate until the stimulus meets a certain threshold. Once activated, the neurons happily communicate with each other giving rise to pleasure. As the degree of intensity of the stimulus keeps increasing, the activation follows, with increasing pleasure. But this won't last for ever as the neurons get saturated and stop responding to further increase in the stimulus. One knows, in parlance, the mere act of eating sweets gives pleasure in the beginning, but eventually subsides after attaining satiation.

We know that intense physical exercise, similar to sensory stimuli, releases endorphins in the brain, increasing the dopamine activity that causes happiness. We also know that hatha yoga practitioners don't pound their shoes on the pavements nor lift heavy weights to attain the same pleasure. By merely stretching their bodies and assuming various shapes that were prescribed by the yogis they get the same effect. It may be hard in the beginning to contort the bodies to meet the yogic specifications, but it is considered the stepping stone for attaining atma gnana. For the yogi, the physical stretching and mental stimulation, or body and spirit, are the two sides of the same coin leading to liberation.

Therefore, Sankara is reiterating what we now know as the fundamental basis of pleasure, in the realm of meditation with mantras. He is saying one can recite all the mantras in the scripture and yet not attain the gnana. This can be the case even with those who receive the mantra upadesa from a guru. Only sadhana along the lines Sankara describes can release one from samsara.