Viveka Sloka 57 Tel Eng

అవిద్యాకామకర్మాదిపాశబంధం విమోచితుమ్ ।
కః శక్నుయాద్వినాఽఽత్మానం కల్పకోటిశతైరపి ॥ 57 ॥

అవిద్యాకామకర్మాది పాశబంధం - అవిద్య, కామము, కర్మ మొదలగు పాశములయొక్క బంధమును, విమోచితుమ్ - విడిపించుటకు, ఆత్మానం వినా – తానుతప్ప, కః = ఎవరు, కల్పకోటిశతై రపి - వందల కొలది కోట్ల కల్పముల చేతనైనను, శక్నుయాత్ = సమర్థుడగును?

అవిద్యాదులలో పూర్వపూర్వము ఉత్తరోత్తరమునకు హేతువు. స్వస్వరూపము తెలియకపోవుటచే (అవిద్యచే) బాహ్యవస్తువులపై కామమేర్పడును. దానివలన ప్రవృత్తి ఏర్పడును.

సాక్షాత్కారమును పొందినవారు ఏమియు కోరరుకదా!

శ్రు. “కృతాత్మనస్త్విహైవ సర్వే ప్రవిలీయన్తి కామాః”, 

“రసో అ స్యన్య పరం దృష్ట్వా నివర్తతే"

"ఆత్మజ్ఞానము పొందినవాని కామము లన్నియు ఇక్కడనే అణగి పోవుచున్నవి.” ఆత్మను చూచిన పిమ్మట విషయతృష్ణ కూడ నశించును అని శ్రుతిస్మృత్యాదికము చెప్పుచున్నది. కామము లేనిచో కర్మ ఎక్కడిది?

 "యద్యద్ధి కురుతే జన్తుః  తత్తత్కామన్య చేష్టితమ్”

ప్రాణి ఏ పనిచేసినను, అది అంతయు కామ చేష్టయే అని స్మృతి వాక్యము.

కావున అజ్ఞానము, ఆశ, ధర్మాధర్మములు అనెడు పాశములచే నేర్పడిన బంధమును, అనాత్మా ధ్యానమును, విమోచితుం = ఆత్మ సాక్షాత్కారము లేకుండగనే విడచుటకు, కల్పకోటి శతైరపి - కల్పము యొక్క కోటులు, వాటి యొక్క శతముల చేత కూడ, తాను తప్ప మరెవ్వరు సమర్థులు? అని అర్థము.

56వ శ్లోకములో చెప్పి నట్లు స్వస్వరూపమును తానే సాక్షాత్కరించు కొనవలసి యుండుటచే, ఆ సాక్షాత్కారము లేనంతవరకు అజ్ఞానము నివర్తించదు గాన, కామ కర్మాదులు గూడ నివర్తింపవని భావము. 'కర్మాది' అనునపుడు 'ఆది' పదముచే జన్మ - జరా - మరణ- సుఖ దుఃఖాదులను గ్రహింపవలెను.

అవ శ్రు "తమేవ విదిత్వాతిమృత్యుమేతి, నాన్యః పన్థా విద్యతే అ యనాయ" ఆత్మను తెలిసికొనిన తరువాత మాత్రమే మృత్యువును తరించును; మోక్షమునకు మరియొక మార్గము లేదు.

శ్రు, “జ్ఞానాదేవ తు కైవల్యమ్"- జ్ఞానమువలన మాత్రమే మోక్షము కలుగును, ఇత్యాది శ్రుతులు ననుసరించి, గురుశిష్య సంవాదరూపమగు ఈ గ్రంథమునందు "పఠన్తు శాస్త్రాణి" ఇత్యాది శ్లోకమునందు (6) చెప్పిన విధమున బ్రహ్మాత్మైకత్వ జ్ఞానవ్యతిరిక్త మైన దానికి మోక్ష హేతుత్వమును నిషేధించుచున్నాడు. వ్యతిరిక్తమైనది మోక్ష హేతువు కాజాలదని చెప్పుచున్నాడు…

avidyākāmakarmādipāśabandhaṃ vimōchitum ।
kaḥ śaknuyādvinā''tmānaṃ kalpakōṭiśatairapi ॥ 57॥

Vedanta says the impressions from our earlier lives create vasanas that give rise to desires. This is because of avidya or nescience.

Budhism famously states that desires are the root of all sorrow without mentioning where they come from. That is because Budhists don't subscribe to reincarnation, for they say there is no atma, but believe that only consciousness is reborn.

Vedanta goes one step further and states that vasanas are the root of desires and a soul is reincarnated with them. Here reincarnation is the concept that the non-physical essence of a living being begins a new lifespan in a different form after death.

A man possessed of desires has to perform karma to fulfill them because of rajas. Once he is locked up in the karmic cycle, he is in bondage. Sankara states in this sloka that the avidya-desire-karma cycle can't be overcome without Self-knowledge even if he reincarnates till the end of kalpas.

Hindu cosmology divides time into distinct eras known as Yugas. There are four Yugas:

1. Satya Yuga: The age of truth and righteousness, lasting 1,728,000 years.
2. Treta Yuga: The age of virtue, lasting 1,296,000 years.
3. Dvapara Yuga: The age of duality, lasting 864,000 years.
4. Kali Yuga: The age of darkness and decline, lasting 432,000 years.

The relationship between Yugas and Kalpas can be understood through the concept of Mahayugas, which consist of one complete cycle of all four Yugas. A Kalpa consists of 1,000 Mahayugas, making it a significant measure of cosmic time. So Kalpa is reckoned as 4.32 billion years, a "day of Brahma" or one thousand Mahayugas.

Each Kalpa is further divided into 14 manvantara periods, each lasting 71 Yuga cycles (306,720,000 years). Preceding the first and following each manvantara period is a juncture (sandhya) the length of a Satya-yuga. Two Kalpas constitute a day and night of Brahma. A "month of Brahma" is supposed to contain thirty such days (including nights), or 259.2 billion years.

According to the Mahabharata, 12 months of Brahma (=360 days) constitute his year, and 100 such years the life cycle of the universe. This is called Paranta Kala. It is generally believed that moksha or liberation will last for this time duration or until the end of the life cycle of the universe.

Fifty years of Brahma are supposed to have elapsed, and we are now in the shvetavaraha kalpa of the fifty-first; at the end of a kalpa the world is annihilated.

So the intent of the slokas is one without Self-knowledge is condemned to reincarnate for eternity performing karma to fulfill desires.

Viveka Sloka 56 Tel Eng

వస్తుస్వరూపం స్ఫుటబోధచక్షుషా
స్వేనైవ వేద్యం న తు పండితేన ।
చంద్రస్వరూపం నిజచక్షుషైవ
జ్ఞాతవ్యమన్యైరవగమ్యతే కిమ్ ॥ 56 ॥

స్ఫుటబోధచక్షుషా – నిర్మలమగు జ్ఞానమనెడు నేత్రముతో, వస్తు స్వరూపం = ఆత్మ స్వరూపము, స్వేనైవ - తనచేతనే, వేద్యం - తెలిసి కొనదగినది, తు = కాని, పండితేన = తనకంటె అన్యుడగు పండితునిచేత, న = కాదు, చంద్రస్వరూపం - చంద్రుని యొక్క స్వరూపము, నిజ చక్షు షైవ = తనయొక్క నేత్రముచేతనే, జ్ఞాతవ్యం = తెలియదగినది, అన్యైః = ఇతరులచేత (నేత్రములు లేనివారిచేత), అవగమ్యతే కిమ్ - తెలియబడునా ఏమి?

స్ఫుట - నిర్మలమైన, సంశయాదులకంటే భిన్నమైన, ఏ, బోధః = శ్రవణ మనన నిదిధ్యాసనముల వలన కలిగిన సాక్షాత్కారము గలదో, దానిచేత, వస్తుస్వరూపం - ఆత్మరూపమగు వస్తువుయొక్క యాథార్థము, అనగా పరమాత్మాభిన్నత్వము, తనచేతనే, వేద్యం = విషయముగ చేసికొనదగినది;

అంతయేకాని తనకంటె భిన్నుడగు ఏ పండితుని చేతను తెలియదగినది కాదు.

శుకవామదేవాదులు పరబ్రహ్మ సాక్షాత్కారమును పొంది ముక్తు లైనారు. దానిచే ఇతరుల కేమి వచ్చినది . అని భావము.

అందులకు తగిన దృష్టాన్తము నిచ్చుచున్నాడు. తాపమును నివారించి ఆహ్లాదమును కల్గించెడు చంద్రుని స్వరూపమును తన నేత్రము తోడనే తెలిసికొనవలెను గాని చక్షుర్విహీనులగు ఇతరులచే గ్రహింపబడునా?

లేదా, నేత్రములు కలవారైనను, తనకంటె భిన్ను లైనవారిచే తెలిసికొనబడినను, చంద్రస్వరూపము ఈతని తాపమును తొలగించునా? ఇతనిని ఆహ్లాదింప చేయునా ? అట్లే అని యర్థము.

ఆవ. లోకప్రసిద్ధముగు పాశాది బంధమును పైవాడెవ్వడైనను విడిపించుటకు సమర్థుడు కావచ్చును. అంతియేకాని అనాది సిద్ధమగు బంధమును కాదు అని చెప్పుచున్నాడు..

vastusvarūpaṃ sphuṭabōdhachakṣuṣā
svēnaiva vēdyaṃ na tu paṇḍitēna ।
chandrasvarūpaṃ nijachakṣuṣaiva
jñātavyamanyairavagamyatē kim ॥ 56॥

Here we see the poet in Sankara. After illustrating bondage with strife and disease, he is now mentioning the moon to further reinforce the concept.

Moon has been celebrated by many a poet. One Telugu dictionary by Sri G.N.Reddy provides 364 synonyms for the word "SaSi" which stands for the moon in Sanskrit!

The movie industry likes to give us many songs around moon. Here are some:

1.

చందమామ రావే జాబిల్లి రావే 
chandamaama raavE jaabilli raavE

Come hither moon!

కొండెక్కి రావే గోగుపూలు తేవే 
kondekkiraavE gOgupoolu tEvE

Climb over the mountain and bring fragrant flowers

2.

చందమామా చందమామా
chandamaama chandamaama

O, moon, O, moon

వింటర్ లో విడిగా ఉంటానంటావేమా
winterlO vidigaa untaanantaavEmaa

Why do you want to be apart in the winter season?

హయ్యోరామా జంటై రామ్మా
hayyOraamaa jantai raammaa

O Rama, come as a pair

జనవరిలో చలిమంటై నే ఉంటాలేమా
janavarilO chalimantai nE untaalEmaa

I will be as warm as a camp fire in January

3.

జాబిలితో చెప్పనా..జాబిలితో చెప్పనా..
jaabilitO cheppanaa ...

Shall I tell moon...

జామురాతిరి నిదురలోన
jaamuraatiri niduralOna

In the middle of the night

నీవు చేసిన అల్లరి చెప్పనా..రోజా...
neevu chEsina allari cheppana... rOjaa

The mischief you have done, O, Roja!

4.

చల్లని వెన్నెలలో
challani vennelalO

In the cool presence of moon

చక్కని కన్నె సమీపములో...
chakkani kanne sameepamulO

In the viscinity of a beautiful damsel

చల్లని వెన్నెలలో
challani vennelalO

In the cool presence of moon

5.

చల్లనిరాజా ఓ చందమామ
challaniraajaa O chandamaama

The king of cool radiance, O, moon

నీ కథలన్ని తెలిసాయి
nee kathalanni telisaayi

I know all the stories about you

ఓ చందమామ.. నా చందమామ
O chandamaama ... naa chandamaama

O, moon, my moon!

And in a sombre tone, a poet alludes the traditional story that lunar eclipse is caused because of a snake called Rahu swallowing the moon.

6.

చందమామా  నిజము చెప్పకు
chandamaamaa nijamu cheppaku

O, moon don't tell the truth

చెప్పినా సాక్ష్యం ఇవ్వకు
cheppinaa saakshyam ivvaku

Even if you do, don't give a witness testimony

పరిగెత్తి వస్తుంది రాహువు
parigetti vastOndi raahuvu

The snake called Rahu is coming fast (to swallow you)

అయ్యో తరిగి పోతోంది ఆయువు
ayyayyO tarigi pOtunnadi aayuvui

The longevity is lessening

7.

మామా   చందమామా,  వినరావా నా కథా
mAmA chanda mAmA, vinarAvA nA kathA

O, moon, why don't you listen to my story?

వింటే మనసు ఉంటే, కలిసేవూ నా జత 
vintE manasu untE, kalisEvu naa jata

If you listen and put your heart into it, you will empathize with me

నీ రూపమే ఒక దీపము గతిలేని పేదకు
nee roopamE oka deepamu, gatilEni pEdaku

You are the light for the helpless poor

నీ కళలే సాటిలేని పాఠాలూ  ప్రేమకు  
nee kaLaLE saaTilEni paaThaaloo prEmaku

Your phases are peerless lessons to love

నువ్వు లేక నువ్వు రాక విరువవూ కలువలు
nuvvu lEka nuvvu raaka, viruvavoo kaluvalu

Without your presence lotuses don't bloom

జాబిల్లీ నీ హాయి పాపలకు జోలలు
jaabilli nee haayi, paapalaku jOlalu

Your soothing rays are like lullabies

The reason for enumerating the above songs is, just as those with eyes and other faculties intact can appreciate the moon and no one else can explain it to those with blindness or impaired faculties, the atma (soul) can only be discerned by those with a clear mind no matter how much explanation is offered.

One illustration is when we have multiple pots filled with water each reflecting the moon, we don't perceive a multiplicity of moons in the sky. If paramatma is like the moon, the jeeva atma is its reflection.

Viveka Sloka 55 Tel Eng

పథ్యమౌషధసేవా చ క్రియతే యేన రోగిణా ।
ఆరోగ్యసిద్ధిర్దృష్టాఽస్య నాన్యానుష్ఠితకర్మణా ॥ 55 ॥

యేన = ఏ, రోగిణా - రోగిచేత, పథ్యం - పథ్యము, ఔషధ సేవా చ - ఔషధ సేవయు, 'క్రియతే - చేయబడునో, అస్య = వీనికే, ఆరోగ్య సిద్ధిః = ఆరోగ్యప్రాప్తి, దృష్టా - చూడబడుచున్నది, అన్యానుష్ఠిత కర్మణా - ఇతరులచే చేయబడిన కర్మచే, న = కాదు,

పథ్యమును, ఔషధసేవను ఏ రోగి చేయునో అతనికి ఆరోగ్య సిద్ధి కనబడుచున్నది. పథ్యాదులను ఒకరు చేసినచో మరొకరి రోగము శాంతించుట కానరాదని యర్థము.

పథ్యము, ఔషధ సేవ అను రెండింటిని చెప్పుటచే ధృఢతరమును, సాధనచతుష్టయ సంపత్తియు, వేదాన్తశ్రవణమును జ్ఞానమునకు హేతువు అని సూచింపబడినది.

pathyamauṣadhasēvā cha kriyatē yēna rōgiṇā ।
ārōgyasiddhirdṛṣṭā'sya nānyānuṣṭhitakarmaṇā ॥ 55॥

Sankara provides another illustration for the relief from bondage. A diseased person has to take medicine by himself for cure. His wife or son can't consume the medicine on his behalf. The caveat is, sometimes there could be co-morbidity for the incidence of a disease, such as of viral nature, wherein the entire household is asked to take medicine.

There is the question about the efficacy of medicine in curing the root cause. The allopathic or western medicine is often criticized as good for symptomatic relief only and it does very little for a complete cure. A person suffering from knee pain can take pain-killers, but if the root cause is the erosion of cartilage in the knee joints, then surgery is warranted. After the surgery, there is the chronic pain, although mitigated in comparison with pre-surgery, induced by the implants. Thus, the complete cure is far from achieved.

Similarly scripture suggests a number of prakriyas or spiritual methods. A number of us discover bhakti or devotion when confronted with difficulties. We visit temples and holy places in an effort to appease the gods and receive their help. If the problems still persist, we might approach a spiritual guru for advice. After meeting with disappointment there also, we turn to scripture and so on.

Gurus that are trained in guruparampara or succession of gurus, such as Adi Sankara, recommend brahma vidya to be free from bondage. But it is not easily attainable with karma or action. The karmakanda in the vedas provides an elaborate list of yagnas, homas, etc. that one can perform to obtain favors from the gods.

For instance, putra kameshta yaga is recommended for one wanting a son. Similarly Varuna, the god for climate, is prayed for rains. Such acts may result in a windfall of wealth and prosperity. The scripture says the merit accumulated from karmakanda can even elevate one to heaven. But it is impermanent. The gods ruling the heaven like Indra, Varuna, et al. would see to it that mortals are sent back to their lokas after a period of enjoyment.

Hence the gurus don't recommend karma as the panacea for bondage. Instead they recommend gnana or knowledge. Only gnana can make us realize the complex web of relationships we have built around us called life causing bondage. Once we understand bondage, we are free to either come out of it by way of renunciation or stay in it with complete awareness, thus free from despair. A complete gnani is one who attains liberation or moksha.

What is brahma vidya? Chandogya Upanishat says once Sage Narada, who is well versed in all the vidyas or branches of vedas, approaches the celestial Sage Sanatkumara in despair. He lists all of the vidyas he has excelled and says melancholy has taken over his mind despite all the knowledge he possesses. Sage Sanatkumara counsels him and gives him a discourse on brahma vidya that eventually relieves Narada's grief.

Sankara is poised to give us his version of brahma vidya in subsequent slokas. But the ability of the disciple to receive such knowledge is yet to be decided. A uttama adhikari like Sage Narada doesn't require a complete enumeration of technical language used by a guru. Here Sankara assumes we are madhyama adhikaris who have the intellect for enlightenment and most importantly commitment to follow his teaching.

Viveka Sloka 54 Tel Eng

మస్తకన్యస్తభారాదేర్దుఃఖమన్యైర్నివార్యతే ।
క్షుధాదికృతదుఃఖం తు వినా స్వేన న కేనచిత్ ॥ 54 ॥

మస్తకన్యస్త భారదేః - శిరస్సు పై నున్న భారము మొదలగు దానివలన కలుగు, దుఃఖం - దుః.ఖము, అన్యైః - ఇతరులచేత, నివార్యతే - నివారించబడును, తు - కాని, క్షుధాదికృత దుఃఖం- ఆకలి మొదలగువాటిచే కలుగు దుఃఖము, స్వేన వినా - తాను తప్ప, కేన చిత్ = ఎవ్వనిచేతను, న - నివారింపబడదు .

భారాదేః, అనుచోట 'అది' పదముచే సంకెళ్ళు మొదలగు వాటిచే బంధింపబడిన కరచరణాదికము గ్రహింపబడును.

వాటివలన కలుగు దుఃఖము ఆ భారమును క్రిందికి దింపుటచేత గాని, సంకెళ్లు మొదలగు వాటిని విడిపించుటచే గాని, అన్యులచే నివారింపబడ వచ్చును. ఆకలి మొదలగు వాటిచే కలుగు దుఃఖమును మాత్రము తాను తప్ప ఎవ్వరును తొలగింపజాలరు. పుత్రాదు లెవ్వరైన భుజించి నను, నీరు త్రాగినను తండ్రియొక్క ఆకలిదప్పులు తీరుట కనబడుట లేదుకదా?

అవ. మరియొక దృష్టాంతమును చెప్పుచున్నాడు.

mastakanyastabhārādērduḥkhamanyairnivāryatē ।
kṣudhādikṛtaduḥkhaṃ tu vinā svēna na kēnachit ॥ 54॥

This is the second of the triplets where Sankara's keen intellect in illustrating complex philosophical thoughts shines. In the olden days, for people carrying loads on their heads, there used to be pillars along roads to place the loads for relief. Even otherwise, a person took the help from another to put the load on the ground for rest. Similarly a person shackled with chains or ropes could be freed by another.

But a person's hunger can't be removed by anyone if he doesn't eat!

When Gandhiji used to do hunger strikes, he could not be convinced to eat even a little as he was on a mission. Of course, these days the hunger strike can be broken by force-feeding under medical supervision. So Sankara's illustration is relative to his time and place.

In other words, Sankara posits free-will in his illustration. In Gita (15.14), the Lord says he is the one who digests the food in our bodies -- "I am the fire of digestion in the bodies of all living entities, and I join with the air of life, outgoing and incoming, to digest the four kinds of foodstuff." Whereas, he doesn't say that he makes a person ingest the food directly via mouth. So we can infer that free will exists, at least, in the case of ingesting food among other activities.

In Lalita Sahasranamas, there is a reference to 3 saktis(powers): iccha (desire), gnana (knowledge), and kriya (action). When we set out to do something in the physical world, we need these 3 sakti's to act in our favor to attain success. If there is no desire, no matter how much the other sakti's operate, we can't take up an activity. The goddess is prayed to provide iccha or desire to perform good karma.

If one believes in astrology, or the world-is-a-simulation theory, there is only destiny--the planets and physical laws pertaining to their motion and gravity, make us act in a particular manner and nothing else. Some believers acquire pseudo vairagya because they come to the conclusion that there is nothing else they could do in their lives to change their destiny.

Also, vedantins believe that even before a desire sprouts in the mind, there will be a vritti or a tendency based on genetics or past behavior. For those believing that all of their thoughts and decisions are pre-determined and subject to the limitations of their lineage, destiny is a painful yet inevitable truth.

Obviously Sankara is opposed to destiny even though he did expect his disciples to freely choose liberation as the ultimate goal. If someone came to a Guru and said "It is my destiny to serve you and attain liberation", what should the Guru say? This leads to a conundrum.

Swami Sundara Chaitanyananda once met a follower who said "I want to take sannyasa and be your disciple if my company goes bankrupt". The Swami said "You are better off running your company and following wherever it takes you." His rationale: sannyasa is not a back up career option. One has to be fixated on liberation and nothing else.

The same can be said about any goal-oriented thinking. Once a person sets a goal--for example "I want to be very rich in ten years" or "I want to be very powerful" -- he will be curtailing free will as all of his actions must be directed toward the fulfillment of the goal. This may do well for a machine or a robot, but not spiritual beings who want to exercise their will.