Eknath Gita Chapter 6 Section 9

Bhagavat Gita

6.9

శుచౌ దేశే ప్రతిష్ఠాప్య స్థిర మాసన మాత్మనః {6.11}

నాత్యుచ్చ్రితం నాతినీచం చేలాజిన కుశోత్తరమ్

త త్రైకాగ్ర౦ మనః కృత్వా యత చిత్తే౦ద్రియక్రియః {6.12}

ఉప విశ్వా ఆసనే యుంజ్యాత్ యోగమాత్మ విశుద్ధయే

పరిశుభ్రమైన ప్రదేశము నందు మిక్కిలి ఎత్తును, మిక్కిలి పల్లమును కాని చోట ఆసనముగా దర్భలును, మృగచర్మమును, వస్త్రమును క్రమముగ ఉంచి, దానిపై కదలకుండా కూర్చుండి, ఇంద్రియ మనస్సులను వశపరచుకొని, మనస్సును ఏకాగ్ర మొనర్చి ఆత్మశుద్ధి కొరకు యోగము నభ్యసింపవలెను

ఇక్కడ శ్రీకృష్ణుడు ధ్యానం చెయ్యడానికి శుద్ధమైన ప్రదేశము -- అనగా శుభ్రమైన గాలితో కూడినది , ప్రశాంతత కలిగినది, కాలుష్య౦ లేనిది--ఎంచుకో మంటున్నాడు. అటు పిమ్మట మనము కూర్చునే విధానం ఇలాగ ఉండాలి: అది ఎత్తుగా ఉండకూడదు; నేలపై కూర్చోవడం ఉత్తమం; వీలయితే దర్భలు లేకపోతే ఒక మెత్తని దిండు మీద కూర్చోవాలి. ఇక్కడి ముఖ్యాంశం ఏకాగ్రత. పూర్తి పద్మాసనం, లేదా అర్థ పద్మాసనం, వేయవచ్చు. రమణ మహర్షి చెప్పినట్లు ఎక్కడైతే మనస్సు నిశ్చలంగా ఉంటుందో అదే సరి అయిన ఆసనం.

ధ్యానంలో కూర్చోవడానికి మనం దేహాన్ని, మనస్సుని నిశ్చలంగా ఉంచాలి. దానివలన మనస్సు దేవునిపై కేంద్రీకరింప బడుతుంది.

ఎక్కడ కూర్చున్నా వెన్నెముక నిటారుగా ఉండాలి. మనస్సు చంచలంగా ఉన్నా, నిద్ర వచ్చినా ఆ నియమం పాటించాలి. ధ్యానంలో కొందరి తలలు క్రిందకి వంగవచ్చు, లేదా శరీరము ముందుకీ, వెనక్కీ కదులుతూ ఉండవచ్చు. మన వీపు దేనిమీదైతే ఆనించబడిందో దానిని చక్క చేసికోవాలి.

ఎవరికైతే ఏకాగ్రత లేదో వారికి త్వరగా నిరాశ కలుగుతుంది. దాన్ని చక్కబెట్టుకోవాలంటే మన౦ చేస్తున్న పనిమీద పూర్తి శ్రద్ధ కలిగి ఉండాలి. అలా చేస్తే మన పనిలో నాణ్యత పెరిగి, మనలో ఉత్సాహం కలుగుతుంది. మనలో చాలామంది పూర్తి ఏకాగ్రతను స్వతంత్రంగా చూపలేము. మనకి ఇష్టమైన పనుల మీద అది సాధ్యం. కొంతమంది లెక్కలు చెయ్యడంలో పూర్తి ఏకాగ్రత చూపిస్తారు. కానీ వారికి సాహిత్యం ఇస్తే వారిలో నిరాశ కలుగుతుంది. మనకిష్టం లేని పని ఒక పెద్ద సవాలు. బద్దకం, వెన్ను నొప్పి, ఇంకా అనేకమైన కారణాల వలన కూడా అది కలగవచ్చు. అలాంటప్పుడు మనస్సుతో చిన్న చిన్న అడుగులు వేయించి ముందుకు తీసుకువెళ్ళాలి. ఉదాహరణకు చలి కాలంలో చన్నీళ్ళతో స్నానం చేయాలంటే ఒకే మారు నీళ్ళు పోసుకోం. మొదట కాళ్ళూ, చేతులూ చన్నీళ్లతో కడుగు కొంటాం. క్రమంగా శరీరమంతా చన్నీళ్లతో తడుపుతాం.

జీవితంలో విజయం పొందాలంటే ఏకాగ్రత ఎంతో ముఖ్యమైన అంశం. మనందరికీ ఇష్టంలేని చిన్నా చితకా పనులు అనేకం ఉంటాయి. అవి వేరొకరు చేస్తే బాగుంటుందని అనిపిస్తుంది. వాటిని ఇష్టం ఉన్న పనులతో కలిపి ఒక జాబితా తయారుచేయాలి. ఆ జాబితాలోని పనులను క్రమంగా చేసుకుపోతూ ఉంటే మనము ఇషాయిష్టాలకు అతీతమై, ఏ పనైనా ఏకాగ్రతతో చేయగలుగుతాం. 353