|
|
|
|
తస్మాత్సర్వప్రయత్నేన భవబంధవిముక్తయే । స్వైరేవ యత్నః కర్తవ్యో రోగాదావివ పండితైః ॥ 68 ॥ (పాఠభేదః - రోగాదేరివ)
తస్మాత్ – ఆ కారణమువలన, పండితైః - పండితులచే, రోగాదావివ = రోగాదికము తొలగిపోవుటకు వలె, భవబన్ధవిముక్త యే - సంసార బంధము తొలగిపోవుటకై, సర్వప్రయత్నేన - సర్వవిధములైన ప్రయత్నముచే, స్వేనైవ = స్వయముగనే, యత్నః - ప్రయత్నము, కర్తవ్యః = చేయతగినది.
తస్మాత్ - తనబంధము ఇతరులచే తొలగింప శక్యము కానిదగుట వలనను, సాధనచతుష్టయ సంపన్నుడగు తాను గూడ గురువును చేరి, అతని ముఖము నుండి వేదాన్తములను విని వాటి యర్థములను మననము చేసి, నిదిధ్యాసనము చేసి, నిర్వికల్పక నిష్ఠచే బ్రహ్మతత్త్వమును స్పష్టముగ తెలిసికొని, మోక్షమును పొందవలెనే గాని, కేవల బ్రహ్మాది శబ్దములవలన మోక్షము లభింపదు కావునను అని యర్ధము.
సర్వ ప్రయత్నేన = వెనుక చెప్పిన శ్రవణాది రూప ప్రయత్నము చేత, భవ బన్ధవిముక్త యే = అవిద్య మొదలు దేహము వరకును గల సాంసారిక బంధనివృత్తి కొరకు, స్వేన ఏవ - ఎవరు బంధమును అనుభవించుచున్నారో వారిచేతనే, పండితైః - బుద్ధిమంతులగు వారి చేత, రోగాదేశి - రోగము, ఆకలి, దాహము మొదలగు వాటి యొక్క, విముక్తి కొరకు ఏ విధముగ ఔషధసేవ, భోజనము, జలపానము మొదలగునవి స్వయముగనే చేయబడునో, అట్లే ప్రయత్నము చేయదగినది.
బాగుగ స్థిరమైన వివేకాది సాధన చతుష్టయమును సంపాదించుకొని సద్గురువును చేరవలెనని భావము.
ఈ శ్లోకమున 'సర్వ ప్రయత్నేన' అనియు, "భవబన్ధవిముక్త యే యత్నః కర్తవ్యః" అనియు రెండుసార్లు యత్నశబ్దమును ప్రయోగించి చెప్పుటచే "యత్నః కర్తవ్యః " అను దానికి సద్గురూపనదనము చేయవలెను అను నర్థము చెప్పిన బాగుండునని తోచుచున్నది అని శ్రీ చంద్రశేఖర భారతీంద్రులు వ్రాసియున్నారు.
అవ. తీవ్ర ముముక్ష గలిగిన శిష్యుని ఈ విధముగ అభినందించి అతని ప్రశ్నను శ్లాఘించుచున్నాడు.
tasmātsarvaprayatnēna bhavabandhavimuktayē । svairēva yatnaḥ kartavyō rōgādāviva paṇḍitaiḥ ॥ 68॥ (pāṭhabhēdaḥ - rōgādēriva)
Why vedantins in general, Sankara in particular, are goading us to put an end to the cycle of birth and death? Are they merely asking us to think outside the box when almost every religion promises heaven in return for submission to their idealogy? Is it like a rebellion against the established order?
Vedas decree us to perform recitation of mantras and homas with all the i's dotted and t's crossed punctiliously. When we can't rise to the level of perfection demanded by the veda gurus, it seems, we are denied the blessing of devatas. Some veda gurus jumped on the bandwagon of quantum computing to claim that only when the mantras are recited with correct udatta or anudattta swaras, as they can only teach, the gates to devatas will open by the mechanism of quantum tunneling!
To understand Sankara, one has to visualize the rise of Budhism and Jainism in the subcontinent with their idol worship and sunyavada, prior to his arrival. Their high priests offered heaven on earth or utopia in return for total submission to them. The priest class in the varna system, who had traditionally carried out fire rituals (yagna, yaga, etc.) were understandably unhappy with the proliferation of idol worship and sutras replacing their cherished mantras.
One can see similarities with modern democracies: the resurgence of nationalism due to the dysfunctional pseudo-secularism, the resentment toward upper classes because of perceived oppression by oligarchs, etc. The over-bearing central authority that collects taxes on every pot and pan sold by street vendors the same way as a store owner, the stifling federal authority that threatens to withhold largesse when a satrap with opposing views gets elected, etc. can be seen. Generally power concentrated in the hands of a few, as signified by the saying "All roads lead to Rome", though can distribute scarce resources fairly among the contenders, is also seen as the oppressor by those served marginally or not rewarded for lack of fecundity when predicated on per capita.
Therefore, the establishment of Sankara maths was a move undertaken to consolidate the faith of the believers and form a united front against non-vedic religions. It worked for as long as non-violence was practiced. Needless to say it didn't work against the invading armies that used sword before which the tridandam had no chance.
Despite the occupation by the invaders, the vedas, traditionally memorized and passed down via guruparampara, remained intact, hence their endurance signifying as the only way to practice our faith. This means submission to the vedic injunctions, most of which are neither practical in the industrial world nor proven as rigorously as scientific inventions, even though vedic scholars would like to claim that all innovations were possible because of vedas and the practice of vedic rituals. So from smart phones to quantum computers, the vedas had it all, for they are apourasha, meaning rishis were able to receive them directly from paramatma wirelessly and encrypted in chandas!
Thus far, Sankara provided various methods to escape from the punarapi-jananam-punarapi-maranam as espoused in his famous bhaja govindam composition. If one is quite happy with the quarters in his life and would like to be born again, then he has to do satkarma so as to receive karma phala, what ever it may be as nara janma is not assured, in the next life. On the otherhand, for one who has experienced everything there is to the fullest extent and contentment, extinguishing the karma phala in this life without the possibility of rebirth is the way to go.
