Viveka Sloka 16 Tel Eng

మేధావీ పురుషో విద్వానూహాపోహవిచక్షణః ।
అధికార్యాత్మవిద్యాయాముక్తలక్షణలక్షితః ॥ 16॥

మేధావీ = మేధావంతుడును, విద్వాన్= విద్వాంసుడును, పోహవిచక్షణ = ఊహాపోహలయందు నేర్పుగలవాడును, ముక్త లక్షణ లక్షితః - చెప్పబడిన లక్షణములతో కూడిన వాడును అగు, పురుషః = పురుషుడు, ఆత్మవిద్యాయాం =ఆత్మ విద్యయందు, అధికారీ – అధికారము కలవాడు .

'మేధా అన్య అస్తితి మేధావి' అను విగ్రహముచే 'మేధావీ' అనగా మేధకలవాడు అని యర్ధము. 'మేధ' అనగా వినిన విషయమును బుద్ధిలో ధరింపగలిగిన శక్తి. "ధీర్ధారణావతి మేధా' అని నిఘంటువు.

విద్వాన్ అనగా కావ్య, కోశ, వ్యాకరణములను చదివిన వాడు. ఊహాపోహవిచక్షణః అనుటచే తర్కమీమాంసలలో బాగుగ ప్రవేశము కల్గియుండవలెనని సూచింపబడుచున్నది.

అనగా పద, వాక్య, ప్రమాణజ్ఞుడు, వ్యాకరణ, మీమాంసా, న్యాయశాస్త్ర పండితుడు అని యర్థము. ఉక్త లక్షణలక్షితః = ఎనిమిదవ శ్లోకము మొదలు పదునైదవ శ్లోకము వరకును సంక్షేపవిస్తారములచే సూచిత మగు వివేకము, వైరాగ్యము, శమాది షట్కము, ముముక్షుత్వము అనెడు సాధనచతుష్టయముతో కూడినవాడు. ఆత్మవిద్యాయాం అధి కారీ=ఆత్మవిద్యా ఫలమగు మోక్షమును అనుభవించు అర్హత కలవాడు,

అవ. పూర్వోక్త ములగు లక్షణములను క్రోడీకరించి, స్పష్టముగ తెలియుటకై వివరించుచున్నాడు. లేదా జిజ్ఞాసుత్వమనెడు (సాధకున కుండవలసిన) లక్షణము చెప్పబడినది.

“అతో విచారః కర్తవ్యో జిజ్ఞాసో రాత్మవస్తునః' అనుశ్లోకమున మేధావిత్వాది విశేషణ విశిష్టుడగు జిజ్ఞాసువే ఆత్మవిద్యాఫలమును పొందగలవాడు.

ఇపుడు జిజ్ఞాస యందు అధికారము కలవాడు ఎవరు అని ప్రశ్నించినచో ఎనిమి దవ శ్లోకములోని 'విద్వాన్', 'సంన్యస్త బాహ్యార్థసుఖస్పృహః సన్ ', “ఉపదీష్టార్థ సమాహితాత్మా” పదములచేతను, దశమశ్లోకములోని 'ధీరై' అను పదముచేతను సూచితమగు సాధన చతుష్టయము ఎవ్వనికి ఉండునో అతడే అధికారి యని చెప్పుచున్నాడు.

mēdhāvī puruṣō vidvānūhāpōhavichakṣaṇaḥ ।
adhikāryātmavidyāyāmuktalakṣaṇalakṣitaḥ ॥ 16॥

Here Sankara is exhorting "medha" which means the ability to grasp anything either by instinct or by memory without rote learning. We see some people memorizing the entire Bhagavad Gita. The ghanapatis can recant veda. They are extraordinary abilities that are commendable but don't qualify as medha. If not, one has to attribute medha to a machine like a computer that is capable to string together various slokas and play them back. Even if we conceded medha to a machine, we can't say it is conscious.

In the gurukulas of yore, disciples, without access to textbooks and means to write down what they heard from guru, must have the acumen to grasp the guru's teaching in an instant. If the guru, while teaching Bhagavata, says "Avataras of Lord Vishnu established dharma on earth", for instance, the disciple should have a prior understanding of dharma. Otherwise he has to probe the guru about dharma.

Sometimes the disciple, with poor memory, back pedals. The statement by guru given earlier, may prompt the disciple to seek the names of various avataras of Lord Vishnu, despite being mentioned to him by the guru on a previous occasion. This is not progress. A disciple should have the ability to recall the guru's earlier teaching and remember it even in sleep. Otherwise the learning process will go in circles and constanly regress into rehashing the fundamentals.

An internet vedanti Late Sri Yellamraju Srinivas used to say "After receiving Adi Sankara's teaching, we should not revert back to the old ways of worshiping various deities". Despite his advice, the disciples perform pooja and archanas in temples. Even after receiving a guru's teaching the various insecurities haunt our minds, prompting us to seek help from the divine by performing religious rites. What did Sankara do? By writing stotras (hymns) in praise of hindu deities, Sankara tried to "insure" us from calamities we might face, by reciting them. When Sankara wrote "prana prayana bhavabeeti hara" (remove the fear of travel) in his Lakshmi Nrusimha Stotra one can infer he meant it literally as he was a frequent traveler on foot criss-crossing aasetuhimachala (Kanya Kumari to Himalayas).

Sankara is also emphasizing on the general knowledge about scripture, grammar, logic, and so on, when he refers to the sadhaka as vidwan. One can learn vedanta by self-study without a guru. Such a person is not considered a vidwan for he lacks the experience of logical enquiry that is only possible by debating with a guru. Ramana Maharshi, who has no guru, was asked by a devotee "I understand all the 700 slokas of Bhagavat Gita but one. Can you please help me?". The maharshi replied "Be happy with the slokas you understand".

A vidwan should have the ability to recall from scripture instantly while listening to or debating with a guru based on the context. While listening to Lord Krishna's "escapades with gopikas", he should immediately remember Brindavan and the gopikas' earlier births when they did penance and received the boon of associating with the Lord at a personal level.

In the era of Sankara, travelers exchanged stories when they met at holy sites. In Bhagavata it is mentioned that Vidura met Uddhava in a holy site called Prabhasa and learnt about the end of Lord Krishna's avatara. Similarly there are many anecdotes in the scripture where people spread what they knew by hearsay which in the modern setting is done through social media. Generally we attribute fact or fiction to the news we get. By repeated invokation, a fact gets established as truth. A vidwan must be able to ascertain that the truth is not contradicting the established knowledge he learnt from his guru.

However, this doesn't mean a vidwan should blindly accept whatever the guru or scripture says. He should independently evaluate the statements before accepting them as Truth. He must validate with experience and lessons drawn from the life. The more reflective capacity he has, the more he will be receptive to the guru's teaching. Some metaphors in the scripture, such as Hamsa-Ksheera nyaya, where it is believed that a particular swan separates milk from water, could not be verified. But a guru could use the metaphor to teach one must separate fact from fiction like the mythical swan. Similarly a chakora bird is believed to feed on the beams of the moon by many poets regardless of its validity.

Viveka Sloka 15 Tel Eng

	
అతో విచారః కర్తవ్యో జిజ్ఞాసోరాత్మవస్తునః ॥
సమాసాద్య దయాసింధుం గురుం బ్రహ్మవిదుత్తమమ్ ॥ 15॥

atō vichāraḥ kartavyō jijñāsōrātmavastunaḥ ॥
samāsādya dayāsindhuṃ guruṃ brahmaviduttamam ॥ 15॥

అతః -ఈ కారణమువలన, దయాసింధుo-దయాసముద్రుడును, బ్రహ్మ విదుత్తమం - బ్రహ్మవేత్తలలో గొప్పవాడును అగు, గురుo - గురువును, సమాసాద్య = పొంది, జిజ్ఞాసో = బ్రహ్మనుగూర్చి తెలిసి కోదలచిన సాధకునకు (నిచేత), ఆత్మవస్తునః - ఆత్మవస్తువుయొక్క, విచారః - విచారణ, కర్తవ్యం-చేయదగినది.

అతః = సర్వానర్థములను తొలగించు నిర్ణయమునకు హేతువ గుటవలన, జిజ్ఞాసో= ఆత్మను గూర్చి బాగుగ తెలిసికొనవలెనని కోరు పురుషునకు, ఆత్మవస్తువిచారము కర్తవ్యము. ఎట్లు చేయవలెనో (ముందుగ ఏమి చేయవలెనో) చెప్పుచున్నాడు.

దయాసింధుం—తాను (గురువు) కృతార్థుడగుటచే తనకు ప్రయోజనమేమియు లేకున్నను ఇతరుల కూడ దుఃఖమును అనుభవింపకుందురుగాక అనెడు కరుణకు, జలములకు సముద్రమువలె నిలయభూతుడైన, గురుం- గురువును-

 
 గుకారస్త్వన్దకారః స్యాత్ రుశబ్దస్తన్నిరోధకః,

 అన్ధకారనిరోధిత్వాత్ గురురిత్యభిధీయతే,

'గు' అనగా అంధకారము. 'రు' అనగా దానిని తొలగించువాడు. కావున అజ్ఞానాంధకారమును తొలగించువాడు 'గురువు' అని గురుగీతలో చెప్పిన విధముగ స్వోపదేశములచే హృదయాంతర్గతమగు అజ్ఞానమనెడు అంధకారమును తొలగించువాడని యర్థము.

అంధ కారము ప్రపంచమును ఆవరించి అది మనకు కనబడకుండచేసినట్లు, అజ్ఞానము ఆత్మను ఆవరించి, ఆ ఆత్మ స్పష్టముగ గోచరించకుండునట్లు చేయుచున్నది. కావున అజ్ఞానమే అంధకారము.

అందుచేతనే దానిని “తమో హ్యాసీత్ ; తమసాగూర్హ మగ్రే" ఇత్యాది శ్రుతులు ‘తమస్సు’ అని పేర్కొనినవి.

"బ్రహ్మవిదుత్త మమ్ " అను పదము పూర్వోక్త విశేషణములు రెండింటికిని తగిన వ్యక్తిని బోధించుచున్నది.

"బ్రహ్మ విదన్తీతి బ్రహ్మవిదః" బ్రహ్మను తెలిసికొనినవారు. వారిలో ఉత్తముడు, అనగా స్థితప్రజ్ఞుడు.

ఈ విషయమున శ్రుతులను పూర్వము ఉదాహరించినాము, అతనిని సమీపించుట యనగా "తమారాధ్య గురుం భక్త్యా ప్రహ్వః ప్రశ్రయసేవనైః” అని మున్ముందు చెప్పబోవు రీతిగను, “తద్విద్ధి ప్రణిపాతేన పరిప్రశ్నేన సేవయా" తగిన గురువునకు నమస్కరించి, ప్రశ్నించి, ఆయనసేవ చేసి ఆత్మతత్త్వమును గూర్చి తెలిసికొనుము అని భగవద్గీతలో చెప్పిన విధమున గురువును తనకు అభిముఖునిగా చేసికొనుట యని అర్ధము. ఈ విధముగ "అతో విము క్త్యే" ఇత్యాద్యష్టమశ్లోకార్ఠము ఇన్ని (7) శ్లోకములచే విశదీకరింపబడినది.

అవ. "అధికారిణమాశాస్తే ఫలసిద్ధిర్విశేషతః" అను శ్లోకములో పేర్కొనిన అధికారినిగూర్చి విపులముగా చెప్పుచున్నాడు.

The modern education system, like a well-oiled machine, runs on money. Academic centers advertise themselves at every opportunity to seek their "clients". In Sankara's time such an avarice was non-existent among gurus. They radiated their brilliance at anyone who sought it or not. A disinterested guru was still a possibility. So Sankara was advising to seek a kind-hearted (dayasindhum) guru who excelled in brahma vidya.

A sadhaka wanting to be a disciple of a capable guru is not a sign of weakness. These days anyone who can recite a few sanskrit slokas is considered as a guru and the world is infatuated with him. With modern technology, the voice of a preacher is magnified a million fold until everyone claims to "know" him personally. So following his advice is second nature. There are some youth who go about house hunting armed with a compass. When asked they say the on-line vaastu guru told them the front door should face the east.

A common misunderstanding is that a guru has to be older than the disciple. Bhakta Prahlada (Bhagavata, Skandha 7) taught his classmates about Sri Maha Vishnu, as a young lad. Same with Sankara, who didn't live very long and found acceptance as guru by septuagenarians. Everyone accepts that wisdom comes with age but few know that it is the experience that counts. An old sannyasi carrying out diurnal activities at the village outskirts all his life may not have seen an ocean and for such a person explaining an ocean could be a challenge. In the case of Sankara, when Bharati, the wife of a debator, Mandana Mishra, challenged him to explain conjugal relationship, he was at a loss for words. After seeking some time to answer her, Sankara with parakaya pravesa entered the body of a recently dead King Amaruka of Benares and experienced conjugal relationship with the queen in time to answer the debator's question. Such is the rigor and vigor of the jagat guru.

Should one be naturally born as guru? Some children attain maturity and wisdom much before they become adults. Bhakta Prahlada was blessed to listen to Narada maharshi's teachings while still in the mother's womb. Abhimanyu in Vyasa Bharata learnt about military warfare (padmya vyuha) in the womb. Similar cases exist in all religions, such as Tibetan budhism, with children recognized as saints, incarnates of god and so on. The Sankacharya peetha is offered to the most promising youngster in a generation based on the horoscope. Thus, child prodigies are gurus at a young age. It is their sanchita karma that paved way for their ascendance early in their life.

If the question is put differently as whether genes are responsible, then it requires closer examination. The ancient gurus were vegetarians, practiced non-violence, followed dharma, withdrew from civilian duties and pursued knowledge. Their sattvik personalities endeared them to the followers who were disinterested in the shenanigans of their leaders much like science fiction attracts those seeking an escape from mundane and insipid life. They felt the gods that the gurus described far exceeded the capabilities of their leaders who pale in comparison. It was to show the ruling class their proper place in the divine creation when they feel omnipotent. With tranquility and patience in discourse, the gurus were naturally accepted and welcomed by the followers. A true guru still is one sitting on a mountain all by himself, enjoying the scenery and contemplating over brahman, while brimming with knowledge to share with anyone out of his generosity and desire to uplift the suffering humanity.

After examining many factors that separate gurus from the rest, we still find it hard to accept a single guru for all times. In the olden days there were raja gurus whereby a king had his own guru. The devas had Bruhaspati as the guru while the asuras had Sukracharya. The raja guru was a titular position meaning he could be replaced when the king abdicated his throne. The question is Bruhaspati or Sukracharya a title, such as Manu and Indra, for the men of martya loka recognized with appellations for their noble acts? If so, then men occupying Bruhaspati and Sukracharya positions had to vacate their positions in deference to the more recent ones to ascend to their positions. What happens to the ones superannuated? Do they go into oblivion or merge with brahman?

Viveka Sloka 14 Tel Eng

	
అధికారిణమాశాస్తే ఫలసిద్ధిర్విశేషతః ।
ఉపాయా దేశకాలాద్యాః సంత్యస్మిన్సహకారిణః ॥ 14॥ (పాఠభేదః - సంత్యస్యాం)

adhikāriṇamāśāstē phalasiddhirviśēṣataḥ ।
upāyā dēśakālādyāḥ santyasminsahakāriṇaḥ ॥ 14॥ (pāṭhabhēdaḥ - santyasyāṃ)

ఫలసిద్ధి - ఫలముయొక్క సిద్ధి, విశేషతః - ముఖ్యముగ, అధికారిణం – అధికారిని, ఆశాస్తే - అపేక్షించును, అస్యాం - ఈ ఫలసిద్ధి యందు, దేశకాలాద్యాః - దేశము కాలము మొదలైనవియు, ఉపాయా- ఇతరోపాయములును, సహకారిణః- సహకారులుగ, సంతి - ఉన్నవి.

At the outset the success of a sadhaka depends on his particular mental or psychological make up. This is true even with tutelage under an extremely capable and kind-hearted guru who can teach the disciple the truths he learnt from his guru, and guide the disciple. The capability of a guru matters for the success of the disciple but not in its entirety

There is no perfect time to begin sadhana. Some seek sannyasa at a young age. Some attain vairagya at an advanced age or in vanaprastha. There is no set place either. One can be a sannyasi in his own home or withdraw to a secluded place by accepting sannyasa from a guru.

It is common to see parents overly concerned about their children's "milestones". They want their children to begin kindergarten studies at a young age and graduate from college in their 20's. Then they want to perform their marriage and expect their grand children. Such plans are fine but not necessary. Some children blossom late. They may marry when they are in their 30's after completing studies in a university. Or they may remain as bachelors in their spiritual quest. They can choose to adopt children or not have any children at all, and so on.

A sadhaka has none to blame but himself if, after being taught by a capable guru, falls off the apple cart. We see some false prophets who indulge in improper behavior with children and women when left to their own devices. No competent guru can take credit for that.

కర్మల ఫలము మనకు కనుపించునది. అందుచే

'యదాహ వనీయే జుహోతి'

ఆహవనీయమునందు హోమము చేయుటవలన;

'అశ్వస్య పదే జుహోతి'

అశ్వము పాదము పెట్టినచోట హోమము చేయవలెను.

'ప్రాచీనప్రవణే వైశ్వదేవేన యజేత'

ప్రాచీన ప్రవణమున వైశ్వదేవయాగము చేయవలెను;

‘సాయం జుహోతి ప్రాతర్జుహోతి'

సాయంకాలమునందును, ప్రాతఃకాలము నందును హోమము చేయవలెను;

'వసన్తే బ్రాహ్మణో అగ్ని నాదధీత'

బ్రాహ్మణుడు వసంతమునందు అగ్న్యాధానము ఇత్యాది శాస్త్రములు పేర్కొనిన వసన్తప్రాతఃకాలాది కాలములును, అశ్వపదాది దేశములుగూడ (ఫలమునకు) అసాధారణకారణము లని అంగీకరింపవలెను.

(ఆశంక) "యథాదర్శే తథాత్మని యథాస్వప్నే తథా పితృ లోకే, యథాప్సు పరీక్ష దదృశే తథా గంధర్వలోకే ఛాయాతపయోరివబ్రహ్మలోకే".

ఆత్మ నిర్మలమగు బుద్ధియందు అద్దములో కనబడి నట్లు స్పష్టముగ కనబడును. పితృలోకమునందు స్వప్నమునందువలె అస్పష్టముగ కనబడును, గంధర్వలోకమున నీటియందువలె ఇంకను అస్పష్టముగ కనబడును; బ్రహ్మలోకమున ఎండనీడలువలె వివిక్తముగ అతిస్పష్టముగ కనబడును;

"ఇహ చేద వేదీదథ సత్యమస్తి, న చేది హా వేది దథ మహతీ వినష్టః”

ఈ లోకమునందు బ్రహ్మ సాక్షాత్కా రమును పొందగలిగినచో ఈ మనుష్య జన్మకు సార్థకత్వమున్నది: పొందజాలకపోయినచో గొప్పవినాశనము కలుగును- ఇత్యాదిశ్రుతులు మనుష్యలోక బ్రహ్మలోకములే బ్రహ్మజ్ఞానమునకు తగు దేశములని చెప్పుచున్నవి.

ఋణత్రయమపాకృత్య మనో మోక్షే నివేశయేత్,

అనపాకృత్య మోక్షం రు సేవమానో ప్రజత్యధః.

మూడు ఋణములను చెల్లించినపిదప మనస్సును మోక్షమార్గమున నిలుపవలెను; వాటిని చెల్లింపకయే మోక్షమార్గమున ప్రవర్తించువాడు అధోగతిని పొందును.

బ్రహ్మచర్యం సమాప్య గృహీ భవేత్, గృహా ద్వసీ భూత్వా ప్రవ్రజేత్ -

బ్రహ్మచర్యమును పూర్తి చేసికొని గృహస్థుడు కావలెను. తరువాత వానప్రస్థుడై, అటుపిమ్మట సంన్యాసమును స్వీకరించవలెను. ఇత్యాది ప్రమాణముల ననుసరించి బ్రహ్మజ్ఞానమున కంతరంగమగు సంన్యాసమునకు కూడ విహితమగు కాలమున్నది. కావున బ్రహ్మజ్ఞానమునకు గూడ దేశకాలాద్య పేక్ష ఉన్నదిగదా?

(సమాధానము) ఇట్టి వాక్యము లున్నమాట సత్యమే. అయినను, చిత్తశుద్ధిలేని రాక్షసరాజగు విరోచనుడు బ్రహ్మలోకమునకు వెళ్లినను, పరమగురువగు బ్రహ్మనుండి ఉపదేశము పొందినను ఆత్మ జ్ఞానమును పొందజాలక పోయెను. మరియు

It was said that atma would be visible in the budhi (intellect) like a reflection from a mirror; in pitru loka, it would be blurry; in gandharva loka, it would be like the reflection from water with waves; in Brahma loka it would be clear as a shadow. This was illustrated in the Chandogya upanishad as an allegory.

Once the King of Asuras, Virochana, and the King of Devas, Indra, went to the ashram of Prajapati to receive atma gnana or self-discovery. At the end of their studies, after mistaking his body, his reflection in the water, and the agent in the deep sleep (sushupti), when there is no perception of any kind, as atma, Indra attained the correct knowledge. Whereas Virochana with self-aggrandizement declared that his body was atma forcing the Asuras to live in servitude to him. Thus Indra and Virochana came with different conclusions about atma when all else was the same. However, only Indra was triumphant.

This is true in the modern context as well. Some students will pass with higher grades and honors than others despite being taught by the same teacher and in the same curriculum. Indeed it is common to grade the students with alphabet soup. So even if the entire class deserves a high grade, still the teacher awards them variegated grades.

Though high grades from eminent professors open doors to better jobs, ultimately the performance of the graduate in the job matters. One can't rest on his academic laurels forever and must constantly retrain himself to achieve the ultimate success. Similarly sadhana is never ending, despite attaining enlightenment, requiring constant sravana (listening), manana (repetition) and nidhidhyasana (reminiscing) until it becomes second nature.

It is common to blame the teachers and curricula when a student fails to reach his goal. Still one can't dispute the value of education. Similarly to attain moksha, the marthya loka, which is despised because of the karma, is the most suitable launch pad. It is here only that we can receive the fruit of karma and the pathway to moksha is clearly laid out. Tapas (meditation), vairagya (renunciation) and sadhana are considered as possible only here.

A less stressed aspect of vedanta is that a mumukshu must repay the debt (runa) to parents, rishis and devas to attain moksha. It is because of our parents that we are here. So we are indebted to them foremost. The rishis offered us knowledge by passing on scripture through generations. The devas gave us everything else. Hence we are indebted to all of them.

Before accepting sannyasa, Sankara gave word to his mother that he would be on her bed side when the time came for her to die and perform the last rites. As he came to his mother's death bed to fulfill his promise, the neighbors thought as a sannyasi, who was expected to have transcended samsara, he was flouting his order in life by performing last rites for his mother. When he needed fire to light the pyre, no one came forward to offer nor for assistance. Somehow with divine intervention Sankara completed the rites and moved on. So it is clear that until the three runas are paid back, there would be no salvation even for the jagat guru.

'సంసారమేవ నిస్సారందృష్ట్వా సారదిదృక్షయా,

ప్రత్యజన్త్యకృతోద్వాహాః పరం వైరాగ్యమాశ్రితాః,'

సంసారము నిస్సారమని గ్రహించి కొందరు, సారమును (పరతత్వము) చూడవలెనను అభిలాషతో, వివాహము చేసికొనక, పరమవైరాగ్య వంతులై సంన్యసించుచున్నారు.

"యది వేతరథా బ్రహ్మచర్యాదేవ ప్రవ్రజేత్ గృహాద్వా

వనాద్వా; యదహరేవ విరజేత్ తదహరేవ ప్రవ్రజేత్ "

లేదా బ్రహ్మచర్యా శ్రమమునుండియే సంన్యసించవచ్చును; గృహస్థాశ్రమమునుండి లేదా వానప్రస్థాశ్రమమునుండి సంన్యసింపవచ్చును; ఏ దినమున వైరాగ్యము కలుగునో ఆ దినమునందే సంన్యసింపవచ్చును- ఇత్యాది ప్రమాణములననుసరించి, మున్ముందు చెప్పనున్న వైరాగ్యాది సాధన చతుష్టయ సంపత్తికలవానికి దేశకాలముల అపేక్ష లేదు అను అభిప్రాయముతో, దేశకాలములు కేవలము సహకారులు ప్రక్కనుండి ఉపకరించునవి మాత్రమే అని చెప్పబడినది.

కావుననే

'విద్వాన్ సంన్యస్త బాహ్యార్ధసుఖస్పృహః సన్'

అనువాక్యము శ్లో. 8 బ్రహ్మస్వరూపమున ఉండుట అనెడు మోక్షమునకు ప్రత్యక్షసాధనమగు సమ్యగ్దర్శన నిష్ఠ కొరకు, మోక్షసాధనమును ఉపదేశించు గురువును ఆశ్రయించి అతడు ఉపదేశించిన విషయముపై మానసమును నిలుపుటకై వివేక వైరాగ్యములు హేతువులని చెప్పినది.

ఇట్టి మనః స్థైర్యము శమ, దమ, ఉపరతి, తితిక్షా, శ్రద్ధలు లేనిచో లభింపదు. మోక్షేచ్ఛలేనిచో మోక్ష ప్రయత్నము సంభవింపదు. కావున “అతో విముక్త్యా" అను 8వ శ్లోకమున, బ్రహ్మజిజ్ఞాసకు సాధారణ హేతువులగు వివేక-వైరాగ్య- శమాది షట్క ముముక్షుత్వములు సూచితము లైనవి.

"తరతి శోక మాత్మవిత్ "

ఆత్మజ్ఞానవంతుడు శోకమును దాటును;

"తద్వి జ్ఞానార్థం స గురుమేవాభిగచ్ఛేత్ "

ఇత్యాది శ్రుత్యనుసారముగ 'శోకము' అను నామాంతరముగల బంధమును నశింపచేయగల్గిన సమ్యగ్ జ్ఞానము లభింపవలెనన్నచో సద్గురువు ఉపదేశించిన విషయమును మననము చేయుట తప్ప మరియే సాధనమును లేదను విషయము గూడ ఈ శ్లోకమున సూచితమైనది. 'అస్యాం' అనగా 'సిద్ధియందు' అని యర్థము.

Viveka Sloka 13 Tel Eng

	
అర్థస్య నిశ్చయో దృష్టో విచారేణ హితోక్తితః ।
న స్నానేన న దానేన ప్రాణాయామశతేన వా ॥ 13॥

arthasya niśchayō dṛṣṭō vichārēṇa hitōktitaḥ ।
na snānēna na dānēna prāṇāyāmaśatēna vā ॥ 13॥

అర్థస్య = వస్తువుయొక్క, నిశ్చయ - నిర్ణయము, హితోక్తితః - హితులైన వారి యొక్క ఉపదేశమువలన కలుగు, విచారేణ - విమర్శచేత, దృష్టః - చూడబడినది, స్నానేన- స్నానముచేత, న- కాదు, దానేన- దానముచేతగాని, ప్రాణాయామశతేన వా- అనేక ప్రాణాయామములచేత గాని, న-కాదు.

అజ్ఞానదోషముచే భ్రాంతిచెందిన పురుషుడు భయకంపాది అనర్థములకు లోనగును. అట్టిసమయమున ఆప్తోపదేశమనెడు ఆధారము లేకున్నచో, అతడు తనంత తానుగ విషయస్వరూపమును గూర్చి విమర్శింపజాలడు. అందువలన విచారమునకు అష్తోపదేశము హేతువుగ చెప్పబడినది. హితుడనగా యథార్థమును చెప్పువాడు.

భ్రాంతి చెందినవాడు, హితులు ఉపదేశించిన విధమున విచారముచేయక స్నానము, దానము, ప్రాణాయామములు మొదలగు కర్మలుచేసినను భ్రమను తొలగింపగలిగిన అపరోక్షజ్ఞానము కలుగనంతవరకును, అనర్థకారణమగు భ్రమ నివర్తింపదు గాన, అపుడు అతనికి అనర్థనివృత్తి యెట్లు కలుగును? అని భావము.

వస్తువు యొక్క యథార్థ స్వరూపమును నిర్ణయించుటకు అనుకూలమగు మానసమగు వ్యాపారమే విచారము. భ్రాంతికలిగినపుడెల్ల దానిని తొలగించి ఒక వస్తువు యొక్క యథార్థస్వరూపమును తెలుపగలిగినది హితుల ఉపదేశము ననుసరించి చేసిన విచారమే యను విషయము ప్రత్యక్షసిద్ధము.

కావున ప్రకృతమునందుగూడ శ్రుతిచేతను, ఆచార్యోపదేశానుసారముగను ఆత్మ విచారముచేసి, దాని యథార్థస్వరూపమును సాక్షాత్కరింప చేసికొని అనాత్మాధ్యాన (అధ్యారోప) రూపముగు సంసారమునుండి తనను తాను విడిపించుకొనవలెనని ఈ శ్లోకమునందలి ఉపదేశము.

అవ. ఆయా కర్మలను చేయగల సామర్థ్యమున్నవాడే ఆయా కర్మఫలమును అనుభవింపగలడు. అసమర్థుడు అనుభవింపజాలడు. కావున బాహ్యములగు దేశకాలాదులు సహకారులుగ మాత్రమే ఉండును; ఫలము నిచ్చెడిది అంతరమగు సామర్థ్యము ఒక్కటియే యని చెప్పుచున్నాడు.

Sankara is debunking rituals like giving alms to ritviks, bathing in holy rivers, breathing exercises (pranayama) as a means to attain liberation because in his era, people in the pursuit of a comfortable after life, partook in karma prescribed by vedas in a large scale. It is true that even now people perform rituals but to a lesser extent. They are still very much sectarian with an intention to experience perennial happiness, possibly everlasting bliss by worshiping demi gods. Some truly religious, visit the holy sites and seek advice from the knowledgeable people. They believe lamas, yogis, saints hold the key for liberation. They make them their personal gurus and reward them with their service and donations.

A sadhaka has to receive advice from persons (hita) who have a deep understanding of reality without vested interests. And then he has to contemplate over it called vichara. Sankara is immensely qualified as a hita to chide his followers so that they will see the Truth. A sadguru knows the deficiencies of his disciple, who is stuck in a quagmire of ignorance and lost in a forest of religions, and will set his course on a firm path towards Truth with his teaching.

Sankara says you should not take up vedanta as an escape from doing rituals including giving alms, breathing exercises, bathing in holy rivers, visiting temples as it constitutes deceit. The rituals have their place in society. Hence Sankara prescribes a deeper level of understanding gained from well meaning gurus and vichara as prescribed in the scripture. He condemns the attitude that vedanta gives a reprieve from karma and a license to indulge in freewill. The deceitful people have a romantic view of vedanta. They indulge in fancy sophistry that has no basis in reality. They neglect household activities, ignore their duties toward family and friends, withdraw from society, question the validity of religion and mock the devotees.

How to find a hita? This perhaps is the greatest challenge. There are so many false prophets who establish asrams for monetary gain, offer panacea for various illnesses, seek donations by promising moksha, and so on. An extreme example highlights the perversity of some false gurus:

The Maharaj Libel Case was an 1862 trial in the Bombay High Court in the Bombay Presidency, British India. The case was filed by Jadunathjee Brajratanjee Maharaj, against Nanabhai Rustomji Ranina and Karsandas Mulji. The case was filed because of an editorial article which they published accused the Vallabhacharya and Pushtimarg Sect of illicit and immoral activities.

The fact is, the false prophets owe their existence to scripture which is in open domain, hence no one can claim a copyright on them. No doubt some of them deep dive into the scripture, spend time to understand it, and commit to spread it by making sincere efforts. But the monetary gain they expect and receive is manifold greater compared to their own efforts.

The modern gurus who establish asrams claim they need donations to run them. So they say there is nothing wrong in generating revenue by time-honored traditional ways. They buy islands and large tracts of land on which they build huge structures to house their disciples and provide space for the congregation of their followers. Therefore, they are actually owners of non-profit businesses. In the days of yore, when varna system was in vogue, the kshatriyas, the ruling class, took care of rishis who established asrams, trained disciples, conducted yagnas so on. However, they didn't have as many pecuniary interests as the modern gurus.

Viveka Sloka 12 Tel Eng

	
సమ్యగ్విచారతః సిద్ధా రజ్జుతత్త్వావధారణా ।
భ్రాంతోదితమహాసర్పభయదుఃఖవినాశినీ ॥ 12॥ (పాఠభేదః - భ్రాంత్యో)

భ్రాంత్యా=భ్రాంతిచేత, ఉదిత మహాసర్పభయదుఃఖ వినాశినీ = పుట్టిన మహాసర్పమువలన కలిగిన దుఃఖమును నశింపజేసెడి, రజ్జుతత్త్వా వధారణా = ప్రౌడుయొక్క యథార్ధ స్వరూపముయొక్క నిర్ధారణము, సమ్య గ్విచారతః - బాగుగా విచారణచేయుటవలన మాత్రమే, సిద్ధా-సిద్ధించును.

కనుచీకటిలో నేలపై పడిఉన్న తాడును చూచి సర్పమను కొన్న పురుషుడు భయపడినవాడై, దీపమును తీసికొని వచ్చిన పిమ్మట బాగుగ పరిశీలించి, ఆ వస్తువు యథార్థస్వరూపమును తెలిసి కొని, భయము, వణకు మొదలగు దుఃఖమును విడచును అను విషయము ప్రసిద్ధము.

అచట త్రాడునందు, భ్రాంతిచే ఆవిర్భవించిన ఏ మహాసర్పముయొక్క జ్ఞానమువలన కలిగిన దుఃఖమును తొలగింప జాలిన రజ్జుతత్త్వనిర్ణయము బాగుగ ఆలోచించుటవలన కలిగినదో, అట్లే భ్రాంతిచే కలిగిన సంసారదుఃఖమును, అనగా జన్మమరణముల వలన కలుగు దుఃఖమును, తొలగించెడి తత్త్వనిర్ణయము, అనగా ఆత్మ యథార్థస్వరూపజ్ఞానరూపమగు ఆత్మసాక్షాత్కారము గూడ సమ్యగ్విచారణ చేయుటవలననే కలుగును అని ఈ దృష్టాంతము సర్వాంశములందును ప్రకృతోపయుక్తముగ ఉన్నది.

ఆప్తుల ఉపదేశముప్రకారము చేయు విచారమే అర్థ నిర్ణయమునకుగాని, మరియొక కర్మ ఏదియు కాజాలదనియు చెప్పుచున్నాడు.

samyagvichārataḥ siddhā rajjutattvāvadhāraṇā ।
bhrāntōditamahāsarpabhayaduḥkhavināśinī ॥ 12॥ (pāṭhabhēdaḥ - bhrāntyō)

If one loses money in stock market because of a computer gliche, who is responsible? The computer maker, the software writer or the store that sold it? Humans ever since the industrial revolution are damaging the environment one way or another. Who pays for this? We all are paying if the newer generations are repeating the same mistakes as their predecessors. The nuclear stockpiles were a matter of concern during the last century. These days the threat of nukes has been overridden by the threat of computers and their networks. Do we misunderstand computers as a threat to our existence? After all, computer is a machine and like any other machine, it was created with human ingenuity and must obey human commands. While computers are not the threat, it is the human operator that is to be blamed for their malfunction. A parallel in scripture is called "ninda stuti" which means some people blame the creator for everything that has gone wrong over and over. In Bhagavata Skandha 7, the following conversation between Dharma Raja and Narada ensued:

"O Narada, Sisupala hated the Lord and developed animosity toward Him. Yet, how could he attain salvation? Why didn't his soul go to hell? Dantavaktra, similarly, had animosity toward the Lord. The two always cursed the Lord. Why did they not end up in hell? As everyone watched, their souls merged in Vasudeva. I am unable to understand this. Like a wick lamp that is shaken by the wind, my mind is wavering. You are omniscient. Please give me a clarification" said Dharma Raja.

Narada said "Dharma Raja, to experience praise and curse, honor and censure the mortal body has been given. Jivas ascribe I-mine thoughts around it. Does the paramatma have love for his body? There are no dualities in him. He has no hatred either. Nor does he know the haters. One can attain paramatma in any manner."

"Mortals attain the Lord by cursing him sooner than the devotees" said Narada.

Some even though are haters of the Lord, chant his name feverishly making them eligible for salvation. Just as devotees attain Lord Krishna, some with desires, a few with hatred, some with fear and others with friendliness attain the Lord as well.

"Gopikas by love, Kamsa by fear, Sisupala with enmity, Yadavas with friendship, ascetics like me with devotion attained the Lord" said Narada.

We sometimes blame the creator, whether human or god, for all of our misunderstandings and mistakes. When one is unemployed or stuck in poverty he may feel god caused him misery. He doesn't realize that his past actions have manifested as prarabda karma that has caused his sorrow.

In this sloka, Sankara provides a scenario to illustrate -- used widely in the vedanta literature called rajju-sarpa drishtanta . When one sees what he believes as a snake, in darkness, fear will envelop. The visuals of foam coming out of the mouths of snakebitten people pop up ominously in the mind and he will conclude his painful death is imminent from the snakebite if he doesn't act. Soon the amygdala's "fight or flight" response takes over. He looks for a stick or a stone to scare away the snake, or with heart racing, tries to run away from it. If resolving to fight, he sees that the snake is not moving despite his provocations. He realizes he needs bright light to discern the truth.

Until he sees in bright light a rope that he mistook as a snake, he will be distressed. Some non-believers, still not convinced, beat the apparent snake with a stick. Thus after confirming that it is not a snake, and he is not in mortal danger, he feels relieved and may even laugh at himself.

Sankara says if you mistake a rope for a snake and go through fearful emotions, it is because of your ignorance. You need light to see the truth and vidya is such a light. Only with knowledge can you overcome the ignorance about Reality and extricate yourself from sorrow. Vedanta says the adhishtana or the support for the wrong belief in the snake, is the rope for without the rope there is no specter of a snake. Therefore, our sorrow from samsara (bondage), mortal fear of old age and death, are because we don't see the adhishtana and continue to be influenced by the abhasa which in the drishtanta given by Sankara is the non-existent snake.

Viveka Sloka 11 Tel Eng

	
చిత్తస్య శుద్ధయే కర్మ న తు వస్తూపలబ్ధయే ।
వస్తుసిద్ధిర్విచారేణ న కించిత్కర్మకోటిభిః ॥ 11॥

కర్మ= కర్మ, చిత్తస్య = చిత్తము యొక్క, శుద్ధమే = శుద్ధికొరకు మాత్రమే ఉపయోగించును, తు = కాని, వస్తూ పలబ్ధయే - వస్తుజ్ఞానము కొరకు; న = ఉపయోగించదు, వస్తుజ్ఞానము - వస్తుజ్ఞానము, విచారేణ = విచారణ చేయుటచేతనే కలుగును, కర్మకోటిభిః - కోటికర్మలు చేసినను, కించిత్ న= ఏమియు ప్రయోజనము లేదు.

విచారముచే వస్తుజ్ఞానము కలుగును అను విషయమునే దృష్టాంతముతో విశదీకరించుచున్నాడు.

chittasya śuddhayē karma na tu vastūpalabdhayē ।
vastusiddhirvichārēṇa na kiñchitkarmakōṭibhiḥ ॥ 11॥

The question "Was the universe created?" vexed many a vedanti including Sankara. We commonly observe that anything that is born must die whether plant, insect or animal. If the universe was created it must have an ending. This is consistent with Lord Siva's appellation as a laya karta which means he will create pralaya or inundation of universe with destructive force. Then is it just the earth or the distant stars and galaxies also are destroyed? For all practical purposes it doesn't matter if a star other than the sun is alive or destroyed when there is no earth as the humanity for now is earth bound. The story of the Sage Markandeya (in Bhagavata Skandha 12) tells us that Lord Vishnu gave a glimpse of pralaya to the sage. Similarly Bhagavata tells (Skandha 1) about the beginning of a new creation by Lord Brahma.

However Sankara didn't contradict the statement that universe existed always and it is only jivas that are born and dead. This is called vivarta vaada (vivarta means transformation) or ajatva vaada (aja means never born). It means the universe undergoes transformation and never actually disappears entirely. The world is transformed like a stage or a set that is cleared after the director, say of a movie, is done with the video shot. Once empty, the stage is again decorated with another set for a new video shot. Similarly the world is superimposed on a substratum. Brahman is that substratum.

For someone who is not entirely convinced and insists the universe is created, the universe can be considered as a spider web. A spider spins the strands from itself and is ensconsed within it. According to this theory, Brahman like a spider turned itself into the universe. Why did he do that? Because he has the power to do it. One can rhetorically state that Brahman transformed itself as the universe which can be considered its playground to keep it entertained. Therefore, the idea that a creator exists separate from the creation is not completely convincing. Sankara said a dreamer can't be convinced within his dream that he is dreaming. The analogy is we are part of someone's dream or a computer simulation, and we can't accept that we are not real and the world around as unreal, for as long as we are bound.

In this sloka, Sankara is emphasizing that veda vihita (ordained by the veda) karma, karma for short, is only for making the mind pure (chitta suddhi). Such karma can't make one a yogi or a vedanti. It merely creates a clean canvas upon which the sadhaka can paint anything he wishes. When we wake up after a deep sleep, implying dreamless sleep, our mind is fresh and malleable. The mental clarity lasts for a few moments before the senses come into being. veda vihita karma engenders such a quiescent mind, making it a clean slate ready to receive fresh ideas.

Sankara also says no matter how many times a soul is born, with just karma, it is not possible to receive object knowledge. Such knowledge can only be attained with much contemplation (vichara). Without introspection one can't transcend the need to do karma. Ramana Maharshi in apparent agreement with him goads us to question "Who am I?" to begin the spiritual journey.

Consider a ghanapaati who has been memorizing rig veda since he was a child. He might have showed his prowess with utmost perfection before a large audience. He, like any other skilled person, even though possessing vidya, does not automatically obtain liberation. If he performs karma without selfish motives called nishkama karma, it directly creates chitta suddhi that makes him overcome ahamkara and set his course for self-discovery with increased concentration and competence. When one performs nishkama karma, he is freed from the attachment to its result. Suppose one gives charity to an orphanage, without a hidden agenda, not expecting anything in return, what does he get? It will be peace of mind. Gitacharya said he would determine what fruit to grant. An action performed, with an expectation, such as buying stock with an intention to profit, on the other hand, can cause one to grieve when the stock falls. However, whatever karma one does won't go waste, as it is still a part of sadhana, provided it is done with chitta suddhi.

Conversely, limited actions can't produce unlimited results. Karma is finite and well defined in veda or by our predecessors. Self realization is comparatively an arduous task where a sadhaka has to struggle with spiritual dilemmas and wrap his mind with the notions of Brahman who is devoid of any attributes, all pervading and not amenable to appeasement through bhakti or devotion. How can one contemplate on Brahman who has no gunas? Doing a chant of "Brahman, Brahman" won't take us anywhere. The bhajans of devotees are centered around the attributes of the gods such as "neela megha syama" (the one blue as a cloud) or "kodanda pani" (one holding a bow). Brahman, on the other hand, has no parts (avyaya) and nothing to describe. What can be said about a still river, a waveless ocean or the space beyond sky? It is a sum total of everything we see, touch, hear, taste and smell. Yet it is beyond senses. Satsang might help. One has to immerse in solitude for a long time before the clarity arrives. For some, that may not happen in a lifetime. Sankara is a testament to one who not only succeeded in attaining that clarity at a young age but also in sharing with others. When he says all the karma done in a million births won't automatically give raise to a sadhaka, he is both emphatic and seemingly stern.

Viveka Sloka 10 Tel Eng

	
	సన్న్యస్య సర్వకర్మాణి భవబంధవిముక్తయే ।
	యత్యతాం పండితైర్ధీరైరాత్మాభ్యాస ఉపస్థితైః ॥ 10॥
	
	

	
	sannyasya sarvakarmāṇi bhavabandhavimuktayē ।
	yatyatāṃ paṇḍitairdhīrairātmābhyāsa upasthitaiḥ ॥ 10॥
	
	

సర్వకర్మాణి = సమస్త కర్మలను, సన్న్యస్య = సన్యసించి, ధీరై = మనస్సును అదుపులో నుంచుకొన్నవారును, ఆత్మకుసంబంధించిన శ్రవణాదులయందు, ఉపస్థితై -ప్రవర్తించుచున్న పండితులచే, భవబంధవిముక్తయే = సంసారబంధముల ముక్తి కొరకు, యత్యకామ్ = ప్రయత్నము చేయబడుగాక.

సర్వకర్మాణి సన్న్యస్య - కర్మకాండోక్త ములగు కర్మలనన్నింటిని విడచి, భవబంధవిముక్తయే సాంసారిక బంధముల నివృత్తికి కారణ మగు సమ్యగ్ దర్శననిష్ఠకొరకై, పండితైః = ఆత్మను ప్రత్యక్షముగ తెలిసికొనగల్గిన, ధీరై = బుద్ధిని వశములో నుంచుకొన్న వారిచే

	రాంచి ఖాని వ్యతృణత్స్వయంభూ॥

	తస్మాత్ పరాక్  పశ్యతి నాన్త రాత్మన్, 

	కశ్చిద్ధీరః ప్రత్యగాత్మానమైక్షత్ 

	అవృత్త చక్షురమృతత్వమిచ్చన్.
	

ఇంద్రియములు బహిర్ముఖములుగ మాత్రమే యుండునట్లు బ్రహ్మ దేవుడు హింసించెను. అందుచే మానవుడు బాహ్యప్రపంచమును మాత్రమే చూడగలడుగాని అంతరాత్మను చూడజాలకున్నాడు. కోరు ఎవ్వడో ఒక్కడు దృష్టిని అంతర్ముఖముగ చేసికొని అంతరాత్మను చూడగల్గుచున్నాడు అని శ్రుతిచెప్పినట్లు ధియం=బుద్ధిని, రాతి = గ్రహించును అనగా వశములో నుంచుకొనును కాబట్టి 'ధీరుడు' దేహేంద్రియాదులలో అతిప్రధానమగు బుద్ధిని స్వాధీనము చేసికొనుచున్నాడన్నచో ఇతరేంద్రియములను గూడ జయించినాడని వేరుగ చెప్ప బనిలేదు. దీనిచే శాంత్యాదులు కల్గియుండవలెనను విషయము సూచితము. ఆత్మాభ్యాసమనగా-

The creator endowed us with senses that can't see within. That's why we can receive stimuli from the external world and process them within being unable to observe atma. One in a billion might be an exception to the rule. It is possible for some whose mind and intellect (budhi) are reined in.

Isn't it enough that we accept atma exists? Why should we be able to realize it? Suppose you never tasted salt. No matter how many words I use to describe the salt and its taste, you won't be able to experience salt. It is only when you eat something with salt, you come to know about it experientially. In a similar vein, for time immemorial, vedas proclaimed the existence of atma. Yet, we don't have any scientific evidence. This is not a shortcoming but a positive experience. It makes us sadhakas and helps us bide time on the earth in a constructive way. We don't see electricity but see its effects in bulbs, fans and other appliances. We can measure its voltage and come to know of its existence in a wire. Similarly we can experience all the manifestations of paramatma in jeevatma and the object world without ever seeing an individual atma. Actually the division between paramatma and jeevatma is made for the convenience of discriminating between the god and jiva. In actuality there is only all pervading, omnipresent paramatma. There is nothing else. If there were to be something else, then we make paramatma finite and he will no longer be omnipresent.

Sankara in this sloka is encouraging renunciation of karma and focusing on atma. It is to be noted that he is asking us to renounce karma prescribed in vedas ( veda vihita). Conducting fire sacrifices (yagna), giving alms so on ought to be done as per vedas. For a sadhaka embarking on the discovery of atma, such karma is nothing but a distraction.

There is a secret behind veda vihita karma. For as long as one thinks he is a jiva, he has to keep on doing karma. The history is replete with examples of stalwarts who attained salvation by renouncing wives, children, loved ones and the rest. Naturally we ask how do we know they attained salvation? Did they send us a postcard with heaven stamped on it? Once again we have to employ our inferential knowledge. A man's worth is known by the legacy he has left behind. Gautam Budha, Adi Sankara and scores of others are remembered eons after they walked on the earth. No matter how many times invaders attacked the Indian subcontinent, the history of Budha or Sankara could not be erased from people's memories. To the contrary, the faith in them has multiplied.

You say "But I need something to worship to get me through the day". That is the lower-mind seeking a crutch. One has to give up the crutch and embrace the god-mind. It automatically follows with karma-sanyasa (renunciation) because god doesn't have any karma. All of our actions are brought forth by pent up thoughts (vasanas) and desires. Some of them are carried from previous life and a fresh list of them is being made every moment. We need to stop making lists to rise above the lower mind.

 
	తచ్చిన్తనం తత్కథన మన్యోన్యం తత్ప్రబోధనమ్, 

	ఏతదేశపరత్వం చబ్రహ్మాభ్యాసం విదుర్భుదాః.
	

దానిని– ఆత్మను -- గూర్చి ఆలోచించుట, దానినిగూర్చి మాటలాడుట, పరస్పరము దానిని గూర్చి బోధించుకొనుట అనునదియే తదేక దృష్టితో చేసెడు బ్రహ్మాభ్యాసమని పండితులు చెప్పుదురు అని ప్రామాణికులు చెప్పిన విధమున వినిన విషయమును మననము చేసికొనుట, దానిని గూర్చి ముచ్చటించుచుండుట, ఒకరికొకరు బోధించుకొనుట అనెడు జ్ఞానకాండోక్తములైన వ్యాపారములందు లగ్నమైయుండుట అట్టి ఆత్మాభ్యాసోద్యుక్తులు, విజాతీయములుగు జ్ఞానములచే విచ్ఛిన్నము కాని సజాతీయజ్ఞాన ప్రవాహమగు నిదిధ్యాసనమును అనుష్ఠించుచు ప్రయత్నింతురు గాక అని యన్వయము. (ఇతర జ్ఞానము లేవియు మధ్య కలుగకుండ ఒకే జ్ఞానము అవిచ్ఛిన్నముగ చాల కాలము తైల ధారవలె కొనసాగుట నిదిధ్యాసనము). ఇట్టి పురుషునకు సర్వసంకల్పములను సంన్యసించుటచే ఉత్తమ వైరాగ్యమను నామాంతరముగల యోగారూఢత్వము హస్తగతమే యని తెలియవలెను.'

అప. (ఆశంక) ' యావజ్జీవ మగ్నిహోత్రం జుహుయాత్ '- జీవించియున్నంతకాలము అగ్నిహోత్రము చేయవలెను; “యావజ్జీవం దర్శపూర్ణ మాసాభ్యాం యజేత" జీవించియున్నంతవరకు దర్శపూర్ణ మాస యాగములు చేయవలెను: "అహరహః సంధ్యాముపాసీత"- ప్రతిదినము సంధ్యోపాసన చేయవలెను; " కుర్వన్నే వేహ కర్మాణి జీజీవి షేచ్ఛతం సమాః”-కర్మలుచేయుచునే నూరునంవత్సరములపాటు జీవనము గడపుటకై అభిలషించవలెను - ఇత్యాది శ్రుతులు జీవించి యున్నంతవరకును కర్మలుచేయుచునే యుండవలెనని బోధించు చున్నవికదా? కర్మసంన్యాసము చేసినచో శ్రుతిని అతిక్రమించినట్లు కాదా?

(సమాధానము). కాదు. ఏలయన ఆ శ్రుతులన్నియు చిత్తశుద్ధి లేని వారినిగూర్చి చెప్పినవి. అందుచేతనే "ఏవం త్వయి నాన్యథేతో అ స్తి న కర్మ లిప్యతే నరే" అను ఈశావాస్య మంత్రము - నరే= నరమాత్రాభిమానముగల, త్వయి- నీయందు, ఇత= కర్మాచరణముకంటె, అన్యథా—మరియొక మార్గము; దేనివలన కర్మలోపము వలనకల్గు పాపముండదో అట్టిమార్గము - నాస్తి = లేదు అని చెప్పబడినది. అనగా 'నేను మానవుడను' అని అనుకొనునంతవరకును కర్మ చేయుచునే యుండవలెను అని భావము: "న కర్మణా స ప్రజయా ధనేన త్యాగేనైకే అమృతత్వమానశుః " కర్మచేత కాదు, సంతానము కనుటచేకాదు, ధనముచేకాదు,కర్మత్యాగము చేతనే కొందరు మోక్షమును పొందిరి; "సంన్యాసయోగాద్యతయః శుద్ధ సత్త్వాః" - యతులు సంన్యాసయోగముచే శుద్ధమైన బుద్ధికలవారు;

	ప్లవా హ్యేతే అదృఢా యజ్ఞ రూపాః 

	అష్టాదశోక్త  మవరం యేషు కర్మ,

	ఏతచ్చ్రేయో యే అ భినన్దన్తి మూఢా 

	జరామృత్యుం తే పునరేవాపి యన్తి.
	

యజ్ఞోపాధిభూతులగు ఈ పదునెనమండుగురును - 16 గురు ఋత్వ క్కులు, యజమానుడు, అతని భార్య - దుర్భలమైన తెప్పలు. వారిపై ఆధారపడియున్న యజ్ఞ రూపమగు కర్మగూడ క్రింది తరగతికి చెంది నదే. ఏ మూఢాత్ములు ఈ కర్మనే శ్రేయస్సుగా అభినందింతురో వారు మరల మరల జరామృత్యువుల పాలగుచుందురు,

"కిమర్థా వయ మధ్యేష్యామ హే, కిమర్ట్రా వయం యక్ష్యామహే" - మనమెందులకు ఈ అధ్యయనముచేయుట, ఎందులకీ యజ్ఞము లాచరించుట; ఇత్యాదిశ్రుతులు కర్మ సంన్యాసమును విధించి కర్మను నిందించుచున్నవి.

"తమేతం వేదాను వచనేన బ్రాహ్మణా వివిదిషన్తి యజ్ఞేన దానేన తపసానాశకేన " బ్రాహ్మణులు వేదాధ్యయనము చేతను, యజ్ఞము చేతను, దానముచేతను, అనశ్వరమగు తపస్సుచేతను ఈ ఆత్మను తెలిసికొన నిచ్చగించుచున్నారు.

“యోగినః కర్మ కుర్వన్తి సంగం త్యక్త్వాత్మశుద్ధయే " - యోగీశ్వరులు సంగమును విడిచి, కర్మలను ఆత్మశుద్ధికొరకై ఆచరించుచుందురు ఇత్యాది శ్రుతిస్మృతులను పర్యా లోచించగా ఆ కర్మలు చిత్త శుద్ధిద్వారా వివిదిషకు (జ్ఞానేచ్ఛకు) సాధనములుగ నుండునని మాత్రమే నిర్ణయింపబడుచున్నది కాని వీటిని ఎల్లప్పుడును చేయుచునే యుండవలెనని కాదు.

అట్లైనచో "యద హరేవ విరజేత్ తదహరేవ ప్రవ్రజేత్ "- ఏ రోజున వైరాగ్యము కలు గునో ఆరోజునే సంన్యాసమును స్వీకరింపవలెను- అను సంన్యాస విధాయక వాక్యములకు బాధ కలుగును; కర్మనింద కూడ అనుపపన్నమగును.

"అత ఏవ చాగ్నిన్దనాద్యన పేక్షా" "సర్వా పేక్షాచ యజ్ఞాది శ్రుతేరశ్వవత్ " - విద్యయే పరమ పురుషార్థ హేతువగుటచే అగ్నిన్ద నాదులగు యజ్ఞాదులగు గృహస్థాద్యాశ్రమకర్మలు మోక్షవిషయమున అపేక్షితములు కావు;

'తమేతం వేదానువచనేన' ఇత్యాది శ్రుతులచే ఆశ్రమకర్మలన్నియు విద్య లభించుటకుమాత్రము ఉపయోగించును; ఫలమునిచ్చునది మాత్రము విద్యయే, అశ్వాదులను బండిలాగుటకు మాత్రమే ఉపయోగింతురు గాని దుక్కిదున్నుటకు ఉపయోగింపరు.

ఆ విధముగ కొన్ని వస్తువులు కొన్నింటిని సాధించుటకు మాత్రమే ఉపయోగపడును. అట్లే ఈ యజ్ఞాదులు అని బ్రహ్మసూత్రములు గూడ ఈ యర్థమునే బోధించుచున్నవి. కావున కర్మలు పరమ పురు షార్థమగు మోక్షము నీయజాలవు; ఇవి చిత్తశుద్ధి కలిగించుటద్వారా జ్ఞానమునకు బహిరంగములుగానే ఉండును అను విషయమును 'చిత్తస్య ' ఇత్యాది శ్లోకమున చెప్పుచున్నాడు;

Are vedas wrong in prescribing karma? A rich householder could perform a hundred yagnas, donate alms to thousands and feed the poor. This is called, in alternate language, "trickling down". By sharing his wealth with the less fortunate by way of alms, compensating the ritviks (brahmins) at the conclusion of a yagna with gifts, if he is a king rewarding the kshatriyas who protected the yagna or fought with anyone who dared to stop the horse in aswametha yagna, the rich man's wealth trickled down to others. Some feel this is the way economies ought to be run. When the kuberas among us perform glitzy functions, their wealth, that could be parked in mutual funds or stock market earning passive income, is released with a velocity increasing the circulation and giving rise to enhanced GDP. Such karma has its own reward like attaining heaven. But it in no way guarantees liberation. The rich man has to be reborn several times to settle the debts (runam) with all of his beneficiaries, in the process of which more indebtedness is possible. When Jada Bharata (Bhagavata, Skandha 5), after renouncing his kingdom, while in vanaprasta, innocently fell in love with a baby doe, he earned the privilege to be born as a doe. If he were not so enamored to the baby doe, he could have easily attained salvation.

There is no such thing as bad karma. The karma prescribed by the vedas is done to mitigate a negative outcome or give a positive result such as progeny (putra kameshti yaga). It is a means to an end. A farmer uses an ox to plough the land and a horse to move a carriage. He doesn't mix them up. Therefore, veda vihita karma is an antidote to an anticipated loss or a catalyst to provide much sought relief. It is confined to a time and space. Liberation means transcending all by giving up veda vihita karma and doing the least karma to get through the day. And what to do with the freed up time? It is to be used, as Sankara says, for the contemplation (nidhidhyasana) on atma.

This begs the question "Is Sankara writing all this up so that some brainwashed by him, spread his teachings and elevate him to the godhood?" Every avatar of the Lord Vishnu promulgated the good behavior and stood for dharma. In the poorna avatar of Sri Krishna he had declared himself to be the godhead. Sankara did not want to conform to the status quo back then which may be called polytheism. Every nook and corner of Indian subcontinent had its own religion and deity of worship. Devotees argued and fought with one another to settle claims of their god as superior to all others. Sankara made his mission to unite the various religious sects.

You may ask "Then why did Sankara ask everyone to give up karma?" Sankara is not asking everyone to give up everything and follow him. If he had that in mind, he would be a rebel of sorts because giving up karma is like a lockdown of a company when the employees go on a strike. What is the creator going to do if every sadhaka gave up karma by misunderstanding Sankara's advice to give up veda vihita karma? Destroy them? That would not solve the problem as they have to be reborn as per the law of karma. The fact is, it is physically impossible to live without karma. Sankara is advocating the performance of smart karma that doesn't add fuel to the fire of desires and self-aggrandizement. Smart karma is done without wasteful frittering away of mental and physical energies to achieve noble results. Many do the opposite by chasing unrealistic goals and trying to fulfill extraordinary desires resulting in pain and suffering. For most practical purposes good and sincere efforts engender positive outcomes. Thus, Sankara is asking everyone to "tone it down" and stop the pursuit of frivolous things. His message is applicable to modern times to those hell bent on making wealth one way or another, leaving aside the contemplation of the Truth.