సంజయుడు పాండవ శిబిరం నుండి తిరిగి
వచ్చిన అనంతరం ధృతరాష్ట్రుడు వాని ముఖాన
పాండవుల అభిమతం (గహించి వికలచిత్తుడైనాడు.
ఆ క్షణంలోనే ద్వారపాలకుని పిలిచి తక్షణం వెళ్ళి
విద్వాంసుడైన విదురుని తీసుకొనిరమ్మన్నా డు. ద్వార పాలకుడు
ఆమాత్యమందిరానికి వెళ్ళి విదురుని వెంట
బెట్టుకుని వచ్చాడు. సింహద్వారంలో విదురుడు
నిలబడ్డాడు. పరిచారకుడు లోపలకుపోయి ఆవార్త
నివేదించాడు, ధృతరాష్ట్రుడు విదురుని లోపలకు
ప్రవేశపెట్టమన్నాడు, రాజాజ్ఞానుసారం విదురుడు
అ౦తఃపురంలో అడుగుపెట్టి, "ప్రభూ! నేను విదురు
డను, మీ ఆజ్ఞానుసారం మీ సమ్ముఖానికి వచ్చాను.
ఇప్పుడు నేను చెయ్యవలసిన పనేమిటో ఆజ్ఞా
పించగోరుతున్నాను" అని చేతులు దోయిలించాడు.
The Kaurava King Dhrutarashtra was
in a forlorn state because of Pandavas.
He ordered that his minister Vidura
be brought to his presence. Accordingly,
Vidura was brought to his abode.
విదురా! ధీమంతుడైన సంజయుడు ఉప
ప్రాప్యంనుండి తిరిగి నచ్చి నాకు విశేషాలన్నీ వివ
రించాడు. తూర్పు తెల్లవారుతుండగా మన సభా
భవనంలో సంజయుడు విషయాలన్నీ వివరిస్తాడు,
నా మనస్సు ఎంతగానో వికలమవుతోంది. చింతాగ్నిలో
వేగిపోతున్నాను. కంటిమీద రెప్ప వాలడం
లేదు ఈ రాజ్యంలో ధర్మార్ధ వివేకం నీకంటె
ఎవరికీ ఎక్కువ లేదు. కనుక ఇప్పుడు నాకు
శాంతిని కలిగించే మార్గమేదో చెప్పు. సంజయుడు
రేపు సభలో వినిపించబోయే వారి సందేశం ఎలా
ఉంటుందో తెలియడం లేదు. అదే నన్ను వేధిస్తోంది.
అని ధృతరాష్ట్రుడు విచారంతో ప్రశ్నించాడు.
The King said, "Vidura, my
charioteer Sanjaya will reveal all
the things happening in the battle field
at sunrise. My heart is torn asunder.
I am boiling with rage. I need you to
advise me and pacify me."
ప్రభూ ! బలవంతులతో విరోధం దుర్భలులకు
ఉచితం కాదు. అటువంటివారికి రాత్రివేళ నిద్ర
పట్టదు. ఇతరులసంపదలను హరించినవారికి, కాము
కునికి, చోరునికీ నిద్రరాదు. ఇటువంటి దోషాలు
మీలో లేనప్పుడు మీ కెందుకు నిద్రరావటం లేదు?
పరధనాన్ని మీరు ఆశించడ౦ లేదుగదా?- అని
విదురుడు ప్రశ్నించగా ధృతరాష్టృడు- నేను
నీముఖంనుండి ధర్మప్రవచనం కోరుతున్నాను-
అన్నాడు.
"O King, it is unwise for the weaklings
to fight with the righteous. One who
steals others' wealth and lusts
after women, will not be able to sleep.
You are not coveting others' wealth,
are you?" said Vidura. The King replied
that he was expecting a discourse on
dharma that tells his duties.
పభూ! ఉత్తమలక్షణాన్వితుడైన ధర్మరాజు
త్రిలోకాధీశుడు కాగలడు. అటువంటి వాడు మీ
అజ్ఞలను సర్వదా శిరసావహించేవాడు. ఈ విషయం
విస్మరించి మీరు వారిని అడవులకు పంపారు.
మీరు ధర్మాత్ములు, ధర్మజ్ఞు లు అయినా
అంధులు కావడంవల్ల వానిని గుర్తించలేక విపరీత
మార్గాన ప్రవర్తిస్తూ వారి రాజ్యభాగంకూడా వారి
కివ్వలేక పోతున్నారు. ధర్మజుడు సత్యపరాక్రముడు.
ధర్మనిష్ఠుడు. మీయందు గురుభావం కలవాడు.
ఇన్ని సద్గుణాలు వానిలో ఉన్నాయి కనుకనే ఎటు
వంటిక్లేశాలైనా నిర్లిప్తంగా సహిస్తున్నాడు.
"O King, the repository of
dharma and righteousness like
Dharma Raja is naturally the king of all
three worlds. Ignoring this, you
drove him out of your kingdom to the
forests and now you rescind the offer
to share the kingdom that is rightfully
his. Dharma Raja is a pacifist and
full of divine qualities. More
importantly he respects you as an elder.
Because of such an unblemished character,
he is able to undergo the torture you
put him through".
మీరు దుర్యోధన, దుశ్శాసన, కర్ణ, శకుని
ప్రభృతి అయోగ్యులపై విశ్వాసముంచి రాజ్యభారం
వారి కప్పగించి శాంతిని వా౦ఛించడం వివేకం
కాదు. సాత్విక స్వభావమూ ఉద్యోగయత్నమూ,
దుఃఖసహనమూ, నిశ్చలధర్మస్థితి కల పురుషుడు
ఎన్నడూ వంచితుడు కాడు. వానినే విద్వాంసుడని
మనీషులంటారు. దుష్కర్మలకు దూరంగా ఉంటూ
అస్తికబుద్ధితో, శ్రద్ధాసక్తులతో సత్కర్మలను అను
ష్ఠించడమే పండితలక్షణం. క్రోధము, లజ్జ, గర్వము,
హర్షము, ఆత్మస్తుతి ఎవనిని వంచించవో వాడే
విద్వాంసుడు. ప్రజలు ఎవని సలహాలను గ్రహిస్తారో
వాడే విద్వాంనుడు. ధర్మార్థాలనుసరిస్తూ,
Vidura continued. "You have given
Duryodhana, Dussasana, Karna and
Sakuni -- all evil people--the
royal duties. It is the reason
your mind is not resting. One who
has satva guna, is duty bound,
can tolerate tragedies, has unwavering
commitment to dharma will never be
defeated. Such a person is called a
wise and learned being. Staying away
from evil deeds, being curious, performing
duties with impeccable character are the
hallmarks of the learned. Anger, shame,
egotism, lust, praise won't affect the
wise. He will be the one sought for
counsel.
లోకవ్యవహారం గ్రహిస్తూ, భోగచింత లేక ఫురుషార్థాన్ని
సాధిస్తూ, శక్త్యానుసారం కృషిచేస్తూ విషయాలను
స్వల్పకాలంలొ గ్రహిస్తూ, ఆప్రస్తుత ప్రసంగాలు
చెయ్యకుండా, దుర్లభ వస్తువులను కోరకుండా,
పోయినవాటికోసం శోకించకు౦డా, విపత్తులలో ధైర్యం
పోగొట్టుకొనకుండా, ఆర౦భించిన కార్యాలను మధ్యలో
ఆపకుండా, సోమరియై కూర్చోకుండా, మనస్సును
వశపరచుకొని చరించువారు పండితులు. వారె
A scholar is one who is able to partake in
wordly transactions; earn a livelihood
by working as necessary; learn
the context speedily; stay away
from pointless chatter; refrain
from seeking unattainable objects;
avoid depression over losing ephemeral
objects; be resilient in danger;
always finish the task at hand;
avoid laziness; control the mind.
ప్పుడూ మంచిపనులే చేస్తారు. కృతజ్ఞులై చరిస్తారు.
ఆదరిస్తే అనందమూ, అనాదరిస్తే ఆగ్రహమూ
పొందరు. గంభీరగంగాహృదసదృశహృదయంతో
ఉంటారు. పదార్ధాల యదార్థస్వరూపం వారికి తెలు
స్తుంది. ఒకానొక కార్యం నిర్వహించడాని ఉత్తమ
సాధనాలు వారెరిగిఉంటారు. ఉపాయాలలో అపా
యంలేని విధానాలు వారికి తెలుస్తాయి. వారి
వాక్కుకు ఆవరోధముండదు, వారిప్రతిభ గ్రంధ
విషయాలను అవలీలగా గ్రహిస్తుంది. తార్కికశక్తి
వారిసొమ్ము. వారిబుద్ధి విద్యను అనుసరిస్తుంది. వారి
Such scholars always perform good
deeds. They are grateful for everything
they have and are loyal. They don't
walk in pomp after praise or feel
dejected upon insult. They are like
the personalities of a sacred river
and the mighty ocean. They understand
the inner mechanism of thought and
action. They know the right tools for
proper action. They can use their
intellect to overcome peril. Their
words won't be contradicted. Reading
the scripture is not hard for them.
They follow the path of constant learning.
విద్య బుద్దియొక్క అదుపులో ఉంటుంది. శిష్టా
చారాలను వారు ఉల్లంఘించరు. విద్యావివేక౦
లేనిదే గర్వంతో చరించేవాడూ, దరిద్రుడై తీవ్ర
మనోరధాలు కలవాడూ మూర్ణులే. ఏ కృషీ చెయ్య
కుండా సంపదలు వాంఛించేవాడూ, స్వీయకార్యాలు
విడచి పరాచారాలు పాటించేవాడూ, మిత్రులతో
అసంబద్ధంగా చరించేవాడూ, అయోగ్యాలను
వా౦ఛి౦చేవాడూ, సఖులను తిరస్కరించేవాడూ,
బలవంతులతో వైరం పెంచుకొనేవాడూ శత్రువులతో
మైత్రి సాగించి మిత్రకోటితో శాత్రుత్వం నెరపేవాడూ,
సందేహచిత్తుడై సర్వకార్యాలనూ సకాలంలో
The knowledge is within the control
of intellect. One who disregards
vedic rites, is arrogant with knowledge,
aspires for great things being
a pauper is truly a fool. Those
who devoid of any effort seek wealth,
perform other acts neglecting
duties, seek the company of
fools, reject the offers of good
friendship, join hands with the
enemies of their friends, being doubts
ridden cannot perform duties
on time, be loners, run away from
the parents, speak of scripture
without proper training, trust the
untrustworthy, perform bad karma,
always easy to offend and pick
arguments, advise the unqualified,
befriend the non-believers of
vedas are all fools.
నిర్వ ర్తించనివాడూ, మిత్రశూన్యుడూ, పితృదేవతా
కర్మలు నిర్వర్తించనివాడూ అనాహూతుడై ఆగ
మి౦చేవాడూ, పృచ్చ లేకుండా భాషించేవాడూ,
కృతఘ్నులను విశ్వసించేవాడూ, దోషాచారపరాయ
ణుడూ, పరదోషగ్రహణచిత్తుడూ, వ్యర్థక్రోధీ,
అనధికారులకు ఉపదేశాలిచ్చేవాడూ, శూన్యాన్ని
ఉవాసించేవాడూ, కృపణులను ఆశ్రయించేవాడూ
వీరందరూ మూర్ఖులే.
విద్యాధనాలు విరివిగా ఉన్నా గర్వం లేకుండా
చరించేవాడు పండితుడు. తనవల్ల పోషింపబడే
వారికి భోజనభాజనాదులు సమకూర్చకుండా స్వోదర
మాతృపూరణం చేనుకొనేవాడు మహామూర్జుడు.
మానవుడు ఒక్కడు చేసిన పాపఫలం ఎందరినో
వేధిస్తుంది. పాపఫలానుభవంతో అది వారిని విడిచి
పెడుతుంది. కాని కర్త మాత్రం దోషిగానే ఉంటాడు.
మహావీరుని హన్తంలోని ధనస్సునుండి వెలువడిన
A scholar is humble despite his
vast knowledge. A fool ignores
the needs of his dependants and
looks after his needs above all.
A single individual's sins affect
the humanity. The world suffers
from the evil deeds of unrighteous
people. A great archer's arrow
may not affect all the people of the
world. But a scholar's curse can
turn the fortunes of a country
upside down. One has to use discretion
and have faith in vedas. He has
to use counseling, reward and
if necessary force to declaw his
enemies. Before that he has to be
free from the control of the
five senses. Where possible he has
to make truce and use the methods
described in the scripture. He has
to refrain from exploiting women
and hunting animals for pleasure; be
a teetotaller; and stay away from all deplorable
qualities of the degenerate.
బాణం ప్రతిపక్షవీరులలోని ఎవరినీ వేధింపక పోవ
చ్చును, కాని విద్వాంసుని వాక్కు సర్వప్రజా సమూ
హంతో రాష్ట్రాన్నికూడా నశింపచెయ్యగలదు. ఆత్మ
బుద్ధితో కర్తవ్యాకర్తవ్యాలను నిశ్చయించుకొని శత్రు
మిత్ర ఉదాసీనులను సామ దాన భేదదండోపాయా .
లతో వశపరచుకొని పంచే౦ద్రియాలను జయించి
సంధి విగ్రహ, యాన, ఆసీన, ద్వైధీభావ సమా
శ్రయగుణాలను గృహించి, స్త్రీ, ద్యూత, మృగయా
వినోద, మద్యపాన, కటువచన, కఠినదండ
స్వభావ కర్కశ వృవర్తనాది అన్యాయాలను విడిచి
సుఖించాలి.
