Viveka Sloka 67 Tel Eng

ఆప్తోక్తిం ఖననం తథోపరిశిలాద్యుత్కర్షణం స్వీకృతిం (పాఠభేదః - పరిశిలాపాకర్షణం)
నిక్షేపః సమపేక్షతే న హి బహిఃశబ్దైస్తు నిర్గచ్ఛతి ।
తద్వద్బ్రహ్మవిదోపదేశమననధ్యానాదిభిర్లభ్యతే
మాయాకార్యతిరోహితం స్వమమలం తత్త్వం న దుర్యుక్తిభిః ॥ 67॥

నిక్షేపః=భూమిలో దాచి ఉంచిన ధనము, ఆప్తోక్తిం - ఆప్తులమాటను, ఖననం = త్రవ్వుటను, శిలాపాకర్షణం - రాళ్లను తొలగించుటను, స్వీకృ తిం = స్వీకరించుటను, సమపేక్షతే - అపేక్షించును, తు - కాని, శబ్దైః = మాటలమాత్రముచే, బహిః- బైటకు, న నిర్గచ్ఛతి = రాదుకదా? తద్వత్ - అట్లే, మాయాకార్యతిరోహితం = మాయచేతను, దాని కార్యములగు దేహాదుల చేతను కప్పివేయబడిన, అమలం - నిర్మలమైన, స్వం= స్వకీయమైన, తత్త్వం=తత్త్వము, బ్రహ్మవిదా= బ్రహ్మవేత్త చేత చేయబడిన, ఉపదేశ మనన ధ్యానాదిభిః = ఉపదేశము, మననము, ధ్యానము మొదలగువాటిచే, లభ్యతే=పొందబడును, దుర్యుక్తిభిః - చెడ్డ యుక్తులచేత, న = పొందబడదు.

లోకమున భూమిలోపల దాచియుంచిన బంగారము మొదలగు నిధిని పొందవలెనన్నచో, దానిని చూచినవారి యొక్క మాటలు గాని, లేదా అంజనవిశేషాదుల సహాయముతో దానిని తెలిసికొని సత్యమును చెప్పెడు ఆప్తుల యొక్క మాటలుగాని విని, భూమిని త్రవ్వి, ఆ నిధిపై కప్పిన రాయి తీసివేసి, దానిని పొందవలెను.

అంతియే కాని ' నిక్షేపము’, ‘నిక్షేపము’ అనుమాటలచే అది బయటకురాదు.

ఈ విషయము ఏ విధముగ లోక ప్రసిద్ధమో, తద్వత్ = శిలచేతను, భూమిచేతను కప్పబడిన నిధివలె, స్వం= స్వకీయమైన, అమలం= స్వతః పరిశుద్ధమైన, తత్త్వం - తత్త్వము, అనగా బ్రహ్మ, మాయా కార్యతిరోహితం = అజ్ఞానముచేతను, దాని కార్యములగు అహంకారాది దేహాంతకోశముల చేతను అడ్డుకొనబడిన స్ఫుటప్రకాశము కలదై, బ్రహ్మవిదోపదేశ మనన ధ్యానాదిభిః అ=అంతట, ఉపదేశః = ఉపదేశము, ఓపదేశము. బ్రహ్మవిదుని ఓపదేశము బ్రహ్మవిదోపదేశము. లేదా 'బ్రహ్మవిదా' అనునది తృతీయాంతమగు వ్యస్తపదము కావున “ఆ బ్రహ్మవిదా" ఉపదేశమున కర్తయను నర్థము లభించును. బ్రహ్మవేత్త చేసిన ఉపదేశము, శ్రవణము, మననం = యుక్తులచే చింతనము చేయుట, ధ్యానం-నిదిధ్యాసనము. 'ఆది' పదముచే నిర్వికల్పకసమాధి గ్రహింపబడును.

వాటిచే, లభ్యతే - సాక్షాత్క రింపబడును, బ్రహ్మ తనకంటె భిన్నము కాదు కావున మరియొక విధమగు లాభము ఇచట చెప్పుటకు వీలు లేదు.

అందుచే బ్రహ్మ లాభమనగా బ్రహ్మసాక్షాత్కారము. కంఠస్థచామీకరాది లాభము మొదలగు స్థలములలో గూడ నిట్లే చెప్పవలెను కదా ?

"నైషా తర్కేణ మతిరాపనేయా" ఈ జ్ఞానము తర్కముచే లభించునది కాదు అను శ్రుతి ననుసరించి, ఇది దుర్యుక్తులచే లభించునది కాదు.

శ్రుతి విరుద్ధములు కాని యుక్తులు మాత్రము అంగీకార్యములే.

"పండితో మేధావీ గాంధా రానేవో పసంపద్యతే - దొంగలుపట్టుకొని నట్టడవిలో విడిచి పెట్టగా తెలివిగలవాడు ಬುద్ధిచే ఊహించుకొని, ఏ విధముగా తన స్వస్థానమగు గాంధారదేశము చేరునో, అ యుక్తులచేత గూడ ఆత్మ తత్త్వమును తెలిసికొనవలెను అను శ్రుతియే సత్కర్మమును అంగీకరించుచున్నది.

మహామత్స్యాది దృష్టాంతముచే ఆత్మ అసంగమను విషయమును, సుషుప్తియందు (జీవుడు) ప్రపంచము నుండి పూర్తిగ దూరమై సదాత్మతో కలిసిపోవుటచే, నాతడు నిష్ప్రపంచన ఆత్మ స్వరూపుడను విషయమును, కార్యకారణములకు భేదము లేదను న్యాయముచేతను, మట్టి ముద్ద మొదలగు దృష్టాంతముల చేతను, ఒక వస్తువును తెలిసికొనినచో అన్నియు తెలియును, ప్రపంచము బ్రహ్మకంటె వేరుకాదు అను విషయమును, సాలెపురుగు మొదలగు దృష్టాంతములచే బ్రహ్మ జగత్తుకు ఉపాదాన కారణము, నిమిత్త కారణము గూడ అను విషయమును, తస్కర దృష్టాంతముచే సత్యాభి సంధి కలవాడు ముక్తి పొందును.

మిథ్యాభి సంధి కలవాడు బంధము పొందును అను విషయమును, ఈ విధముగ అనేక యుక్తుల సాహాయ్యముచే శ్రుతియే అనేక విషయములను బోధించుచున్నది గాన, మంచి యుక్తులు అంగీకార్యములే. దుర్యుక్తులు మాత్రమే అంగీకార్యములు కావు అని చెప్పుటకై 'దుర్యుక్తిభిః' అని చెప్పబడినది.

āptōktiṃ khananaṃ tathōpariśilādyutkarṣaṇaṃ svīkṛtiṃ (pāṭhabhēdaḥ - pariśilāpākarṣaṇaṃ)
nikṣēpaḥ samapēkṣatē na hi bahiḥśabdaistu nirgachChati ।
tadvadbrahmavidōpadēśamananadhyānādibhirlabhyatē
māyākāryatirōhitaṃ svamamalaṃ tattvaṃ na duryuktibhiḥ ॥ 67॥

For many treasure hunting is alluring so much so that there is a wiki page devoted to it. There we find the mention of treasure hunters using metal detectors and armed with conventional tools like pickaxe and spade in search of valuable objects. The modern day treasure hunters use submarines to seek out valuables from ship-wrecks.

When Sankara makes a reference to treasure hunting, he is talking about buried treasure that has to be brought to light by peeling layers of sand and stones arduously. Half the struggle is finding the spot to dig. But once the treasure is found, the hunter is amply rewarded for the rest of his life.

The discovery of self, similarly, requires that one remove the avidya (nescience), for example, by reasoning about the pancha kosas (annamaya, pranamaya, manomaya, vignanamaya and anandamaya). The sthoola sareera (gross body) being the annamaya kosa, the innermost kosa is anandamaya or bliss which is experienced as one finds the self.

Vedantis had conventionally sought treasures of wisdom from srutis. The mahavakyas were derived when rishis contemplated over veda mantras. This has led some like Maharshi Dayananda Saraswati, many centuries after Sankara who gave us panchayatana pooja using idols of Sun, Ganesha, etc., to give a clarion call for sanatana dharma meaning not worshiping idols and conducting rituals that don't have a basis in vedas.

It is believed by the strict followers of sanatana dharma that only fire rituals like yagnas, agni hotras, homas etc. have vedic sanction, thereby, everything else is just a concoction by vested interests. Typically in a yagna, one recites veda mantras to invite vedic gods like Indra, Varuna, Saraswati, et al. and offers oblations, called havis, that are carried by Agni deva to them.

When one is faced with an impending natural calamity, like a cyclone or a hurricane, what one to do other than pray or perform agni hotra to pacify the devatas who have the ultimate power to mitigate the impact? Some vedantis would like to perform fire rituals even in peaceful times with the anticipation that the smoke rising from the ghee and herbs offered in the fire linger in the atmosphere for long enough to lessen the impact of pollution.

Hindus are not alone in conducting fire rituals. Fire is held by Zoroastrians to be particularly sacred, serving as a focal point of many ceremonies and rituals, and serving as the basis for Zoroastrian places of worship, which are known as fire temples.

In the world-wide web, viewed as a treasure of knowledge, one finds many valuables that find resonance with Vishnu Sahasranama "sarvagno gnanamuttamam". It goes without saying that Sankara, himself, is a treasure trove of advaita that predates his arrival and for that he is believed to be an avatar. As we dig more into his upcoming slokas, we will be further enlightened and enlivened.

Viveka Sloka 66 Tel Eng

అకృత్వా శత్రుసంహారమగత్వాఖిలభూశ్రియమ్ ।
రాజాహమితి శబ్దాన్నో రాజా భవితుమర్హతి ॥ 66 ॥

శత్రుసంహారం = శత్రుసంహారమును, అకృత్వా - చేయకుండగా, అఖిలభూ శ్రియం = సమస్త మైన భూలోకముయొక్క లక్ష్మిని, అగత్వా = పొందకుండగా, "రాజా ఆహమ్” - నేను రాజును, ఇతి = అను, శబ్దత్ - శబ్దమువలన, రాజా - రాజుగా, భవితుం - అగుటకు, నార్హతి-తగదు.

తన రాజ్యభోగమునకు అడ్డు తగులుతున్న శత్రువులను నాశమును చేయకుండ, అఖిలభూశ్రియం - సమస్త పృథ్వీసంపదను, పొందకుండగా 'నేను రాజును' అని చెప్పుకొనినంతమాత్రమున రాజు కాజాలడు అని అన్వయము.

సకలశత్రువులను లయింపజేసి, సమస్త భూమియొక్క సంపదను పొందుట రాజత్వమునకు ఎట్లు కారణమో, అట్లే ముక్తికి గూడ సకల దృశ్య జగత్తును విలీనముచేసి ఆత్మ తత్త్వమును తెలిసికొనుట కారణము అని భావము.

అప. 'కేవల బాహ్య శబ్దములచే ముక్తి లభింపదు, అందుచే తత్త్వవేత్తయగు గురువునుండి ప్రయత్నపూర్వకముగ ఆత్మ తత్త్వమును తెలిసికొనవలెను అని దృష్టాంతముతో సవిస్తరముగ చెప్పుచున్నాడు

akṛtvā śatrusaṃhāramagatvākhilabhūśriyam ।
rājāhamiti śabdānnō rājā bhavitumarhati ॥ 66॥

Sankara drives home once more that repetition of a mantra will by no means make one a brahma gnani with a yet another example. An emperor must conquer his enemies and rule over his empire without opposition and impediment, to be called as such. Merely claiming emperorship, either by lineage or by delusion, without paying attention to rivals and the subjects will be ludicrous.

The emperor among the devatas is called Indra. He was described as the one who tested the severity of penance of Sage Viswamitra, that was misconstrued by some as due to jealousy or fear of losing his power, by sending the divine damsels Rambha, Urvasi, etc. Even though the sage failed the test in the beginning, he redoubled his efforts eventually attaining his objective as brahmarshi, the only kshatriya to do so.

In Ramayana, Indra's lust was perceived to be the reason Sage Goutama cursed his wife Ahalya to be a stone, until Lord Rama released her from the curse. These are just two of many instances where Indra was portrayed negatively.

There are many interpretations of the name Indra

• ind-u, or "spirit", based on the Vedic mythology that he conquered rain (droplet is called "dru") and brought it down to earth
• ind, or "equipped with great power".
• idh or "spirit", and ina or "strong".
• indha, or "igniter", for his ability to bring light and power (indriya) that ignites the vital forces of life (prana).
• idam-dra, or "It seeing" which is a reference to the one who first perceived the self-sufficient metaphysical Brahman.

Taking what is incontrovertible by hamsa ksheera nyayam, like a divine swan that can separate milk from water, Indra as the emperor of devatas, de facto mortals, lives true to his name--the conqueror of indriyas or senses--by testing the penance of rishis so that the meritorious ones who conquered their senses alone raise to the top. Thus, sadhaka should strive to overcome the temptations of indriyas.

It is not like Indra always won against his arch-rivals asuras. But every time he had lost, he prayed to Lords Vishnu, Siva, and Brahma who suggested penance and remedies to regain the strength. To kill Vritrasura, says Bhagavata, Indra asked for Sage Dadeechi's sacrifice, upon being prodded by Lord Vishnu, to make the formidable weapon vajrayudha. However he acquired brahma hatya pataka for killing a brahmin and ended up doing penance under a lake.

The indriyas are like asuras. A sadhaka will face many obstacles because of them and having faith in the guru, who can clear his doubts and remove his delusions, is considered a virtue.

An astute reader will notice that Sankara is repeating the same concept sloka after sloka just as one repeats a mantra. When we survey his prakarana granthas we find many overlapping passages. However, in Viveka Choodamani, which is written as an interlocution between guru-sishya, it is apt that Sankara reinforces the same concept with various examples.

Viveka Sloka 65 Tel Eng

అకృత్వా దృశ్యవిలయమజ్ఞాత్వా తత్త్వమాత్మనః ।
బ్రహ్మశబ్దైః కుతో ముక్తిరుక్తిమాత్రఫలైర్నృణామ్ ॥ 65 ॥ (పాఠభేదః - బాహ్యశబ్దైః)

దృశ్యవిలయం - దృశ్యమగు ప్రపంచముయొక్క విలయమును, అకృత్వా=చేయక, ఆత్మని - ఆత్మయొక్క, తత్త్వం - తత్త్వమును, అజ్ఞాత్వా=తెలిసికొనక, ఉక్తిమాత్రఫలైః = ఉచ్చారణ మాత్రమే ఫలముగా గల, బాహ్యశబ్దైః = బాహ్యశబ్దములనే, మృణాం- మానవులకు, ముక్తిః = మోక్షము, కుత = ఎట్లు లభించును ?

దృశ్యవిలయం = దృశ్యమనగా శబ్దేతరములగు చక్క్షురాదులు వలన కల్గిన మనోవృత్తికి విషయమైనది లేదా చిత్తుకు విషయమైనది. ఇట్లు చెప్పుటచే శబ్దమును వినగనే కలిగిన మనోవృత్తికి విషయమగు శశశృంగాదికము (కుందేలుకు కొమ్ము ఉండదు కదా) కంటెను, బ్రహ్మకంటెను భిన్నమైనది అను అర్థము వచ్చును;

అట్టి అజ్ఞానము వరకును ఉన్నదియు, బ్రహ్మవ్యతిరిక్తమును అగు సకల దృశ్య జగత్తు యొక్క విలయమును అనగా బ్రహ్మయందు ప్రవిలాపనమును – అణగిపోవుటను - చేయకుండగను, ఆత్మనః తన యొక్క తత్త్వం సజాతీయ - విజాతీయ - స్వగతి భేదరహితము, సర్వాదిష్ఠానము, సత్యము, స్వయం ప్రకాశము అగు ఆనంద స్వరూపత్వమును తెలిసికొనక, ఉక్తిమాగ్రఫలై : ఉచ్చారణమాత్రమే ప్రయోజనముగా గలిగిన, బాహ్యశబ్దైః: అంతరమగు అనుభవము లేకుండగనే ఉచ్చరింపబడుచున్న “అహం బ్రహ్మాస్మి” ఇత్యాది శబ్దముల చేత, నృణాం = మానవులకు ముక్తి ఎట్లువచ్చును? అసంభావ్యమని యర్థము. “కుతః” అనుశబ్దము నిషేధార్థకము.

అవ. ఈ విధముగ 'అకృత్వా ' ఇత్యాది పూర్వశ్లోకమున, సమస్త దృశ్య ప్రపంచమును అణచివేసి బ్రహ్మమాత్రమునే మిగుల్చుట అనునది ఆత్మతత్త్వమును తెలిసికొనుటకు పరమ కారణము అని వ్యతిరేక ముఖమున చెప్పబడినది.

అట్లే తత్త్వ జ్ఞానమును కలిగిననే ముక్తి కలుగును, మరియొక విధముగ కలుగదు అను విషయముగూడ వ్యతిరేక ముఖమున చెప్పబడినది.

akṛtvā dṛśyavilayamajñātvā tattvamātmanaḥ ।
brahmaśabdaiḥ kutō muktiruktimātraphalairnṛṇām ॥ 65॥ (pāṭhabhēdaḥ - bāhyaśabdaiḥ)

If the default state of atma is bliss, why aren't many men embracing it? To the contrary, men seek pleasure in a tumultuous world filled with sensuous distractions and unending wonders. Even Lord Siva who gave us Tripura Rahasyam (Three Secrets), originally as a discourse to his wife Parvati Devi, mentioned the vamachara system, where the siddhas can frolic in titillating activities, by indulging in wine, women and meat, still attain him. The conventional wisdom that sensory stimuli confine to body, emotions and thoughts are for the mind, and discrimination and search for truth are for intellect, seem to have gone with the wind. Lord Siva didn't contradict this, however, warned that anyone indulging in excesses has to face his ire.

Thus, only with atma gnana there is unending bliss where bliss is already an excessive form of pleasure. Add to that endlessness which makes it the most difficult to attain. In fact, as per Lord Siva in the dakshinachara system adopted by the sages, there are no limits to how much bliss they can receive. Most samsaris are living in the kaulachara by worshiping kula devata, kula stree and so on where kula is as defined by the sastra to obtain finite pleasure

When a melancholic Sage Narada approaches Sage Sanatkumara, as described in Chandogya Upanishad, he relates to him all the vidyas he knows, yet he feels dejected. The Sage Sanatkumara starts narrating the concepts he knows that give pleasure in increasing degree. The dissatisfied Sage Narada keeps asking "What's more pleasurable?". Exasperated, the Sage Sanatkumara explains to him about Bhooma, which is synonymous with brahma gnana, after which Sage Narada is satisfied.

People familiar with neurons tell us about their activation and saturation. When presented with a sensory stimulus, the neurons don't activate until the stimulus meets a certain threshold. Once activated, the neurons happily communicate with each other giving rise to pleasure. As the degree of intensity of the stimulus keeps increasing, the activation follows, with increasing pleasure. But this won't last for ever as the neurons get saturated and stop responding to further increase in the stimulus. One knows, in parlance, the mere act of eating sweets gives pleasure in the beginning, but eventually subsides after attaining satiation.

We know that intense physical exercise, similar to sensory stimuli, releases endorphins in the brain, increasing the dopamine activity that causes happiness. We also know that hatha yoga practitioners don't pound their shoes on the pavements nor lift heavy weights to attain the same pleasure. By merely stretching their bodies and assuming various shapes that were prescribed by the yogis they get the same effect. It may be hard in the beginning to contort the bodies to meet the yogic specifications, but it is considered the stepping stone for attaining atma gnana. For the yogi, the physical stretching and mental stimulation, or body and spirit, are the two sides of the same coin leading to liberation.

Therefore, Sankara is reiterating what we now know as the fundamental basis of pleasure, in the realm of meditation with mantras. He is saying one can recite all the mantras in the scripture and yet not attain the gnana. This can be the case even with those who receive the mantra upadesa from a guru. Only sadhana along the lines Sankara describes can release one from samsara.

Viveka Sloka 64 Tel Eng

న గచ్ఛతి వినా పానం వ్యాధిరౌషధశబ్దతః ।
వినాఽపరోక్షానుభవం బ్రహ్మశబ్దైర్న ముచ్యతే ॥ 64 ॥

వ్యాధి = రోగము, పానం వినా - ఔషధపానము చేయకుండగా, ఔషధశబ్ద - ఈ ' ఔషధము' అనుశబ్దము నుచ్చరించినంత మాత్రమున, న గచ్చతి = తొలగదు, అపరోక్షానుభవం వినా = ప్రత్యక్షానుభవము లేకుండగా, బ్రహ్మశబ్దైః = "బ్రహ్మ" అనుశబ్దము నుచ్చరించుటచే, న ముచ్యతే - మోక్షమును పొందజాలడు.

ఔషధసేవనము చేయకుండగా "ఔషధము", "ఔషధము" అని శబ్దమును ఉచ్చరించినంత మాత్రమున రోగము కుదురదు. అపరోక్షానుభవం వినా= ఆత్మసాక్షాత్కారము లేకుండగా, కేవలము ఉపనిషత్తులలోనున్న "బ్రహ్మ" శబ్దములచే, న ముచ్యతే = బంధ ముక్తుడు కాజాలడు.

అవ. తత్త్వజ్ఞానమునకు ప్రధాన కారణ మేదియో చెప్పుచు ఈ విషయమునే మరియొక విధముగ చెప్పుచున్నాడు.

na gachChati vinā pānaṃ vyādhirauṣadhaśabdataḥ ।
vinā'parōkṣānubhavaṃ brahmaśabdairna muchyatē ॥ 64॥

Doctors frequently change the criteria for a diagnosis. Once a 170/100 blood pressure was considered normal. Then it was changed to 120/80. Now it is 130/80. The medical guidelines say blood pressure in adults varies by age and so on. Similarly the thresholds for LDL cholesterol are being changed from time to time and the prescription of statins became common. Taking 'baby aspirin' and statins is the new norm as preventive care. The same can be said about diabetes and so-called 'diseases'.

In the "moving goal posts" of medical 'advances', what should a common man do? Merely pooh-poohing the doctor's prescription won't alleviate his symptoms nor does it prevent the onset of symptoms. So not taking medicine, and merely thinking about it won't help. He has to take the medicine prescribed and leave the rest to the divine.

Sankara is reminding us that merely chanting "Om" or "Brahman" won't give self-realization. Similarly reading the prasthana trayam (vedas, itihasas, puranas, etc.) won't help as far as brahma gnana is concerned. So what gives?

Sankara says such experiences are aparoksha. One has to strive to realize Self as pratyaksha here and now. This requires sadhana or meditation beyond repetition of mantras. Some gurus suggest ashtanga yoga as a means to attain Self. While this may be undisputed, there is no guarantee that the yogi will reach samadhi and beyond without divine assistance.

In this context, it is to be noted that atma is propounded first by the ancient texts such as upanishads. The sadhana is all about realizing the truth of atma. This is like mathematical axioms where we accept some initial truths as valid. All mathematicians must agree on the number system, zero, the value of pi, etc. Without axioms, the facade of mathematical theorems and proofs will collapse.

One may ask if Newton didn't question why an apple from tree falls toward earth or if Einstein didn't question Newton's theories, then how could the truth about the phenomenal world be known? The answer lies, as the non-classical scientists say, in positing "consciousness" as a fundamental truth. The famous double-slit experiment, where an electron passes through both slits as a wave when there is no observer and chooses one of the two slits to pass through as a particle when an observer is present, shows that "consciousness" affects scientific observations. Indeed this is the basis of quantum physics. Incidentally, Einstein had Newton's equations to start from, but what about Newton? It seems he produced them from vacuum. Needless to say the intuition of those versed with vedas had a role to play. So what is "consciousness"?

Only a vedanti like Sankara can clarify once and for all. In his slokas he is proclaiming, many a time, atma as the ultimate doer and enjoyer. Everything else, including the antahkarana, is phenomenal and subordinate to it.

Viveka Sloka 63 Tel Eng

అజ్ఞానసర్పదష్టస్య బ్రహ్మజ్ఞానౌషధం వినా ।
కిము వేదైశ్చ శాస్త్రైశ్చ కిము మంత్రైః కిమౌషధైః ॥ 63 ॥

అజ్ఞాన సర్పదష్టస్య – అజ్ఞానమనెడు సర్పముచే కరవబడినవానికి, బ్రహ్మజ్ఞానౌషధం వినా - బ్రహ్మజ్ఞానమనెడి ఔషధముతప్ప, వేదైశ్చ - వేదములచేత, కిము - ఏమి ప్రయోజనము, శాస్త్రైశ్చ - శాస్త్రములచేత, కిము = ఏమి ప్రయోజనము, మంత్రైః - మంత్రములచేతను, ఔషదైః - ఔషధములచేతను, కిం - ఏమి ప్రయోజనము.

అత్యంతము అనర్థమునకు హేతువగుటచే, అజ్ఞానమే సర్పము. దానిచే, దష్టస్య = ఆవరణ విక్షేపములచే మోహితుడైనవానికి, బ్రహ్మ జ్ఞానమే ఔషధము.

అది లేనిచో, వేదైః = ఋగాది వేదముల చేతను, శాస్త్రైః = వ్యాకరణాది శాస్త్రముల చేతను, మంత్రైః = సప్త కోటి మహా మంత్రముల చేతను, ఔషధైః - సంజీవని మొదలగు ఓషధుల చేతను, ఏమి ప్రయోజనము?

వాటిలో ఏ ఒక్కటియు అజ్ఞాన సర్పము వేసిన కాటుచే కలిగిన మోహమును నివర్తింపజాలవు అని యర్థము.

అవ. కేవలము శబ్దము మోక్షము నీయజాలదు అను విషయమును దృష్టాంత ప్రదర్శన పూర్వకముగ చెప్పుచున్నాడు.

ajñānasarpadaṣṭasya brahmajñānauṣadhaṃ vinā ।
kimu vēdaiścha śāstraiścha kimu mantraiḥ kimauṣadhaiḥ ॥ 63॥

Sankara's guru Sri Gaudapada believed that the universe is neither created nor destroyed. This is called ajatavada. Sankara, however, believed that the universe is an apparent transformation of immutable brahman and only an illusion. The commonly quoted illusion is mistaking rope for a snake. So, according to him, we are under the avarana and vikshepana of avidya.

Incidentally, Darwin who came a decade after Sankara, essentially extended vivartavada by proposing Natural Selection or Theory of Evolution which is debunked by some vedantins. The ardent adherents of vedas believe the prototype humans emerged on earth in young forms, received gnana in the form of vedas and spread it by traveling in different directions on earth. They say, the adimanavas (earliest humans) originated on the Tibetan plateau of India. There are other believers of srisooktam who claim all humans emerged from the various body parts of a virat purusha during a yagna. And there are some who claim aliens brought humans to earth.

We see that on the important matter of human origination alone there are different camps pitted against one another, each claiming their version is the actual truth. Professional biologists must necessarily believe in Darwin's theory to obtain funds for livelihood by teaching and researching, while the religious camps embark on preaching.

If you ask Ramana Maharshi who is right, he would likely say, "First ask 'who am I'?". In other words, brahma gnanis don't engage themselves in trivial pursuits and make baseless arguments to score points. Their objective is to find the unifying factor among different races, castes and creeds.

On the other hand, when one is confronted with a terminal condition, vedantic debates don't make sense as is evident in the case of Pandava King Parikshit who was cursed by a rishi to die with the poisonous bite of Taksha. When the king tried to end his life by drowning in river Ganga, the rishis present there diverted his mind by reciting Vyasa bhagavata that offered peace and solace to the king before facing death.

Therefore, Sankara, who himself engaged in debates to promote advaita, is uniquely qualified to tell us about the various viewpoints because of avidya that act on the body and mind like the venom, and self-realization which alone is the appropriate anti-venom.