Wendy Doniger Rig Veda on Creation - II

Table Of Contents

CREATION

విషయసూచిక

సృష్టి

10.81-2   The All-Maker (Visvakarman)

10.81-2   విశ్వకర్మ

These two hymns to the artisan of the gods speculate on the mysterious period of the ancient past, now veiled from the priests of the present (10.81.1 and 10.82.7). The Creator is imagined concretely as a sculptor (10.81.2), a smith (10.81.3), or as a woodcutter or carpenter (10.81.4), but also as the primeval sacrificer and victim of the sacrifice (10.81.1, 10.81.5-6, 10.82.1), assisted by the seven sages (10.81.4, 10.82.2 and 10.82.4). Finally, he is identified with the one who propped apart sky and earth (10.81.2- 4, 10.82), the one who inspires thought (10.81.7) and answers questions (10.82) but is himself beyond understanding (10.82.5 and 7).

ఋక్కులు 10.811-10.81.2 దేవతల విశ్వకర్మను ఉద్దేశించి చెప్పబడినవి. వీటిలోని నిఘూడమైన విషయాలు ప్రస్తుత కాలంలోని వేద పండితులను కూడా అబ్బురపరుస్తాయి. (10.81 మరియు 10.82.7 ). విశ్వకర్మ ఒక శిల్పిగా (10.81.2) , కళాకారుడిగా (10.81.3) , వడ్రంగిగా (10.81.4) ఊహించబడెను. అలాగే అతడు సప్త ఋషుల సహాయముతో (10.81.4, 10.82.2, 10.82.4). యజ్ఞము చేసి తనను తాను అర్పించుకున్నట్లుగా (10.81.1, 10.85.5-6, 10.82.1). కూడా అభివర్ణించబడెను. చివరికి అతడు భూమ్యాకాశాలకి ఆధారంగా (10.81.2-4, 10.82.4) , ఆలోచనలకు ప్రేరణగా (10.81.7), ప్రశ్నలకు జవాబుదారిగా (10.82), కానీ ఊహాతీతంగా, తటస్తంగా (10.82.5 మరియు 7) ఉండేవాడని తెలియజేయబడెను.

10.81

1 The sage, our father, who took his place as priest of the oblation and offered all these worlds as oblation, seeking riches through prayer, he entered those who were to come later, concealing those who went before.¹

1. మా తండ్రియైన ఋషి యజ్ఞమొనర్చే అధ్వర్యుగా నుండి విశ్వాన్ని ఆహుతి చేసెను. అతడు మిక్కిలి ఐశ్వర్యాన్ని కోరుతూ, పరమపదించిన పితృదేవతలకు, రాబోయే సంతతికై ప్రార్థించెను.¹

2 What was the base,² what sort of raw matter was there, and precisely how was it done, when the All-Maker, casting his eye on all, created the earth and revealed the sky in its glory?

2.విశ్వకర్మ, అందరినీ తన కను సన్నలతో గమనిస్తూ, భూమిని సృష్టించి, ఆకాశాన్ని దాని మీద నిలబెట్టే కార్యము చేయునపుడు తనకి ఆధారమేమి? ² ముడి పదార్థములేవి? ఆచరించిన క్రమమేమి?

3 With eyes on all sides and mouths on all sides, with arms on all sides and feet on all sides, the One God created the sky and the earth, fanning them with his arms.³

3. తన కన్నులు, కర్మేంద్రియాలు అన్ని దిశలలో వ్యాపింపజేసి భూమ్యాకాశాలను చుట్టూ తన హస్తములతో ఆధరువాయెను . ³

4 What was the wood and what was the tree from which they⁴ carved the sky and the earth? You deep thinkers, ask yourselves in your own hearts, what base did he stand on when he set up the worlds?

4. అతడు చెక్కతో భూమ్యాకాశాలను చెక్కితే అది ఏ వృక్షాన్ను౦చి వచ్చింది⁴ ? జ్ఞానులు తమ హృదయాంతరంగాలలో అతడు దేని మీద నిలబడి ఆ కార్యం చేసేడో దర్శించగలరా?

5 Those forms of yours that are highest, those that are lowest, and those that are in the middle, O All-Maker, help your friends to recognize them in the oblation. You who follow your own laws, sacrifice your body yourself, making it grow great.⁵

5. ఉత్తముల, మధ్యముల, నీచుల రూపములు ధరించి యున్న విశ్వకర్మా, మీ సాంగత్యము కోరే మిత్రులకు వారిని ఎలా గుర్తించాలో తెలుపమని ఘృతాన్ని ఆహుతినీయుచున్నాను. నీవు స్వధర్మాన్ని పాటిస్తూ, నీ దేహాన్ని బలి చేసి, సృష్టిని పెంపొందించేవు. ⁵

6 All-Maker, grown great through the oblation, sacrifice the earth and sky yourself. Let other men go astray all around;⁶ let us here have a rich and generous patron.

6. విశ్వకర్మా ! ఈ ఆహుతి ద్వారా నీ పెరుగుదలను కోరి, భూమిని, ఆకాశాన్ని నీవే యజ్ఞ సామాగ్రిగా వాడమని కోరుతున్నాను. తక్కిన (యజ్ఞము చెయ్యని) పురుషులు ఎలా ఉన్నా ⁶, మాకు ఐశ్వర్యవంతుడైన, ఉదారుడైన యాజమానిని ప్రసాదించు.

7 The All-Maker, the lord of sacred speech, swift as thought – we will call to him today to help us in the contest. Let him who is the maker of good things and is gentle to everyone rejoice in all our invocations and help us.

7. వాక్శుద్ధికి అధిష్ఠానమైన, మనస్సు కంటే వేగంగా కదిలే విశ్వకర్మని నా ఈ చిన్న ప్రయత్నానికి సహాయము చేయమని ప్రార్థిస్తున్నాను.

10.82

1 The Father of the Eye,⁷ who is wise in his heart, created as butter⁸ these two worlds that bent low. As soon as their ends had been made fast in the east, at that moment sky and earth moved far apart.

1. కంటికి అధిష్ఠానమైన ⁷, మిక్కిలి ప్రజ్ఞావంతుడు ఈ రెండు ప్రపంచాలను (భువి, దివి) ఘృతముతో ⁸ చేసెను. తూర్పు దిక్కున వాటి అంచులను జత చేయగా భూమి, ఆకాశము వేరు పడెను.

2 The All-Maker is vast in mind and vast in strength. He is the one who forms, who sets in order, and who is the highest image. Their⁹ prayers together with the drink they have offered give them joy there where, they say, the One dwells beyond the seven sages.

2. విశ్వకర్మ మిక్కిలి మనోవైశాల్యము కలిగిన అతి శక్తిమంతుడు. అతడే ఆకారము, ఋతము నిర్ణయించే ఉన్నత స్వరూపుడు. వారి ప్రార్థనలు⁹, ప్రసాదము స్వీకరించి వారికి మిక్కిలి ఆనందము నొసగే అతడు సప్త ఋషులను మించినవాడు.

3 Our father, who created and set in order and knows all forms, all worlds, who all alone gave names to the gods, he is the one to whom all other creatures come to ask questions.

3. విశ్వాన్ని సృష్టించి, ఋతము కలిగించిన మా తండ్రి అన్ని రూపములు, జగత్తులు తెలిసినవాడు. అతడు దేవతలకు కూడా నామకరణము చేసేవాడు. జీవుల ప్రశ్నలకు జవాబు చెప్పగలవాడు

4 To him the ancient sages together sacrificed riches, like the throngs of singers who together made these things that have been created, when the realm of light was still immersed in the realm without light.¹⁰

4. ఎప్పడు వెలుగు చీకటినుండి బయటకు వెలువడి లేదో ¹⁰, గాయకులవంటి కళాకారుల సమూహములు వెంటరాగా సనాతనమైన ఋషులు తమ ఐశ్వర్యాన్ని అర్పించి సృష్టిలోని వస్తువులను తయారు చేసేరు.

5 That which is beyond the sky and beyond this earth, beyond the gods and the Asuras¹¹ – what was that first embryo that the waters received, where all the gods together saw it?¹²

5. ఏదైతే భూమ్యాకాశాలకు, దేవాసురులకు ¹¹ అతీతమై- సృష్టి జలాలలో ప్రవేశబెట్టిన, దేవతలందరూ దర్శించిన, మొదటి పిండము అయిఉన్నదో అది ఏమిటి¹²?

6 He was the one whom the waters received as the first embryo, when all the gods came together. On the navel of the Unborn was set the One on whom all creatures rest.¹³

6. దేవతలు ఏకమై వచ్చినపుడు, అతడే సృష్టి జలములలో ఉన్న మొదటి పిండము. జన్మించని వాని నాభి నుండి సమస్త జీవుల ఆధారము ¹³ సృష్టింపబడెను.

7 You cannot find him who created these creatures; another¹⁴ has come between you.

7.సమస్త జీవులను సృష్టించిన వానిని దర్శించలేము. మరొకరు ¹⁴ మధ్యన ఉన్నారు.

Those who recite the hymns are glutted with the pleasures of life ;¹⁵ they wander about wrapped up in mist and stammering nonsense.

ఎవరైతే ఈ ఋక్కులను పాడుతారో వారికి సమస్త సుఖములు ¹⁵ ప్రాప్తించి, మంచు పొగలో తెలివి తక్కువ మాటలాడే వారిలాగ ఉంటారు.

NOTES

1. The early stages of creation remain in shadow, perhaps because the All-Maker destroyed them by sacrificing them and then prayed anew for the materials of creation.

1. ప్రప్రథమ సృష్టి తెలియబడనిది. బహుశా విశ్వకర్మ వాటిని యజ్ఞంలో ఆహుతి చేసి, మరల సృష్టికి కావలసిన పదార్థాలను తయారు చేసెను.

2. The question, to which verse 4 returns, is the problem of what the primeval sculptor stood on before there was anything created.

2. విశ్వాన్ని శిల్పంలా చెక్కిన విశ్వకర్మ దేని మీద నిలబడి ఆ కార్యం చేసేడు?

3. Though he has arms on all sides, here the anthropomorphic smith has two arms and ‘wings’, probably the feathers used to fan the forge. Cf. 9.112.2.

3. విశ్వకర్మకి లెక్క బెట్టలేని బాహువులు ఉన్నా, ఇక్కడ మానవుని వలె రెండు బాహువులున్నట్లుగా వర్ణించబడినది. (9.112.2.)

4. The assistants of the Creator, perhaps the seven sages (cf. 10.82.2 and 10.82.4).

4. విశ్వకర్మ యొక్క సహాయకులు సప్త ఋషులై యున్నారు. (10.82.2 and 10.82.4).

5. Here and in the next verse, the Creator is both the sacrificer and the sacrificial victim, as Purusa is in 10.90.16.

5. విశ్వకర్మ యజ్ఞము నాచరించిన వాడు మాత్రమే కాక , యజ్ఞంలో బలి చేయబడిన పురుషుడు కూడా. (10.90.16)

6. Here, and in 10.82.7, the enemies of the poet in the contest are mocked.

6. ఇక్కడ ద్రష్ట యొక్క శత్రువులు హేళన చేయబడెను. (10.82.7)

7. That is, creator of the sun.

7. సూర్యుని సృష్టించిన విశ్వకర్మ

8. Butter is symbolic of primeval chaotic matter, the seed of the creator, and the sacrificial oblation. The creator churns chaos. Cf. 4.58 for butter.

8. ఘృతము సృష్టికి ముందు అవ్యక్తంగా నున్న బీజముగా వర్ణింపబడినది. అందుకే నెయ్యని యజ్ఞంలో ఆహుతి చేస్తారు. విశ్వకర్మ ఋతము లేని పదార్థము నుండి క్రమబద్దమైన సృష్టిని చేసేడు.

9. The wishes and sacrifices of the first sacrificers, the pious dead, are fulfilled in heaven.

9. ప్రప్రథమ యజ్ఞము చేసిన వారల, గతించిన పుణ్య పురుషుల మనోరథములు స్వర్గలోకంలో తీర్చబడును.

10. Day and night separated, like sky and earth.

10. వెలుగు మరియు చీకటి, భూమి మరియు ఆకాశము వలె విడదీయబడినవి.

11. The Asuras are the ancient dark divinities, at first the elder brothers and then the enemies of the gods (Devas).

11. అసురులు చీకటిని తలపించేవారు. వారు దేవతులకు అన్నలు అయినప్పటికీ, వారికి శత్రువులు.

12. For the embryo, cf. 10.121.1 and 10.121.7.

12. పిండాన్ని సూచిస్తుంది ( 10.121.1 మరియు 10.121.7.)

13. The navel is the centre of the wheel; cf. 1.164.13, 1.164.48.

13. నాభి చక్రము యొక్క ఇరుసుల కేంద్రము (1.164.13, 1.164.48)

14. Another creator has come between you, or, more likely (for the noun is neuter), another thing – ignorance – has come inside you as an obstacle; or a bad priest (such as are mentioned in the second half of the verse) has obscured the way to the gods.

14. మరొక సృష్టి కర్త నీకు, మరొక దానికి -- అనగా అజ్ఞానమునకు -- మధ్య అడ్డుగా వచ్చి ఉండవచ్చు. లేదా సజ్జనుడు కాని ఆధ్వర్యుడు దేవతల వద్దకు తీసికొని వెళ్ళే మార్గాన్ని నిరోధించేడు.

15. A double meaning here: the priests are glutted with the life they have stolen from the sacrificial beast and with the high life of luxury they have bought with their undeserved fees. Here the poet speaks of his priestly enemies, who do not understand the meaning of the sacrifice. The mist is both the miasma of their clouded minds and the smoke from the useless sacrifice.

15. ఇక్కడ రెండు విషయాలు సూచించడమైనది: (1) ఆధ్వర్యులు యజ్ఞముచేయుటకు తీసికొనే వేతనముతో విలాసవంతమైన జీవితము గడుపుతారు (2) యజ్ఞము గూర్చి తెలియని మూర్ఖులు లేదా శత్రువులు. పొగ మంచు అట్టివారి మనోఫలకములపై ఆవరించిన అజ్ఞానము లేదా యజ్ఞము నుంచి జనించే పొగను సూచించవచ్చు.

10.72 Aditi and the Birth of the Gods

10.72 దేవతల జననము

This creation hymn poses several different and paradoxical answers to the riddle of origins. It is evident from the tone of the very first verse that the poet regards creation as a mysterious subject, and a desperate series of eclectic hypotheses (perhaps quoted from various sources) tumbles out right away: the ‘craftsman’ image (the priest, Brahmanaspati or Brhaspati, lord of inspired speech); the philosophical paradox of non-existence;¹ or the paradox of mutual creation (Aditi and Daksa, the female principle of creation or infinity and the male principle of virile efficacy, creating one another) ² or contradiction (the earth born from the crouching divinity and then said to be born from the quarters of the sky).

ఈ ఋక్కు సృష్టిని గూర్చి జనించే ప్రశ్నలకు అనేక క్లిష్టమైన సమాధానాలను చెపుతుంది. ఈ మండలం మొదటి నుంచీ ద్రష్ట సృష్టిని ఒక విప్పలేని చిక్కుముడి లాగ అనేక ప్రమాణాలతో ప్రస్తావించేడు: విశ్వకర్మ (హోత, బ్రహ్మనస్పతి లేదా బృహస్పతి, వాక్ యొక్క అధిష్ఠాన దేవత); ఆస్తిత్వము లేని స్థితి¹; పరస్పర జన్మ (అదితి మరియు దక్ష, స్త్రీ మరియు పురుష తత్త్వములు కలిగియుండి పరస్పరము సృష్టి చేసికొనుట)²; భూమి ఒకచోట పరమాత్మ సృష్టించినట్లుగా, మరొక చోట ఆకాశము నుండి విడిపడినట్లుగా చెప్పబడుట.

At this point, the speculations give way to a more anthropomorphic creation myth centring upon the image of the goddess who crouches with legs spread (Uttanapad); this term, often taken as a proper name, designates a position associated both with yoga and with a woman giving birth, as the mother goddess is often depicted in early sculptures: literally, with feet stretched forward, more particularly with knees drawn up and legs spread wide. Since she is identified with Aditi, the hymn moves quickly to the myth of Aditi and Daksa (in which the paradox of mutual creation is given incestuous overtones) and the creation of gods and men.

ఇప్పుడు ఊహాలన్నిటినీ ప్రక్కనుంచి, మానవుల వలె నున్న శరీరుల చేతనే సృష్టి అవతరించినట్లుగా చెప్పబడుచున్నది. ఒక యోగి ఆసనము వేసినట్లుగా లేక ఒక గర్భవతి ప్రసవము చేయునపుడు దాల్చే ఆకారము, లేదా పురాతన గ్రంధాలలో శక్తి స్వరూపిణి (ఉత్తానపాద) కాళ్ళను ముందుకు పెట్టి, ముణుకులను తన ఉదరము వద్దకు చేర్చి అగుపించే రూపము, ద్రష్ట అదితి అనే స్త్రీకి ఆపాదించుచున్నాడు. అదితి మరియు దక్ష తమను తాము సృష్టించుకొని, అంటే అంతర్గత లైంగిక సంభందముతో, దేవతలను, మనుష్యులను సృష్టి గావించి నట్లుగా తెలియజేయడమైనది.

The creation of the universe out of water (vv. 6-7) and the rescuing of the sun from the ocean (v. 7) are well-known Vedic images that move the hymn back to the cosmic level, from which it then returns to anthropomorphism and to the myth of Aditi, when the sun reappears as Martanda’, whose birth from Aditi is the subject of the final two verses.

జలము నుండి విశ్వము యొక్క ఆవిర్భావము (6-7) , సూర్యుని సముద్రము నుండి రక్షించుట (7) మొదలైన వైదిక పరమైన అంశాల నుండి, మానవ ప్రేరిత విశ్వ సృష్టిని, వ్యాప్తిని చెప్పడము జరిగినది. సూర్యుడు ఒక జడ పదార్థముగా గాక అదితి గర్భాన మార్తాండ అనబడే దేవతగా అవతరించినట్లు చెప్పడమైనది.

1 Let us now speak with wonder of the births of the gods – so that some one may see them when the hymns are chanted in this later age.³

1. ఇప్పుడు చిత్రవిచిత్రమైన దేవతల జన్మల గురించి విచారిద్దాం. ఎంతో కాలము క్రిందట జరిగిన ఈ విషయాలు ఈ ఋక్కులు పాడటము ద్వారా భవిష్య తరాలకు తెలియజేయడ మయినట్లు ఉంటుంది³.

2 The lord of sacred speech, like a smith, fanned them together.⁴ In the earliest age of the gods, existence was born from non-existence.⁵

2. వాగ్దేవత, ఒక కళాకారుని వలె, కూర్పు చేసెను⁴. దేవతల పూర్వము ఆస్తిత్వము అవ్యక్త స్థితి ⁵ నుండి ఉద్భవించింది.

3 In the first age of the gods, existence was born from non-existence. After this the quarters of the sky were born from her who crouched with legs spread.

3. దేవతల మొదటి దశలో అవ్యక్తము నుండి ఆస్తిత్వము జనించింది. అటు పిమ్మట ఆకాశం ఆమె యోని నుండి జనించింది.

4 The earth was born from her who crouched with legs spread, and from the earth the quarters of the sky were born. From Aditi, Daksa was born, and from Daksa Aditi was born.⁶

4. ఆమె యోని నుండి భూమి, భూమి నుండి ఆకాశము జన్మించేయి. అదితి నుండి దక్షుడు, దక్షుడు నుండి అదితి జన్మించేరు. ⁶

5 For Aditi was born as your daughter, O Daksa, and after her were born the blessed gods, the kinsmen of immortality.

5. ఓ దాక్షా! అదితి నీ కూతురుగా జన్మించిన తరువాత, దేవతలు, అమరులు జన్మించేరు.

6 When you gods took your places there in the water with your hands joined together, a thick cloud of mist⁷ arose from you like dust from dancers.

6. దేవతలు జలములలో చేతులు జోడించి తమ యధా స్థానములు తీసికొన్నప్పుడు, నాట్యామణుల చరణముల నుండి పైకెగసే ధూళి వలె పొగమంచు ⁷ ఏర్పడింది.

7 When you gods like magicians⁸ caused the worlds to swell,⁹ you drew forth the sun that was hidden in the ocean.

7. ఐంద్రజాలికుల ⁸ వలె దేవతలు సృష్టిని వ్యాప్తి ⁹ చేయగా, నీవు సముద్రజలాలలో దాచబడిన సూర్యుని వెలికి తీసావు.

8 Eight sons are there of Aditi, who were born of her body. With seven she went forth among the gods, but she threw Martand’,¹⁰ the sun, aside.

8. అదితి ప్రసవించిన ఎనిమిది శిశువులలో ఏడుగురు దేవతలు కాగా, మార్తాండుడనబడే ¹⁰ సూర్యుడు వేరు చేయ బడ్డాడు.

9 With seven sons Aditi went forth into the earliest age. But she bore Martand’ so that he would in turn beget off spring and then soon die.

9. ఏడుగురు పుత్రులతో అదితి సృష్టిని విస్తారింపజేసింది. ఆమె మార్తాండుడిని ప్రసవించుటకు ఉద్దేశ్యము అతడు త్వరగా పుత్రులను కని అకాల మృత్యువుతో మరణిస్తాడని.

NOTES

వివరణ

1. Cf. 10.129.1.

1. 10.129.1

2. Cf. Purusa and Viraj in 10.90.5.

2. పురుషుడు మరియు విరాట్ (10.90.5.)

3. The idea of ‘seeing’ the births of the gods may refer not to being actually present at that early time but rather to the poet’s gift of ‘seeing’ mythic events by means of his inspired vision.

3. ద్రష్ట దేవతల జననము ప్రత్యక్షంగా చూడలేక పోయినా, దివ్య దృష్టితో గాంచ గలిగేడని సూచింపబడినది.

4. ‘Them’ must refer to the two worlds, heaven and earth, rather than to the gods; the lord of sacred speech is here regarded as responsible for manual rather than spiritual creation.

4. ఇచ్చట దేవతలకు బదులుగా స్వర్గము మరియు భూమి సూచింపబడినవి. వాగ్దేవత మనుష్యుల ఆవిర్భావమునకు కారకుడని చెప్పబడుచున్నది.

5. Cf. 10.129.1.

5. 10.129.1

6. Sayana remarks that Yaska’s Nirukta 11.23 states that by the dharma of the gods, two births can be mutually productive of one another.

6. శయనుడు ఇట్లనెను: యాస్క నిరుక్తము 11.23 లో దేవతల ధర్మములో రెండు జీవులు ఒకరిని మరొకరు జనింప జేయవచ్చునని తెలపబడినది.

7. ‘Mist’ or ‘dust’ refers to the atomic particles of water, a mist that plays an important part in creation by virtue of its ambivalence, half water and half air, mediating between matter and spirit. Thus the steam rising from the asceticism of the Brahmacharin in the water (cf. 10.129.3-4) or the foam that appears when Prajapati heats the waters is the source of matter for creation.

7. పొగ మంచు నీటి అణువుల సముదాయము. అది కొంత భాగము నీరు, తక్కినది వాయువు కలిగి, పదార్థాన్ని చైతన్యముతో అనుసంధానము చేస్తుంది. కావున బ్రహ్మచర్యము నుండి వెలువడే తేజస్సు జలమును ఆవిరిగా మార్చగలదు. ప్రజాపతి జలములను ఉష్ణముతో మరిగించి నపుడు ఏర్పడిన నురుగు సృష్టికి కారణ మయింది.

8. These are Yatis, who may be a class of sages or ascetics; more likely, however, they are magicians, among whose traditional bag of tricks in ancient India was the ability to make plants suddenly grow. They may be linked with the dancers in verse 6, another aspect of creative shamanism.

8. వీరు యతులు, అనగా ఋషులు లేదా సన్యాసులు కావచ్చు. వారు ఐంద్రజాలకులు. వారు ఇంద్రజాలముతో బీజముల నుండి క్షణాలలో చెట్టును ఉత్పన్నము చేయగలరు. వారిని ఆరవ పాదంలో నాట్యకళాకారులతో జోడించి మనుష్యులను దేవతలతో అనుసంధానము చేసే షామాన్ వంటి వారలని చూపబడినది.

9. The verb (pinv) implies swelling up as with milk from the breast.

9. ఇచ్చట సృష్టి వ్యాప్తి చనుబాలతో కలిగే వ్యాపకము అనే ఉపమానముతో చూపబడినది.

10. Martatanda’s name originally meant ‘born of an egg’, i.e. a bird, and is an epithet of the sun-bird or fire-bird of Indo-Euro pean mythology. The verb describing what his mother did to him may mean either to throw aside or to miscarry, and a later etymology of Martand’ is ‘dead in the egg’, i.e. a miscarriage. The story of Martanda’s still-birth is well known in Hindu mythology: Aditi bore eight sons, but only seven were the Adityas ; the eighth was unformed, unshaped; the Adityas shaped him and made him into the sun. On another level, Martanda’ is an epithet of man, born from the ‘ dead egg ‘ that is the embryo ; he is thus the ancestor of man, like Yama or Manu (both regarded as his sons), born to die.

10. మార్తాండ అనగా ఒక పక్షిలాగ అండము లేదా గ్రుడ్డు నుండి జన్మించినది. ఇది సూర్య పక్షి లేదా అగ్ని పక్షి కావచ్చు. ఇచ్చట పద ప్రయోగమును బట్టి మార్తాండ అనగా అండములో మృతుడైన వాడు, అనగా గర్భశ్రావము కలిగినదని సూచిస్తున్నది. మార్తాండ యొక్క గర్భస్థ మృతి మన పురాణాలలో ఉన్నది. అదితికి జన్మించిన ఎనిమిది మంది పుత్రులలో, ఏడుగురు మాత్రమే ఆదిత్యులు అనబడేవారు. ఎనిమిదవ పుత్రుడు రూపరహితుడు, అసంపూర్ణుడు. ఆదిత్యులు వానికి ఆకారమునిచ్చి సూర్యునిగా జేసిరి. వేరే విధంగా చూస్తే: మార్తాండ అనగా మృతమైన గ్రుడ్డు లేదా పిండమునుంచి జన్మించినవాడు. కాబట్టి అతడు యముడు లేదా మనువు ( అతని అమరులు కాని పుత్రులు) లకు పూర్వీకుడు.

Wendy Doniger Rig Veda on Creation

CREATION

సృష్టి

ఋగ్వేదంలో సృష్టి ఆవిర్భావం గురించి అనేక ఋక్కులు ఉన్నాయి. వీటిలో సృష్టి మంచి-చెడు, దేవత-అసురుడు మొదలైన ద్వంద్వాల మధ్య జరిగే పోరాటంగా చిత్రీకరింపబడినది. ఇంద్రుని గురించి చెప్పబడిన ఋక్కులలో స్వర్గాన్ని, భూమిని వేరుచేయడం ముఖ్య ఉద్దేశ్యంగా వర్ణన ఉంటుంది. ఋగ్వేద 2 మొదలుకొని 9 మండలాలలో సృష్టి ఆవిర్భావము ఋక్కులలో అక్కడక్కడ చెప్పబడినది. కానీ 10 వ మండలంలో ఆవిర్భావము ముఖ్య ఉద్దేశ్యంగా అనేక ఋక్కులు చెప్పబడినవి. కొన్ని ఋక్కులలో అస్తిత్వం యొక్క అస్తిత్వాన్ని గురించి, అనగా సృష్టి కర్త యొక్క అస్తిత్వం ఋషులు దర్శించేరు. ఇతర ఋక్కులలో యజ్ఞము వలన భూమి యొక్క, భూలోకవాసుల యొక్క ఆవిర్భావము సంభవించినదని చెప్పబడి, యజ్ఞము యొక్క ఆస్తిత్వము గురించి కూడా వివరింపబడింది.

THE Rig Veda refers glancingly to many different theories of creation. Several of these regard creation as the result – often apparently a mere by-product – of a cosmic battle, such as those mentioned in the hymns to Indra, or as a result of the apparently unmotivated act of separating heaven and earth, an act attributed to several different gods. These aspects of creation are woven in and out of the hymns in the older parts of the Rig Veda, books 2 through 9. But in the subsequent tenth book we encounter for the first time hymns that are entirely devoted to speculations on the origins of the cosmos. Some of these hymns seek the origins of the existence of existence itself (10.129) or of the creator himself (10.121). Others speculate upon the sacrifice as the origin of the earth and the people in it (10.90), or upon the origins of the sacrifice (10.130, 10.190).

Sacrifice is central to many concepts of creation, particularly to those explicitly linked to sacrificial gods or instruments, but it also appears as a supplement to other forms of creation such as sculpture (10.81-2) or anthropomorphic birth (10.72).

యజ్ఞము సృష్టికి మూలము. ముఖ్యంగా దేవతలు యజ్ఞము వలన సంతృప్తి చెందేవారని ఋగ్వేదం చెప్తుంది. అలాగే పనిముట్లు, శిల్ప కళ వంటి కళలు, తల్లి గర్భకోశం నుండి మానవుని జన్మము మొదలైన విషయాల ఆవిర్భావము కూడా ఋగ్వేదము వివరిస్తుంది.

10.129  Creation Hymn (Nasadiya)

10.129  నాశదీయ సూక్తం

This short hymn, though linguistically simple (with the exception of one or two troublesome nouns), is conceptually extremely provocative and has, indeed, provoked hundreds of complex commentaries among Indian theologians and Western scholars. In many ways, it is meant to puzzle and challenge, to raise unanswerable questions, to pile up paradoxes.

నాశదీయ సూక్తం వ్యాకరణ పరంగా చిన్నదైనా, భారతీయ వేద పండితులు మరియు పాశ్చాత్య ఆధ్యాత్మికవేత్తలు మధ్య అనేక వాదోపవాదాలకు దారి తీసింది. ఈ సూక్తం ఒక క్లిష్టమైన చిక్కు ముడి లాగ ఉండి, అనేక ఉత్తరువులు లేని ప్రశ్నలకు తావునిచ్చింది.

1 There was neither non-existence nor existence then; there was neither the realm of space nor the sky which is beyond. What stirred?¹ Where? In whose protection? Was there water, bottomlessly deep?

1. ఒకప్పుడు ఆస్తిత్వము లేదా ఆస్తిత్వము లేని స్థితి లేవు. అంతరిక్షము గాని, ఆకాశము గాని లేవు. ఏది చలించింది? ¹ ఎక్కడ? ఎవరిని ఆధారం చేసికొని? నీరు ఉందా? అనిర్వచనీయమైన జలాశయాలు ఉన్నాయా?

2 There was neither death nor immortality then. There was no distinguishing sign² of night nor of day. That one breathed, windless, by its own impulse. Other than that there was nothing beyond.

2. అప్పుడు మరణము గాని, అమరత్వము గాని లేవు. రేయి, పగలు లేవు.² అది వాయువు లేకుండానే తన చైతన్యంతో శ్వాస చేసేది. అది తప్ప వేరేది లేదు.

3 Darkness was hidden by darkness in the beginning; with no distinguishing sign,³ all this was water. The life force that was covered with emptiness, that one arose through the power of heat.³

3. మొదట చీకటి మీద కారు చీకటి పేరుకు పోయి ఉండేది. ఎటువంటి సంజ్ఞ లేదు. ³ అంతా జల మయం. జీవ చైతన్యం శూన్యంతో కప్ప బడేది. అది ఉష్ణం వలన లేచింది. ³

4 Desire came upon that one in the beginning ; that was the first seed of mind. Poets⁴ seeking in their heart with wisdom found the bond of existence in non-existence.

4. అప్పుడు కోరిక జనించింది. అది మనస్సు యొక్క మొదటి బీజం. ద్రష్టలు ⁴ తమ హృదయాంత రంగాలలో ఆస్తిత్వంలో తమ జ్ఞానంతో ఆస్తిత్వము లేనిదాన్ని దర్శించేరు.

5 Their cord ⁵ was extended across. Was there below? Was there above? There were seed- placers; there were powers.⁶ There was impulse beneath; there was giving-forth above.

5. ఛందస్సు ⁵ జనించింది. క్రింద, మీద, దిక్కులు లేవు. బీజాలను నాటే వాళ్ళు గలరు. శక్తులు గలవు⁶ . వాటిక్రింద చైతన్యం ఉంది.

6 Who really knows ? Who will here proclaim it? Whence was it produced? Whence is this creation? The gods came afterwards, with the creation of this universe.⁷ Who then knows whence it has arisen?

6. ఎవరికి ఎరుక? ఎవరు దానిని దర్శించ గలరు? ఎక్కడనుంచి అది ఆవిర్భవించింది? సృష్టిగా ఎలా మారింది? దాని తరువాత దేవతలు వచ్చేరు.⁷ ఎవరు దీనికి కారణం?

7 Whence this creation has arisen – perhaps it formed itself, or perhaps it did not – the one who looks down on it, in the highest heaven, only he knows – or perhaps he does not know.

7.సృష్టి స్వయంభువు కావచ్చు. కాక పోవచ్చు. ఎవరైతే ఉన్నతమైన లోకాలనుండి క్రిందకి చూస్తున్నారో వారికే తెలుసు. బహుశా తెలియక పోవచ్చు.

NOTES

వివరణ

1. The verb is often used to describe the motion of breath. The verse implies that the action precedes the actor.

1. శ్వాస కదలిక గురించి చెప్పబడినది. ఈ ఋక్కులో కార్యానికి ముందు ఒక కారణం ఉంటుందనే తర్కం వాడబడినది.

2. That is, the difference between night and day, light or dark- ness, or possibly sun and moon.

2. రేయి మరియు పగలు, లేదా కాంతి మరియు చీకటి, లేదా సూర్యుడు మరియు చంద్రుడు అనే ద్వంద్వాలు.

3. Tapas designates heat, in particular the heat generated by ritual activity and by physical mortification of the body.

3. తపస్సు తాపాన్ని సూచిస్తుంది. అంటే యజ్ఞ యాగాదులు లేక కఠోర మానవ ప్రయత్నం తపస్సులు.

4. Kavi designates a poet or saint.

4. కవి అంటే ఋషులు లేదా ద్రష్టలు.

5. Possibly a reference to the ‘bond’ mentioned in verse 4, or a kind of measuring cord by which the poets delimit – and hence create – the elements.

5. ఇక్కడ ఛందస్సు సూచింపబడింది.

6. Through chiasmus (Chiasmus is a figure of speech and literary device where two or more clauses are related to each other through a reversal of structures, often in an 'ABBA' pattern. It involves the inversion of the grammar or order of words in one phrase in the following phrase, creating a mirrored effect. For example, a simple chiasmus is: "He led bravely, and we bravely followed"), the verse contrasts male seed-placers, giving-forth, above, with female powers, impulse, below.

6. ఇక్కడ బీజాన్ని నాటే పురుషుడు మీదన, నారీ శక్తి, చైతన్యం క్రిందన అనే అర్థాన్ని సూచించడమైనది.

7. That is, the gods cannot be the source of creation since they came after it.

7. దేవతలు సృష్టికి కారణం కాదు. ఎందుకంటే వారు సృష్టి జరిగిన తరువాత వచ్చిన వారు.

10.121   The Unknown God, the Golden Embryo

10.121  హిరణ్య గర్భుడు

ఈ సూక్తం మొదట ఒక నామం లేని దేవుని సూచిస్తుంది. సంస్కృతంలో 'క' అనగా 'ఎవ్వరు'. అదే సృష్టి కర్త. ప్రశ్నలోనే సమాధానం ఉన్నట్టయింది. తదుపరి ఇంద్రుడు ప్రజాపతిగా నిర్ధారించేడు. కానీ ఈ ఋక్కు ఎవరని ధృవీకరించలేదు. సృష్టి కర్త దేవతల కందరికంటే ముందున్నవాడు ¹. వారిని ఆతడే సృష్టించేడు. 7 వ పాదంలో అతడు జల మయం తరువాత వచ్చిన వాడు అని సూచించడమైనది. 9 వ పాదంలో జలాలు అతని నుండి ఆవిర్భవించేయని చెప్పడమైనది. తరచి చూస్తే ఒకరి నుండి మరొకరు ఆవిర్భవించేరు. ²

This creation hymn poses questions about an unnamed god (whom Max Müller first dubbed Deus Ignotus) ; later tradition (beginning with the subsequent appending of the final verse of this hymn, a verse that ends with a phrase used to conclude many other Rig Veda hymns) identified this god with Prajapati and made the question in the refrain (who?) into an answer: ‘Who’ (Ka) is the name of the creator, a name explicitly said, in later texts, to have been given to Prajapati by Indra (as agnostics are sometimes accused of praying ‘to whom it may concern’). But the original force of the verse is speculative: since the creator preceded all the known gods,¹ creating them, who could he be? In verse 7, he seems to appear after the waters; in verse 9, the waters appear from him. They are born from one another, a common paradox.²

ఈ ఋక్కులో హిరణ్యగర్భుని సృష్టికర్తగా అభివర్ణించేరు. హిరణ్య మనగా బంగారము. గర్భ మంటే గర్భాశయము, బీజము, పిండము, లేదా శిశువు. తదుపరి అండము అనే అర్థం కూడా వస్తుంది. అంటే భూమ్యాకాశాలు అండము యొక్క ఉపరితలము కాగా, సూర్యుడు వాటి మధ్య నున్న పచ్చ సొన. ఈ ఋక్కులో సృష్టికర్తని బంగారు పిండము లేదా బీజము అని చెప్పబడినది. తదుపరి ఎవరైతే బంగారు బీజాన్ని, అండాన్ని కలిగి ఉంటాడో అతడే సృష్టికి కర్త అని చెప్పడం జరిగినది. ఈ నేపథ్యంలో శయనుడు "సృష్టి కర్త గర్భంలో బంగారు బీజము లేదా అండము, పిండ రూపంలో ఉండునని" చెప్పెను. అగ్ని తత్త్వము గల ఆ బీజము, గర్భాశయ జలంలో పెట్టబడినది. అదే జలాలు గర్భము దాల్చడానికి కారణమైన పిండము.

The creator in this hymn is called Hiranyagarbha, a truly pregnant term. It is a compound noun, whose first element means ‘gold’ and whose second element means ‘womb, seed, embryo, or child’ in the Rig Veda and later comes to mean ‘egg’; this latter meaning becomes prominent in the cosmogonic myth of the golden egg that separates, the two shells becoming sky and earth, while the yolk is the sun.³ In the present hymn, the compound functions straightforwardly: the god is the golden embryo or seed. Later, it is glossed as a possessive compound: he is the god who (more anthropomorphically) possesses the golden seed or egg. Sayana suggests that the compound may be interpreted possessively even here, making it possible to include several levels of meaning at once – ‘he in whose belly the golden seed or egg exists like an embryo’. This seed of fire is placed in the waters of the womb; it is also the embryo with which the waters become pregnant (v. 7). So, too, Agni is the child of the waters but also the god who spills his seed in the waters. These are interlocking rather than contradictory concepts; in the late Vedas, the father is specifically identified with the son. Furthermore, the egg is both a female image (that which is fertilized by seed and which contains the embryo that is like the yolk) and a male image (the testicles containing seed). Thus the range of meanings may be seen as a continuum of androgynous birth images : seed (male egg), womb (female egg), embryo, child.

అగ్ని జలము యొక్క శిశువు. అలాగే జలమునందు బీజము నాటిన వాడు. ఈ రెండూ వ్యతిరేకములు గావు. సజాతీయమే. కాల ప్రవాహంలో తదుపరి వచ్చిన ఋక్కులలో తండ్రిని, పుత్రునితో పోల్చేరు. అలాగే అండము స్త్రీ, పురుషులుభయులకూ వర్తిస్తుంది. అంటే అది పురుషుని బీజము వలన పిండ రూపము దాల్చి గ్రుడ్డులోని పచ్చ సొనగా ఉంటుంది. పురుషుని బీజము వృషణంలో ఉంటుంది. కాబట్టి సృష్టి పురుషుని బీజం, స్త్రీ అండం వలన కలిగే శిశువనబడే పిండ రూపం.

1 In the beginning the Golden Embryo arose. Once he was born, he was the one lord of creation. He held in place the earth and this sky.⁴ Who is the god whom we should worship with the oblation?

1. ఆదిలో బంగారు అండం ఉద్భవించింది. అదే సృష్టికర్త. అతడు భూమ్యాకాశాలను ⁴ వేరు చేసెను. ఆహుతులు ఏ దేవునికి యజ్ఞంలో అర్పింతుము?

2 He who gives life, who gives strength, whose command all the gods, his own, obey; his shadow is immortality -and death.⁵ Who is the god whom we should worship with the oblation?

2. ఎవడైతే జీవము, శక్తి ప్రసాదిస్తాడో, దేవతలని కూడా శాసిస్తాడో, ఎవరి నీడ అమరత్వం మరియు మరణం సూచిస్తుందో, ఆహుతులు ఏ దేవునికి యజ్ఞంలో అర్పింతుము?

3 He who by his greatness became the one king of the world that breathes and blinks, who rules over his two-footed and four-footed creatures – who is the god whom we should worship with the oblation?

3. ఎవడైతే తన తేజస్సువలన భువనాలకు చక్రవర్తియో, శ్వాస, కను సంజ్ఞలతో ద్విపద, చతుష్పద జీవులను శాసిస్తాడో, ఆహుతులు ఏ దేవునికి యజ్ఞంలో అర్పింతుము?

4 He who through his power owns these snowy mountains, and the ocean together with the river Ras⁶ they say; who has the quarters of the sky as his two arms ⁷ – who is the god whom we should worship with the oblation?

4. ఎవరైతే మంచు పర్వతాలను, మహా సముద్రాలను, రస్ అనబడే నదిని⁶, స్వశక్తితో సృష్టించేడో, ఆకాశము బాహువులుగా కలవాడో⁷ , ఆహుతులు ఏ దేవునికి యజ్ఞంలో అర్పింతుము?

5 He by whom the awesome sky and the earth were made firm, by whom the dome of the sky was propped up, and the sun, who measured out the middle realm of space⁸ -who is the god whom we should worship with the oblation?

5. ఎవరి వలన నిశ్చలమైన ఆకాశము, భూమి సృష్టింప బడినవో, ఆకాశము తన స్థానంలో ఉంచబడినదో, అంతరిక్షంలో సూర్యుని గమనము కలిగించబడినదో, ఆహుతులు ఏ దేవునికి యజ్ఞంలో అర్పింతుము?

6 He to whom the two opposed masses looked with trembling in their hearts, supported by his help,⁹ on whom the rising sun shines down – who is the god whom we should worship with the oblation?

6. ఎవరిని ప్రతిపక్ష, విపక్ష శక్తులు భయముతో గాంచినవో, ఆధారముగా గలవో⁹, ఎవనిపై సూర్యోదయ కాంతులు వెదజల్లబడినవో, ఆహుతులు ఏ దేవునికి యజ్ఞంలో అర్పింతుము?

7 When the high waters came, pregnant with the embryo that is everything, bringing forth fire, he arose from that as the one life’s breath of the gods. Who is the god whom we should worship with the oblation?

7. ఉన్నతమైన జల రాశులు, పిండమును గర్భాశయములో నుంచుకొని, అగ్నిని ప్రజ్వలించగా, అతడు దేవతల సమిష్టి శ్వాసగా పైకి లేచి, ఆహుతులు ఏ దేవునికి యజ్ఞంలో అర్పింతుము?

8 He who in his greatness looked over the waters, which were pregnant with Daksa,¹⁰ bringing forth the sacrifice, he who was the one god among all the gods – who is the god whom we should worship with the oblation?

8. అతడు తన ఉత్కృష్టమైన స్థితిలో, యజ్ఞ మాచరించిన దక్షుని ¹⁰ కారణాన గర్భము దాల్చిన జలాలపై, దృషి సారించగా, ఆహుతులు ఏ దేవునికి యజ్ఞంలో అర్పింతుము?

9 Let him not harm us, he¹¹ who fathered the earth and created the sky, whose laws are true, who created the high, shining waters. Who is the god whom we should worship with the oblation?

9. అతడు మనల్ని రక్షించు గాక; అతడే భూమ్యాకాశాలకు తండ్రి; అతని శాసనము సత్యము; అతడే ఉన్నతమైన జలాశయాల సృష్టి కర్త,, ఆహుతులు ఏ దేవునికి యజ్ఞంలో అర్పింతుము?

10 Prajapati, lord of progeny, no one but you embraces all these creatures. Grant us the desires for which we offer you oblation. Let us be lords of riches.

10. ప్రజాపతీ, మానవాళి నీ సంతతియై యుండగా, నీవే జీవుల పోషకూడవు. మా అభీష్టములను నెరవేర్చుము. ఆహుతులు ఏ దేవునికి యజ్ఞంలో అర్పింతుము?

NOTES

వివరణ

1. Cf. 10.129.6. Here and throughout these notes, numbers with out a designated text refer to Rig Vedic hymns translated in this volume.

1. 10.129.6 ఈ వరసలో ఒక్క సంఖ్యలు మాత్రమే యున్నచో అవి ఈ 10 వ మండల పుస్తకములో వివరింప బడినవి.

2. Cf. the birth of Daksa and Aditi from one another in 10.72.4.

2. దక్ష మరియు అదితుల పరస్పర జన్మలు (10.72.4 )

3. Cf. 10.82.5-6.

3. 10.82.5-6

4. This traditional cosmogonic act is often credited to Visnu, Varuna, Indra, and other gods.

4. అనాదిగా చెప్పబడే విష్ణు, వరుణ, ఇంద్ర తదితర దేవతలచే గావింపబడిన సృష్టి కార్యము

5. This may refer to the world of gods and the world of humans, or it may have some subtler and darker metaphysical significance.

5. ఇది దేవతల, మానవుల లోకాలను సూచిస్తుంది; లేదా ఏదో తెలియని తత్త్వము తెలియజేయుచున్నది

6. The river Rasa surrounds heaven and earth, separating the dwelling-place of men and gods from the non-space in which the demonic powers dwell. Cf. 10.108.2.

6. రస అనబడే నది స్వర్గమును, భూలోకమును ఆవరించి మరియు దేవతల, మానవులు నివాస స్థలములను అసుర శక్తులనుండి విడిగా చేస్తున్నది (10.108.2)

7. A reference to the cosmic giant, Purusa (cf. 10.90), whose arms are in that part of space which the four cardinal directions span.

7. తన బాహువులతో అంతరిక్షంలో నాలుగు దిక్కుల వ్యాపించిన విరాట్పురుషిని (10.90) సూచిస్తున్నది.

8. This act of measuring out space, closely connected with the propping apart of sky and earth (cf. v. 1), is also attributed to Visnu and Varuna, who are said to set up the sun and then to measure out a space for him to move through, a space which (un- like sky and earth) has no finite boundaries. The sun itself also functions both as a prop to keep sky and earth apart and as an instrument with which to measure space. Cf. 1.154.1 and 1.154.3.

8. . అంతరిక్షము యొక్క కొలత భూమ్యాకాశాలను విడదీసే చర్యతో ముడిబడి యున్నది. విష్ణువు, ఇంద్రుడు సూర్యుని ప్రవేశబెట్టి వాని గమనానికి అనుకూలంగా అనంతమైన విశ్వాన్ని సృష్టించేరు. సూర్యుడు భూమ్యాకాశాలను వేరువేరుగా చేయడానికి, అంతరిక్షాన్ని కొలవడానికి నియమింపబడ్డాడు (1.154.1, 1.154.3).

9. This verse presents an image on two levels. The two opposed masses are armies, the polarized forces of gods and demons (Asuras) who turn to the creator for help (as in 2.12.8). But they also represent the parted sky and earth, who seek literal ‘support’ (the pillar to keep them apart). The images combine in a metaphor suggesting that sky and earth themselves form a phalanx in the fight between gods and demons.

9. ఈ పాదంలో రెండు చిత్రీకరణములున్నాయి. ఒకటి దేవాసురల మధ్య జరిగే యుద్ధాలలో సృష్టికర్త సహాయాన్ని కోరడం (2.12.8). రెండవది భూమ్యాకాశములు యొక్క ఆస్తిత్వము ఆ సృష్టికర్త వలననే సాధ్యము. ఈ రెంటినీ జత చేసేది దేవాసుర సంగ్రామములు భూమ్యాకాశముల మధ్య జరుగుతాయనే విషయం.

10. Daksa represents the male principle of creation and is later identified with Prajapati. As the embryo of the waters, he is identified with the seed or fire (v. 7), the latter then explicitly defined in this verse as the sacrifice, or sacrificial fire. Sacrifice is often an element in primeval creation (cf. 10.90.6-9).

10. దక్షుడు సృష్టి కార్యంలో పురుషుని పాత్ర వహించేడు. అటు పిమ్మట ప్రజాపతి ఆ పాత్ర నిర్వహించేడు. జలాల్లోని పిండానికి అతడు బీజము లేదా అగ్ని. అగ్ని తత్త్వము యజ్ఞమును సూచిస్తుంది. కాబట్టి సృష్టి కార్యంలో యజ్ఞము ముఖ్యమైనది.

11. In this verse, the abstract tone vanishes and the poet lapses back into a more typical Vedic fear (and particularly typical of book 10), the fear of a personified, malevolent god.

11. ఈ పాద ప్రారంభంలో ద్రష్ట కవిత్వానికి ప్రాధాన్యతను ఇచ్చినా, క్రమంగా సృష్టి కర్త ఒక సాకార సాక్షిగా, అలాగే ఎల్ల వేళల ప్రేమ పూర్వకంగా ఉండని దేవునిగా, అనగా శిక్షకునిగా కూడా, భావించేడు.

10.90   Purusa-Sukta, or The Hymn of Man

10.90   పురుష సూక్తం

In this famous hymn, the gods create the world by dismembering the cosmic giant, Purusa, the primeval male who is the victim in a Vedic sacrifice.¹ Though the theme of the cosmic sacrifice is a widespread mythological motif, this hymn is part of a particularly Indo-European corpus of myths of dismemberment.² The underlying concept is, therefore, quite ancient; yet the fact that this is one of the latest hymns in the Rig Veda is evident from its reference to the three Vedas (v. 9) and to the four social classes or varnas (v. 12, the first time that this concept appears in Indian civilization), as well as from its generally monistic world-view.

ఈ ఋక్కులో దేవతలు విరాట్పురుషుని యజ్ఞంలో బలి చేసి విశ్వాన్ని సృష్టించిన విధానం తెలుపబడినది.¹ ఇతర ఆధ్యాత్మిక లేదా మత పరమైన విశ్వాసాల్లో కూడా బలి చేయడం చూస్తాం ². ఇది తక్కిన వేదాలతో పోల్చి చూస్తే బహు పురాతనము కాదు. ఎందుకంటే ఇందులో వర్ణ వ్యవస్థ యొక్క ఆవిర్భావము వివరింపబడింది. అలాగే అన్ని జీవులకూ సృష్టి కర్త ఒక్కడే అనే తత్త్వాన్ని కలిగిఉంటుంది .

1 The Man has a thousand heads, a thousand eyes, a thousand feet. He pervaded the earth on all sides and extended beyond it as far as ten fingers.

1. అతనికి లెక్కింపలేని తలలు, కళ్ళు, పాదాలు గలవు. అతడు భూమి చుట్టూ ఉండి, పది అంగుళాలు వ్యాపించి ఉండెను.

2 It is the Man who is all this, whatever has been and whatever is to be. He is the ruler of immortality, when he grows beyond everything through food.³

2. ఉండినదంతా అతడే. ఉన్నది అతడే. అతడు అమరత్వానికి అధిపతి. ఆహారం తీసికొని అతడు సర్వ వ్యాప్తమైనాడు.

3 Such is his greatness, and the Man is yet more than this. All creatures are a quarter of him; three quarters are what is immortal in heaven.

3. అన్ని జీవులు అతనిలో పావు వంతు. తక్కిన ముప్పావు వంతు అమరులుండే స్వర్గం.

4 With three quarters the Man rose upwards, and one quarter of him still remains here. From this⁴ he spread out in all directions, into that which eats and that which does not eat.

4. అతడు అగుపడని అవ్యక్తాన్ని కూడా ఆవరించి ⁴ ఆహారం తీసికొనే జీవులను, ఆహారము తీసికొనని అన్నింటి యందూ వ్యాపించి ఉండెను.

5 From him Viraj⁵ was born, and from Viraj came the Man. When he was born, he ranged beyond the earth behind and before.

5. అతని నుండి విరాట్పురుషుడు ఉద్భవించెను⁵. విరాట్ నుoడి మానవుడు జన్మించెను. అతడు దేశకాలాలు అన్నింటిలోనీ వ్యాప్తి చెంది యున్నాడు.

6 When the gods spread⁶ the sacrifice with the Man as the offering, spring was the clarified butter, summer the fuel, autumn the oblation.

6. దేవతలు అతనిని యజ్ఞంలో బలి చేసినప్పుడు ⁶ , వసంత ఋతువు నెయ్య, గ్రీష్మ ఋతువు ఇంధనము, శరద్ ఋతువు ఆహుతి.

7 They anointed⁷ the Man, the sacrifice⁸ born at the beginning, upon the sacred grass.⁹ With him the gods, Sadhyas,¹⁰ and sages sacrificed.

7. దర్భలతో ⁹ అతనిని శుద్ధి చేసి⁷, దేవతలు, సాధ్యులు, ¹⁰ ఋషులు అతనిని బలి ⁸ఇచ్చేరు.

8 From that sacrifice⁸ in which everything was offered, the melted fat¹¹ was collected, and he¹² made it into those beasts who live in the air, in the forest, and in villages.

8. యజ్ఞం ⁸నుండి కరిగిన కొవ్వును సేకరించి ¹¹ అతడు ¹² దానితో ఎగిరే, వనాల్లో నివసించే, గ్రామాల్లో నివసించే జీవులను సృష్టించేడు

9 From that sacrifice in which everything was offered, the verses and chants were born, the metres were born from it, and from it the formulas were born.¹³

9. ఆ యజ్ఞం నుండి ఇంకా మంత్రాలు, ఛందస్సు, సూత్రాలు ఉద్భవించెను. ¹³

10 Horses were born from it, and those other animals that have two rows of teeth;¹⁴ cows were born from it, and from it goats and sheep were born.

10. గుర్రములు, రెండు దంత వరసలున్న జీవులు¹⁴, ఆవులు, గొర్రెలు, మేకలు ఉద్భవించెను.

11 When they divided the Man, into how many parts did they apportion him? What do they call his mouth, his two arms and thighs and feet?

11. అతనిని ఎన్నిటిగా విభజించేరు? అతని నోటిని ఏమన్నారు? అలాగే అతని చేతులు, తొడలు, పాదాలని ఏమన్నారు?

12 His mouth became the Brahmin; his arms were made into the Warrior, his thighs the People, and from his feet the Servants were born.¹⁵

12. అతని నోటినుండి బ్రాహ్మణులు, భుజాలనుండి క్షత్రియులు, తొడల నుండి వైశ్యులు, పాదాల నుండి తక్కిన వారు జన్మించేరు. ¹⁵

13 The moon was born from his mind; from his eye the sun was born. Indra and Agni came from his mouth, and from his vital breath the Wind was born.

13 అతని మనస్సు నుండి చంద్రుడు, కన్నుల నుండి సూర్యుడు, నోటి నుండి ఇంద్రాగ్నులు, శ్వాస నుండి వాయువు ఉద్భవించెను.

14 From his navel the middle realm of space arose; from his head the sky evolved. From his two feet came the earth, and the quarters of the sky from his ear. Thus they¹⁶ set the worlds in order.

14. అతని నాభినుండి అంతరిక్షము, తల నుండి ఆకాశము, రెండు పాదాలనుండి భూమి, తక్కినవి చెవుల నుండి ఆవిర్భవించెను. ఈ విధంగా సృష్టి క్రమంగా పుట్టెను. ¹⁶

15 There were seven enclosing-sticks¹⁷ for him, and thrice seven fuel-sticks, when the gods, spreading the sacrifice, bound the Man as the sacrificial beast.

15. అతనిని దేవతలు బలి చేసినపుడు ఏడు కట్టెలు¹⁷, ఇరవై ఒక ఇంధనపు కట్టెలు గలవు.

16 With the sacrifice the gods sacrificed to the sacrifice¹⁸ These were the first ritual laws.¹⁹ These very powers reached the dome of the sky where dwell the Sadhyas,¹⁰ the ancient gods.

16. ఈవిధంగా దేవతలు యజ్ఞంలో బలి ¹⁸ ఇచ్చేరు. ఇవి ప్రప్రధమంగా ఉన్న యజ్ఞ సంస్కారము. ¹⁹. సాధ్యులు ¹⁰ నివసించే, ఆకాశంలో ఉన్నత స్థానంలో ఉండే, లోకాలకు యజ్ఞము యొక్క ప్రభావము వ్యాపించింది.

NOTES

వివరణ

1. Cf. the horse as the primeval sacrificial victim in 1.162 and 1.163.

1. 1.162, 1.163 లో అశ్వము మొట్టమొదటి బలి పశువుగా చెప్పబడినది.

2. The dismemberment of the Norse giant Ymir is the most striking parallel, but there are many others.

2. వైమీర్ అనబడే నార్స్ యొక్క బలి, ఇతర మతాల్లో కూడా చెప్పబడినది

3. This rather obscure phrase seems to imply that through food (perhaps the sacrificial offering) Purusa grows beyond the world of the immortals, even as he grows beyond the earth (v. 1 and v. 5). He himself also transcends both what grows by food and what does not (v. 4), i.e. the world of animate and inanimate creatures, or Agni (eater) and Soma (eaten).

3. ఆహారము ద్వారా పురుషుడు జీవులు నివసించే లోకాలను, భూమిని ఆవరించెను. అలాగే అగ్ని వలె ఆహారాన్ని భుజించే జీవులను, ఆహారము తిననివాటిని, అనగా సోమ అనబడే పదార్థాన్నితినే వాటిని ఆవరించెను.

4. That is, from the quarter still remaining on earth, or perhaps from the condition in which he had already spread out from earth with three quarters of his form.

4. అతని నాలుగవ వంతు భూమి కాగా, తక్కిన భాగము విశ్వమైనది.

5. The active female creative principle, Viraj is later replaced by Prakrti or material nature, the mate of Purusa in Sankhya philosophy.

5. స్త్రీ తత్త్వము సూచింపబడినది. విరాట్ సాంఖ్య సిద్ధాంతం లో పురుషుడు, ప్రకృతి గా విభజింపబడెను.

6. This is the word used to indicate the performance of a Vedic sacrifice, spread or stretched out (like the earth spread upon the cosmic waters) or woven (like a fabric upon a loom). Cf. 10.130.i-2.

6. వైదిక యజ్ఞాలు, గర్భ జలాల్లో వ్యాప్తమైన భూమి, లేదా దారములతో వస్త్రము చేయు విధి సూచింపబడినవి.

7. The word actually means ‘to sprinkle’ with consecrated water, but indicates the consecration of an initiate or a king.

7. పవిత్ర జలమును వెదజల్లుట లేదా పవిత్ర జలముతో రాజుని శుద్ధి చేయుట

8. Here ‘the sacrifice’ indicates the sacrificial victim; they are explicitly identified with one another (and with the divinity to whom the sacrifice is dedicated) in verse 16.

8. యజ్ఞము లేదా యజ్ఞ బలి పశువు యొక్క పరస్పర సంబంధమును సూచించుచున్నది.

9. A mixture of special grasses that was strewn on the ground for the gods to sit upon.

9. దర్భలను నేలపై పరచి దేవతలను ఆశీనులను చేయుట

10. A class of demi-gods or saints, whose name literally means ‘those who are yet to be fulfilled’.

10. ఇంకనూ పూర్ణ పరిపక్వము చెందని దేవతలు.

11. Literally, a mixture of butter and sour milk used in the sacrifice; figuratively, the fat that drained from the sacrificial victim.

11. నెయ్య, పెరుగు మిశ్రమము

12. Probably the Creator, though possibly Purusa himself.

12. సృష్టి కర్త లేదా పురుషుడు

13. The verses are the elements of the Rig Veda, the chants of the Sama Veda, and the formulas of the Yajur Veda. The metres often appear as elements in primeval creation; cf. 10.130.3-j and , 1.164.23-5.

13. ఋగ్ వేదంలో ఋక్కుల, సామ వేదంలో సామముల, యజుర్ వేదంలోని సూక్తముల ఛందస్సు (10.130.3-j, 1.164.23-5.)

14. That is, incisors above and below, such as dogs and cats have.

14. మాంసము తినే శునకములు, మార్జాలములకు ఉండే పలు వరస

15. The four classes or varnas of classical Indian society.

15. వర్ణ వ్యవస్థలోని నాలుగు వర్ణములు

16. The gods.

16. దేవతలు

17. The enclosing-sticks are green twigs that keep the fire from spreading; the fuel sticks are seasoned wood used for kindling.

17. కట్టెలనగా పచ్చి కొమ్మలు -- అవి అగ్ని వ్యాపించకుండా నియంత్రిస్తాయి; ఎండిన కొమ్మలు యజ్ఞాగ్నిని జ్వలింప జేసేవి

18. The meaning is that Purusa was both the victim that the gods sacrificed and the divinity to whom the sacrifice was dedicated; that is, he was both the subject and the object of the sacrifice. Through a typical Vedic paradox, the sacrifice itself creates the sacrifice.

18. పురుషుడు బలి పశువు మరియు యజ్ఞ భోక్త. యజ్ఞమే యజ్ఞాన్ని సృష్టించడం

19. Literally, the dharmas, a protean word that here designates the archetypal patterns of behaviour established during this first sacrifice to serve as the model for all future sacrifices.

19. యజ్ఞ ధర్మము. అనగా ప్రప్రధమ యజ్ఞము తరువాత వచ్చిన యజ్ఞాలకు ప్రతీక

10.130   The Creation of the sacrifice

10.130   యజ్ఞము

The image of weaving the sacrifice (cf. 10.90.15) is here joined with explicit identifications of ritual and divine, ancient and present, elements of the sacrifice.

యజ్ఞము యొక్క వర్ణన (10.90.15).

1 The sacrifice that is spread out with threads on all sides, drawn tight with a hundred and one divine acts, is woven by these fathers as they come near: ‘Weave forward, weave backward, ’ they say as they sit by the loom that is stretched tight.

1. నేత నేసే వారిలాగ "ముందు నెయ్యి" లేదా "వెనక నెయ్యి" అని యజ్ఞాన్ని దైవ పథంలో నడిపించే యజమానులు

2 The Man¹ stretches the warp and draws the weft; the Man has spread it out upon this dome of the sky. These are the pegs, that are fastened in place; they² made the melodies into the shuttles for weaving.

2. పురుషుడు ¹ నేత వస్త్రమును చేయుటలాగ ఆకాశాన్ని ఆవరించేడు. అతడే అన్నిటికీ ఆధారం. మంత్రాలు ² నేత వేయుటకు ఉపయోగపడే నాడె, వేమ లాంటివి.

3 What was the original model, and what was the copy, and what was the connection between them? What was the butter, and what the enclosing wood?³ What was the metre, what was the invocation, and the chant, when all the gods sacrificed the god?⁴

3. దేవతలు దేవుడిని బలి పశువు చేసినపుడు ఏది ప్రధమ కార్యం? ఏది ద్వితీయం? వాటి మధ్య సంబంధ మేమి? నెయ్య ఏది? కట్టె ఎక్కడిది? ఛందస్సు ఎక్కడిది? మంత్రమేమి? ⁴

4 The Gayatri metre⁵ was the yoke-mate of Agni; Savitr joined with the Usni metre, and with the Anustuubh metre was Soma that reverberates with the chants. The Brhati metre resonated in the voice of Brhaspati.

4. గాయత్రి ఛందస్సు ⁵ అగ్ని దేవతతో కూడిన నాగలి. సవితర్ ఉస్ని ఛందస్సుతో కలిసి, సోమము అనుస్టుబ్ ఛందస్సుతో జత చేసి యజ్ఞ మంత్రములవలె ప్రతిధ్వనించెను. బృహతి ఛందస్సు బృహస్పతి వాక్కుతో మిళిత మయ్యెను .

5 The Viraj⁶ metre was the privilege of Mitra and Varuna; the Tristuubh metre was part of the day of Indra. The Jagati entered into all the gods. That was the model for the human sages.⁷

5. విరాట్ ఛందస్సు ⁶ మిత్ర వరుణుల ప్రత్యేకత. త్రిస్తుభ్ ఛందస్సు ఇంద్రుని దినములో ఒక భాగము. జగతి అన్ని దేవతలలోనూ ప్రవేశించింది. ఇదే ఋషులకు ప్రతీక⁷

6 That was the model for the human sages, our fathers, when the primeval sacrifice was born. With the eye that is mind, in thought I see those who were the first to offer this sacrifice.

6. ఆ ప్రతీక నుండే మానవ యజ్ఞాలు ఉద్భవించేయి. నా మనోనేత్రముతో ప్రప్రధమ యజ్ఞము చేసిన వారలను దర్శిస్తున్నాను.

7 The ritual repetitions harmonized with the chants and with the metres; the seven divine sages harmonized with the original models. When the wise men looked back along the path of those who went before, they took up the reins like charioteers.

7. ఆ ఆచారమే వల్లె వేయడం ద్వారా ఛందోబద్దమైన మంత్రాలుగా మారేయి. సప్త ఋషులు వాటిని దేవతల యజ్ఞాలతో అనుసంధానము చేసేరు. జ్ఞానులు తమ పూర్వీకుల ఆచారాలను అవలంబించి గుఱ్ఱపు పగ్గాలను పట్టుకొని ముందుకు సాగే సారథులు లాగ అయ్యారు.

NOTES

వివరణ

1. Purusa, as in 10.90.

1. పురుషుడు (10.90)

2. The gods who first performed the sacrifice. Cf. 10.90.14.

2. ప్రప్రధమ యజ్ఞము చేసిన దేవతలు (10.90.14)

3. Cf. 10.90.15.

3. 10.90.15

4. The circular sacrifice of the god to the god, as in 10.90.6, 10.81.5-6.

4. వృత్రాకారం లాగ ఉండే దేవుడు చేసిన యజ్ఞానికి దేవుడే బలి పశువు (10.90.6, 10.81.5-6.)

5. The metres alluded to in 10.90.9 are here enumerated and associated with particular gods.

5. 10.90.9 లో చెప్పబడిన ఛందస్సు దేవతలతో అనుసంధానము చేయబడినది.

6. Viraj, a female cosmic principle in 10.90.5, is here merely a metre.

6. స్త్రీ తత్త్వము కలిగిన విరాట్ (10.90.5) ఇక్కడ ఒక ఛందస్సుగా చెప్పబడినది.

7. Sages (rishis) are seers as well as poets.

7. ఋషులు ద్రష్టలు మరియు కవులు కూడా

10.190   Cosmic Heat¹

10.190   ఉష్ణము ¹

1 Order² and truth were born from heat as it blazed up. From that was born night; from that heat was born the billowy ocean.

1. క్రమము², సత్యం ప్రజ్వరిల్లే ఉష్ణము నుండి పుట్టెను. వాటి నుండి రాత్రి జన్మించెను. ఉష్ణము నుండి సముద్రములు జన్మించెను.

2 From the billowy ocean was born the year, that arranges days and nights, ruling over all that blinks its eyes.³

2. సముద్రము నుండి సంవత్సరము జన్మించెను. తద్వారా పగలు, రాత్రి కనురెప్పలార్పే జీవులను³ క్రమ బద్దీకారణము చేయడమైనది.

3 The Arranger has set in their proper place the sun and moon, the sky and the earth, the middle realm of space, and finally the sunlight.

3. సూర్యచంద్రులు, భూమ్యాకాశాలు, అంతరిక్షము, సూర్య కాంతి తమ తమ స్థానాల్లో నియమింపబడ్డారు.

NOTES

1. Tapas, the heat produced by the ritual activity of the priest, is equated with the primeval erotic or ascetic heat of the Creator.

1. తపస్సు అనగా ఋషుల ధ్యానం నుండి ఉద్భవించే ఉష్ణము. అది సృష్టి కర్త యొక్క ప్రేరణగా చెప్పబడినది.

2. Rta, cosmic order. Truth (satya) is, like Rta, also a term for reality.

2. ఋతమనగా క్రమము. సత్యము ఋతము వంటిదే. అది వ్యావహారికము.

3. For blinking as a sign of a living creature, cf. 10.121.3.

3. కనురెప్పలార్పుట జీవానికి సంకేతము (10.121.3).

Doniger Rig Veda Table Of Contents

About

These are some Rig Veda mantra commentaries by Wendy Doniger of U. of Chicago who is a sanksrit scholar and well known Indologist. Her wiki page provides an impressive background:

"Wendy Doniger was born in New York City to immigrant non-observant Jewish parents, and raised in Great Neck, New York, where her father, Lester L. Doniger (1909–1971), ran a publishing business. While in high school, she studied dance under George Balanchine and Martha Graham.

She graduated summa cum laude in Sanskrit and Indian Studies from Radcliffe College in 1962,and received her M.A. from Harvard Graduate School of Arts and Sciences in June 1963. She then studied in India in 1963–1964 with a 12-month Junior Fellowship from the American Institute of Indian Studies. She received a Ph.D. from Harvard University in June 1968.

Doniger has written 16 books, translated (primarily from Sanskrit to English) with commentary nine other volumes, has contributed to many edited texts and has written hundreds of articles in journals, magazines and newspapers.

Doniger's trade book, "The Hindus: An Alternative History" was published in 2009 by Viking/Penguin. According to the Hindustan Times, The Hindus was a No. 1 bestseller in its non-fiction category in the week of October 15, 2009. Two scholarly reviews in the Social Scientist and the Journal of the American Oriental Society, though praising Doniger for her textual scholarship, criticized both Doniger's poor historiography and her lack of focus. In the popular press, the book has received many positive reviews, for example from the Library Journal, the Times Literary Supplement, the New York Review of Books,The New York Times, and The Hindu. In January 2010, the National Book Critics Circle named The Hindus as a finalist for its 2009 book awards. The Hindu American Foundation protested this decision, even though many disagree with them, alleging inaccuracies and bias in the book.

In 2011, a lawsuit was filed against Doniger and Penguin books by Dinanath Batra on the grounds that the book intentionally offended or outraged the religious sentiments of Hindus, an action punishable by criminal prosecution under Section 295A of the Indian Penal Code. In 2014, as part of a settlement agreement reached with plaintiff, The Hindus was recalled by Penguin India. Indian authors such as Arundhati Roy, Partha Chatterjee, Jeet Thayil, and Namwar Singh inveighed against the publisher's decision.The book has since been published in India by Speaking Tiger Books."

The reasons I chose to put her following commentaries in my blog are manifold: (a) almost 90% of Americans and Indians, especially hindus, may've heard of vedas but don't know what's in them; (b) Prof. Doniger raised the awareness about hindus in the west with her writings and speeches; like all famous personalities she is embroiled in controversy mainly from the "hindutva" people who don't represent the mainstream hindus; (c) she doesn't filter salacious content in the vedas For example she wrote

"The Sakspath Brahmana says that part of Urvasi contract with Pururavas included the stipulation that he must ‘strike her with his rod’ three times a day."

Those who didn't read the Saksapath Brahmana, would consider it in bad taste, especially so when the exact sloka or passage in the Brahmana is not provided. If she made the same comment about a revered god like Vishnu, there would be hell to pay. But she knows her limits and makes the reader aware that what we hear from the pundits is white-washed and holier-than-thou posturing.

I tried to dig up novel ideas stated in Rig Veda. In Rig Veda it was mentioned that

Dadhyañc was given a horse-head with which he told the Asvins about Soma and the beheading of the sacrifice; Indra then cut off that head, and Dadhyañc’s own head was restored by the Asvins.

Similarly in Daksha Yagna episode, Siva's lieutenant Veerabhadra severed Daksha's head and Asvins came to his rescue by attaching a horsehead.

Even to those believing Vedas are just ancient soap operas of devas and devatas, it should come as a surprise that 5000 years ago the rishis demonstrated organ transplanting. In this manner, we can interpolate that wireless communication, hypersonic missiles, light speed travel, etc. are all not just imagined but demonstrated in Bharata.

The final note of some controversy is Aryan Invasion Theory (AIT). The astute readers of vedas believe that embodied humans, called Aryans, originated in Tibet first and spread in all directions after receiving vedas from the paramatma. They believe vedas are indigenous and Aryans didn't invade Bharatavarsha. Their thesis, with dubious claims of DNA evidence, is specious because Tibet is considered still north of Bharat and those living south of Tibet would be the natives or indigenous people. It is possible that the Aryans descended into their dwellings carrying vedas much like the europeans spread in Americas with bible, thus conquering the natives with trickery.

You may ask: "Do you believe in vedas?" My answer: by hamsa ksheera nyayam I take them with a pinch of agnosticism. For me they provide a glimpse of an ancient civilization that gave raise to my Self. Without them, I don't exist and having total faith in them makes me feel wholesome yet tiny because I would be a naught without them, much like earth is a speck in comparison to the multitude galaxies and blackholes in the universe.

Table Of Contents

CREATION
DEATH
THE ELEMENTS OF SACRIFICE
THE HORSE SACRIFICE
GODS OF THE SACRIFICE: AGNI AND SOMA
SOMA
INDRA
GODS OF THE STORM
SOLAR GODS
SKY AND EARTH
VARUNA
RUDRA AND VISNU
REALIA
WOMEN
INCANTATIONS AND SPELLS

Wendy Doniger Rig Veda on Death

Table Of Contents

CREATION
CREATION - II

సృష్టి
సృష్టి -- II

DEATH

మృత్యువు

EVEN as the Rig Veda speculates in various contrasting, even conflicting ways about the process of creation, so too there is much variation in the speculations about death, and in the questions asked about death. There is evidence of different rituals – cremation (10.16) or burial (10.18), the latter also underlying the image of the ‘ house of clay’ in a hymn to Varuna (see 7.89). Several fates are suggested for the dead man: heaven (10.14), a new body (10.16), revival (10.58), reincarnation (10.16), and dispersal among various elements (10.16.3, 10.58). It is also evident that there is a wide range of people that the dead man may hope to join, wherever he goes (10.154), and so it is not surprising that different groups of people are addressed, even within a single hymn: the fathers or dead ancestors in heaven (10.14), the gods (10.16), particularly Yama (10.14, 10.135), the dead man (10.14, 10.135), the mourners (10.14.12 and 10.14.14, 10.18), mother earth and Death himself (10.18). Together, these hymns reveal a world in which death is regarded with great sadness but without terror, and life on earth is preciously clung to, but heaven is regarded as a gentle place, rich in friends and ritual nourishment, a world of light and renewal.

ఋగ్వేదములో సృష్టి ఆవిర్భావము గురించి ఎంత వివరణవుందో, అలాగే మృత్యువును గూర్చి గూడా అంతే ఉంది. జీవి మరణానంతరము దహన సంస్కారము (10.16), లేదా (10.18) ఖననము చేయడం జరుగుతుంది. వరుణ దేవతని ఉద్దేశించి చెప్పబడిన ఋక్కుల్లో ఖననము గూర్చి వివరింపబడినది (7.89). తదుపరి జీవి స్వర్గాన్ని అధిరోహించడం (10.14), క్రొత్త దేహం పొందడం (10.16), పాత దేహంలో పునర్జీవనం పొందడం (10.58), పునర్జన్మ పొందడం (10.16) , పంచ భూతాలలో కలిసిపోవడం (10.16.3, 10.58) మొదలైన రీతుల్లో ఊహాగానాలు సాగుతాయి. జీవుడు మరణానంతరము జరిపే ప్రయాణంలో (10.154) పూర్వీకులను (10.14), భూమాతను, దేవతలను(10.16) , ముఖ్యంగా యమధర్మ రాజును (10.14, 10.135), మృత్యుదేవతను (10.18) దర్శిస్తాడని చెప్తారు. అలాగే మరణించిన జీవి గూర్చి (10.14, 10.135), శోకములో నున్న బంధు మిత్రుల గూర్చి కూడా వర్ణింపబడినది (10.14.12 10.14.14, 10.18) ఈ ఋక్కులు మృత్యువుని ఒక విషాదకరమైన సంఘటనే గాని, భయపడవలసిన విషయం కాదని తెలుపుతాయి. స్వర్గము సుఖములకు నిలయమని, బంధుమిత్రులను దర్శించగలిగే కాంతివంతమైన లోకమని తెలియజేస్తాయి.

10.14   Yama and the Fathers

10.14   యమ ధర్మరాజు మరియు పితృదేవతలు

ఈ ఋక్కు యముడు మృత జీవులకు అధిపతి అని, మరణించిన మొదటి జీవి అని, తదుపరి మృతులకు మార్గ దర్శి అని వివరిస్తుంది. మొదటి, రెండవ పాదములు శోకతప్తులైన బంధుమిత్రులను ఉద్దేశించి జీవి ప్రయాణించే సనాతనమైన మార్గములను తెలుపుతుంది. నాల్గు, ఐదవ పాదములలో యముని ఆవాహన చేసి, మృతుని స్వర్గానికి తీసికొని వెళ్ళమని కోరుతుంది. మూడు, ఆరు పాదములు మృతులైన పితృదేవతల నుద్దేశించి చెప్పబడినవి. ఏడు, ఎనిమిది, పది మృతుని నుద్దేశించి, తొమ్మిది దుష్ట శక్తులనుద్దేశించి చెప్పబడినవి. యముడు, 11 మరియు 12 లలో వాని రెండు శునకములనుద్దేశించి చెప్పబడినవి. ఆ శునకములు, తక్కిన దేవతల వలె, అపాయకరమైనవి, ఎందుకంటే వాటి కాటు వలన మరణం సంభవించవచ్చు (10, 12 పాదములు), లేదా స్వర్గానికి దారి జూపి సద్గతిని ఇవ్వ గలిగినవి (11 వ పాదము). 13-15 పాదములలో పురోహితలను సోమ రసమును¹ యమునికి నైవేద్యము చేయమని చెప్పబడినది. చివరి పాదములో: యమునితో కలిసి సాగే మృతునికి వీడ్కోలు మరియు యమునికి సోమ రసముతో పాటు స్తోత్రము చేయుట యున్నవి.

This funeral hymn centres upon Yama, king of the dead, the first mortal to have reached the other world and the path-maker for all who came after him. Verses 1 and 2 address the mourners and describe this ancient path; 4 and 5 invoke Yama to come to the funeral in order that he may lead the dead man to heaven. Verses 3 and 6 invoke famous ancestors already in the world beyond; 7, 8 and 10 speed the dead man on his way, and 9 speeds the evil spirits on their way. Yama and his two dogs are addressed in 11 and 12; these dogs are regarded (like many Vedic gods) as dangerous because they kill you (verses 10 and 12) but also as potentially benevolent, because they lead you to heaven (verse 11). Verses 13-15 call upon the priests to offer Soma¹ to Yama, and the final verse recapitulates the two main themes : the farewell to the dead man on the path of Yama, and the offerings of Soma and praise to Yama.

1 The one who has passed beyond along the great, steep straits,² spying out the path for many, the son of Viva- svan,³ the gatherer of men, King Yama – honour him with the oblation.

1. ఎవరైతే మొట్ట మొదట మృతి చెంది, తక్కిన మృతులకు మార్గదర్శియై², వివశ్వుని³ పుత్రుడైన, యమధర్మరాజుకు ఆహుతులు అర్పించుచున్నాము.

2 Yama was the first to find the way for us, this pasture that shall not be taken away.⁴ Where our ancient fathers passed beyond, there everyone who is born follows, each on his own path.

2. యముడు మనకు మార్గమును చూపిన వారలలో మొదటి వాడు⁴. మృతులైన పూర్వీకులు, జీవించియున్న ప్రతి ఒక్కరు తమ తమ మార్గములో కనుమరుగు అవుతారు.

3 Matala⁵ made strong by the Kavyas, and Yama by the Angirases, and Brhaspati by the Rkvans – both those whom the gods made strong and those who strengthen the gods :⁶ some rejoice in the sacrificial call, others in the sacrificial drink.

3. కావ్యల వలన ధృడమైన మాతలుడు⁵, అంగిరసల వలన బలవంతుడైన యముడు, రుక్వంశల వలన బలాఢ్యుడైన బృహస్పతి, దేవతలను శక్తిమంతులుగా చేసేవారు, దేవతలవలన శక్తి పొందిన వారుగా యున్నారు⁶ : కొందరు యజ్ఞమునకై ఉత్సాహము కలిగి యుందురు, వేరొకరు సోమ రసమును ఇష్టపడుదురు.

4 Sit upon this strewn grass, O Yama, together with the Angirases, the fathers. Let the verses chanted by the poets carry you here. O King, rejoice in this oblation.

4. యమధర్మ రాజా! ఈ దర్భలపై అంగిరస, పితృదేవతలతో కూడి ఆశీనుడవు కమ్ము. పురోహితుల మంత్రాలు నిన్ను ఇచ్చటికి ఆవాహన చేయుగాక. ఈ ఆహుతితో సంతృప్తి చెందుము.

5 Come, Yama, with the Angirases worthy of sacrifice: rejoice here with the Vairupas,⁷ sitting on the sacred grass at this sacrifice. I will invoke Vivasvan, who is your father.

5. యమధర్మ రాజా, అంగిరసలతో గూడి యజ్ఞమునకు రమ్ము. వైరూపులతో ⁷ గూడి యజ్ఞము చుట్టూ యున్న ధర్భలపై ఆశీనుడవు కమ్ము. నీ తండ్రి వివశ్వుని ఆవాహన చేయుదుము.

6 Our fathers, the Angirases, and the Navagvas, Atharvans, and Brhgus,⁷ all worthy of Soma – let us remain in favour with them, as they are worthy of sacrifice, and let them be helpful and kind.

6. మనము యజ్ఞమునకు, సోమ రస పానమునకు అర్హులైన పితృదేవతలు, అంగిరసలు, నవగ్వలు, అథర్వణులు, భృగులతో⁷ సుముఖముగా నుండెదము. వారి సహాయము, ఆశీర్వాదము కోరెదము.

7 [To the dead man :] Go forth, go forth on those ancient paths on which our ancient fathers passed beyond. There you shall see the two kings, Yama and Varuna, rejoicing in the sacrificial drink.⁶

7. ఓ మృతుడా, మా పూర్వీకులు ప్రయాణించిన పురాతన మార్గములలో పయనించుము. అక్కడ నీవు ఇద్దరు రాజులను, అనగా యముడు మరియు వరుణుడు, సోమ రసము ⁶ ఆస్వాదిస్తూ యున్నట్లు చూసెదవు.

8 Unite with the fathers, with Yama, with the rewards of your sacrifices and good deeds,⁸ in the highest heaven. Leaving behind all imperfections, go back home again;⁹ merge with a glorious body.

8. నీ సుకృతములతో ⁸ , పితరులను, యమధర్మరాజుని స్వర్గలోకంలో కలువుము. అసంపూర్ణమైన వాటిని వదిలి, ఇంటికి మేలైన శరీరముతో వెనక్కి వెళ్ళుము⁹.

9 [To demons:] Go away, get away, crawl away from here. The fathers have prepared this place for him.¹⁰ Yama gives him a resting-place adorned by days, and waters, and nights.¹¹

9. దుష్ట శక్తులారా, ప్రక్కకు తొలగండి, పితృదేవతలు మృతునికై ఈ ప్రదేశము నిర్ణయించేరు. యమధర్మ రాజు వాని విశ్రాంతికై¹⁰, పగలు, జలము, రేయి గల ప్రదేశమును వొసగెను¹¹.

10 [To the dead man :] Run on the right path, past the two brindled, four-eyed dogs, the sons of Sarama,¹² and then approach the fathers, who are easy to reach and who rejoice at the same feast as Yama.

10. ఓ మృతుడా, శరమ ¹² పుత్రులైన మంచివర్ణము గల, నాల్గు చక్షువులు గల శునకములను దాటి, కుడి దారిన వెళ్ళుము. అటు పిమ్మట యమునితో కూడి యున్న నీ పితృదేవతలను సునాయసముగా చేరుము.

11 Yama, give him over to your two guardian dogs, the four-eyed keepers of the path, who watch over men. O king, grant him happiness and health.

11. యమధర్మ రాజా, వానిని నాల్గు చక్షువులు గలిగి నిన్ను, మనుష్యులను కని పెట్టుకునే రెండు శునకములకు ఇవ్వుము. ఓ రాజా, వానికి ఆనందము మరియు ఆరోగ్యము ప్రసాదించుము.

12 The two dark messengers of Yama with flaring nostrils wander among men, thirsting for the breath of life. Let them give back to us¹³ a life of happiness here and today, so that we may see the sun.

12. యమ కింకరులు భీకరమైన ముక్కు పుటాలతో, ఊపిరియున్న జీవుల దాహము గలవారై మా మధ్య తిరుగుచు యుందురు. వారు మాకు సూర్యుని గాంచ గలిగే ఆనంద మయ జీవితము ఇప్పుడే, ఇక్కడే వెనక్కి ఇచ్చెదరు గాక¹³.

13 For Yama press the Soma; to Yama offer the oblation; to Yama goes the well-prepared sacrifice, with Agni as its messenger.

13. యమునికై సోమ రసము జేయుడు. యమునికి ఆహుతులివ్వుడు. ఈ యజ్ఞము యొక్క హవిస్సు యమునికి అగ్ని దేవుడు చేర్చెదుడు గాక.

14 Offer to Yama the oblation rich in butter, and go forth.¹⁴ So may he intercede for us among the gods, so that we may live out a long life-span.¹⁵

14. నెయ్యతో గూడిన ఆహుతి ¹⁴ దేవతలతో మా గురించి మంచి చెప్పి, మాకు దీర్ఘాయువు ప్రసాదించే యమునికి ఇచ్చెదము¹⁵.

15 Offer to Yama, to the king, the oblation most rich in honey. We bow down before the sages born in the ancient times, the ancient path-makers.

15. తేనెతో కూడిన ఈ ఆహుతి యమ ధర్మ రాజుకి ఇచ్చెదము. మా పూర్వీకులైన, మార్గదర్శకులైన, ఋషులకు ప్రణామములు.

16 All through the three Soma days,¹⁶ he¹⁷ flies to the six broad spaces¹⁸ and the one great one. Tristubh, Gayatrï, the metres – all these are placed in Yama.

16. మూడు సోమ దినములలో ¹⁶ అతడు ¹⁷ ఆరు లోకాలను ¹⁸ దాటి, ప్రశస్తమైన లోకమును చేరును. త్రిస్తుబ్, గాయత్రి చందస్సులు యముని యందు కలవు.

NOTES

వివరణ

1. Soma is the sacrificial drink pressed from the Soma plant; it is the ambrosial food offered to the gods to make them immortal.

1. సోమ రసము ద్వారా దేవతలు అమరులై యున్నారు.

2. These are the paths leading to the highest heaven, where Yama dwells ; they may be the watercourses at the end of the world.

2. ఈ దారులు స్వర్గమునకు ఆవల యున్న యమలోకమును చేర్చును. అవి భూమ్యాకాశముల అంచున యున్న నదులు, సముద్రాలు కావచ్చు.

3. A name of the sun, father of Yama.

3. సూర్యుని తండ్రి

4. The meaning is either that everyone gets to heaven or that, once there, you never leave (i.e. that there is no rebirth).

4. ప్రతి జీవి మరణానంతరము ఏదో ఒక లోకమునకు పోవును. అక్కడకు చేరిన పిమ్మట తిరిగి జన్మనెత్తక పోవచ్చు.

5. A name of a god or demi-god who appears only here in the Rig Veda.

5. ఒక ఋగ్వేద దేవత

6. This verse contrasts two groups of individuals to be encountered in the world beyond (an expansion of the ‘ancient fathers’ mentioned in the previous verse). Matali, Yama, and Brhaspati are here regarded as semi-divine figures, who are made strong by other gods and by the sacrificial drink, the Svadha, here – and elsewhere – a name for Soma. The Kavyas, Angirases, and Rkvans are families of ancient poets, priests, and singers who make the gods strong and who rejoice in the sacrificial call, the sound ‘Svaha’ that they make to call the gods and the fathers to receive the offering.

6. ఈ పాదంలో ఊర్ధ్వ లోకాలలో అగుపడే వివిధ జాతుల గూర్చి చెప్పబడినది. మాతలి, యమ మరియు బృహస్పతి దేవతల కన్నా తక్కువ స్థాయిలో చూపబడిరి. వారు తక్కిన దేవతలచే, సోమరసముచే (స్వాధా) శక్తిని పొందుతారు. కావ్య, అంగిరస, రుక్వన పురాతన కవులు, పురోహితులు మరియు గాయకులు. వారు దేవతలను ఆనందింపజేసి, యజ్ఞములలో పాల్గొనేవారు. 'స్వాహా' అనే శబ్దము దేవతలను, పితరులను ఆవాహన చేయుటకు ఉపయుక్తము.

7. Other priestly clans related to the Angirases.

7. అంగిరసలతో సంబంధమున్న పురోహితులు

8. Not merely the dead man’s own good deeds but those which are done on his behalf in the funeral ceremonies.

8. మృతుడు చేసిన పుణ్య కార్యములేకాక, అంత్యక్రియలలో వాని తరపున జరుపబడే కార్యములు.

9. The dead man takes on a new, perfect body in place of the old one burnt in the fire (see 10.16); he ‘goes back home’ to heaven or to earth.

9. మృతుని దేహము అగ్నిలో దహనమైన (10.16) పిదప, జీవి క్రొత్త దేహమును పొంది స్వర్గమునకు గాని, భూలోకమునకు గాని తిరిగి పోవును.

10. The flesh-eating ghouls who live in the burning-ground may contest the dead man’s right to enter the world of heaven, or perhaps, as in later Hinduism, they merely wish to eat the corpse.

10. వీరు నర మాంసాహారులు కావచ్చు. వారు శ్మశానములో నివాసముండి మృతుని స్వర్గారోహణమును వ్యతిరేకించవచ్చు.

11. The waters may be the rains (that fall from heaven) or the cool, refreshing waters that are so often described as a feature of heaven, where the days and nights rotate as on earth. Yet another possible interpretation of the ‘resting-place’ would be a burning- place on earth, purified by water.

11. ఇక్కడ జలమనగా స్వర్గము నుంచి పడే వర్షము కావచ్చు. స్వర్గములోని వర్షధార ప్రశస్తము. విశ్రాంతి ప్రదేశమనగా జలముతో శుద్ధమైన శ్మశాన వాటిక.

12. Yama’s two dogs are the descendants of Sarama, the bitch of Indra (cf. 10.108), who guard the doorway to the other world, like Cerberus in Greece. They may be four-eyed in the sense of sharp-sighted or in reference to the round spots situated above their eyes.

12. యముని రెండు శునకములు, శరమ అనబడే ఇంద్రుని శునకము యొక్క పుత్రులు. అవి పరలోక ద్వారమునకు కాపలా ఉండేవి. వాటి నాలుగు కన్నులు కన్నులపైనున్న మచ్చలు లేదా స్ఫురధ్రూపత్వమును సూచించును.

13. The dogs are asked to give back to the mourners the life that was endangered while they were in the shadow of death.

13. ఆ శునకములకు మృతుని గూర్చి విచారములో మునిగియున్న బంధుమిత్రుల ఆనందము తిరిగి ఇవ్వవలసినదనే విన్నపము.

14. That is, back into the world of the living.

14. తిరిగి జీవులు నివసించే లోకమునకు ఆగమము.

15. Here Yama is asked to give life back to the mourners who are not yet ready to die, to keep them among the living who worship the gods, and not to lead them to the dead fathers.

15. ఇక్కడ యముని బంధుమిత్రులను దేవతలను ఆరాధించే వారలతో, అంటే మరణించిన వారలతో కాక, కలుపమని ప్రార్థించిరి.

16. The fire that burns during the three days of the Soma ceremony is directly connected with and follows immediately upon the cremation fire.

16. అంత్యక్రియలో ఉపయోగించే అగ్ని, సోమ యజ్ఞములో మూడు రోజుల పాటు జ్వలించే అగ్నితో అనుసంధానము చేయబడినది.

17. The dead man wanders for three days after death before arriving in heaven.

17. మృతుడు స్వర్గలోకమును చేరుటకు ముందు మూడు దినములు ప్రయాణించును.

18. Either the three earths and three heavens (cf. 1.164.6, and 1.164.9) or two of each of the three worlds (earth, air, and sky; cf. 1.154.4). The one great space is the top of the sky, where Yama lives.

18. మూడు భూలోకాలు మరియు మూడు స్వర్గలోకాలు (1.164.6, 1.164.9) ; లేదా రెండు చొప్పున భూమి, వాయువు, ఆకాశము (1.154.4); ప్రశస్తమైన లోకము ఆకాశములోని యముడు నివసించే లోకము.