Patanjali Samaadhi Paada Fourth Prakarana (Slokas 44-46)

రెండవ ప్రకరణము

44

ఏతయైవ సవిచారా నిర్విచారా చ సూక్ష్మ 
విషయా వ్యాఖ్యాతా 

ఏతయా + ఏవ = ఈ విధముగానే 
సవిచారా = ఆలోచనతో కూడినది 
నిర్విచారాచ = ఆలోచనలేని స్థితి కూడా 
సూక్ష్మవిషయా  = సూక్ష్మ విషయములతో కలసి 
వ్యాఖ్యాతా = వ్యాఖ్యానము చేయబడినది 

  ఇప్పుడు తర్కముతో కూడినది, సూక్ష్మ విషయములతో 
కూడిన తర్కము అక్కరలేనిది, అను రెండు స్థితులు 
వ్యాఖ్యానము చేయబడుచున్నవి 

  

పై  సూత్రములలో చెప్పబడిన రెండు స్థితులు మరల
ఇంకొకసారి ఇక్కడ చెప్పబడుతున్నాయి. మొదటి విధానమున 
యోగి ఉండే  స్టితి 42 వ సూత్రములో వివరింపబడి౦ది. 
అటువంటి  యోగికి పదములు, వాటి అర్థములు, వస్తువులు మొదలైనవి 
అర్థములుగా ఉంటాయిగాని వాటివలన యోగికి వికల్పములేదు.
యోగి ఉదాసీనుడై తాను కేవలము పరిస్టితులయందు తదను
గుణముగా ప్రవర్తిస్తూ, రాగద్వేషములకు అతీతుడై ఉంటాడు.
కాని ఇటువంటి  స్థితిలో విషయములు, వాటి అర్థములు,
వాటియందు తన ప్రవర్తన అట్లే ఉంటుంది. కాని వాటి
వలన తాను రాగద్వేషములు పొందడం జరగదు. 

రెండవ విధానమునందు యోగికి పదములు, అర్థములు
లేవు. అనగా విషయ వాసనలేదు. సర్వము అంతర్యామి యొక్క
రూపము. అనగా ఆ సమస్తము తానేనని, అన్నీ తనలోని
భాగములుగా నుండును అని తెలుస్తుంది. సమస్త రూవములు,
వ్యక్తులు, పరిసరములు, విషయములు తానే, తన ప్రతిరూపమే.
తానే నిప్పుగా దహిస్తున్నాడు. నీరుగా ప్రవహిస్తున్నాడు.
గాలిగా వీస్తున్నాడు. మరల వీచుట, దహించుట అనువానికి తన
కర్తృత్వము లేదు. కనుక ఈ వీచుట, దహించుట మొదలైనవి
తనలో  సూక్ష్మములుగా యుండును. అవి విషయములుగా
కాక సముద్రమునందు అలలు వలె విచిత్రమైన అస్తిత్వము కలిగి
ఉంటాయి. కనుకనే సూక్ష్మ స్టితిగా చెప్పబడినది. బంగారముతో
చేయబడిన ఒక దేవతా విగ్రహమునకు, ఒక కుక్క విగ్రహమునకు, 
కంసాలివానికి భేదము లేనట్లు యోగికి భేదము లేదు.
కంసాలివానికి రెండిటియందును బంగారమే జ్ఞప్తి యుంటుంది. 
యోగికి రెండిటి యందు తానే ఉంటాడు. కంసాలివానికి 
ఆ వస్తువుల విలువలకన్న రూపభేదములు ప్రధానముకానట్లు 
యోగికి రూపభేదములు ప్రధానముకాదు. 

45

సూక్ష్మ నిషయత్వంచాలింగపర్యవసానమ్

సూక్ష్మ విషయత్వం = సూక్ష్మ విషయములకు
			సంబంధించినది
చ = మరియు .
అలింగ పర్యవసానమ్ = లింగ బేధము నశించునట్టి 
				స్టితియే చివరకు 
				మిగులుచున్నట్టిది.

  సూక్ష్మ విషయములు సహితము తమ అస్తిత్యమును పోగొ 
ట్టుకొనునట్టిదియే అసలు సితి. 

  

ప్రతి వస్తువు లేక విషయము తన ద్రవ్యత్వము చేత,
ధర్మము చేత, తన అస్తిత్వము కలిగిస్తుంది. అటువంటి వానివలన 
దానికి ఒక నామము, రూపము ఏర్పడుతున్నాయి. విషయము 
నందలి అస్తిత్వము దాని ధర్మములననుసరించి ఉంటుంది. 
గుణ భేదముచే వస్తువుల తత్వము తెలుస్తుంది. వస్తువు యొక్క తత్వము 
తెలియుటయే వస్తువు తెలియుట. కాని  వస్తువు యొక్క అసలు 
తత్వమునందు లీనమైనప్పుడు వస్తువు యొక్క నామరూపములు, 
గుణములు విస్మృతి చెందుతాయి. దాహమై నీరు త్రాగుచున్న 
వానికి నీటియొక్క నామరూపములుగాక, నీటియొక్క అనుభవము
(దాహము తీర్చుట) అనుదానిలో మనస్సు లయము అవుతుంది. 
నీరు త్రాగువానికి త్రాగుచున్నప్పుడు ఇవన్నీ  తాత్కాలిక౦గా 
నశించి, (తాగిన తర్వాత మరల జ్ఞప్తికి వస్తాయి.  అలాగే ఒక సంగీత
కచేరీకి హాజరైన వానికి కచేరీ ప్రారంభింపకముందు గాయకుడు,
వాద్యకారుల పేర్లు, పాట, రాగము మొదలైనవి జ్ఞప్తికి ఉంటాయి. 
కాని పాట ప్రారంభించిన తర్వాత, క్రమేణా ఈ విషయములు
ఒక్కొక్కటీ నశించి, మనస్సు పాటయందు లయమవుతుంది. కొంత
సేపటికి పాటకూడా మనస్సునందు నశించి గానము యొక్క
మాధుర్యమే తన యందుంటుంది.

46

తా ఏవ సబీజః సమాధిః

తాఏవ = అదియే
సబీజః = బీజముతో కూడినట్టి 
సమాధిః  = సమాథి

అటువంటి స్థితియే  బీజముతో కూడిన సమాధిస్థితి అని
పిలువబడినది.

  

ఒక వస్తువును గురించిన అనుభవముచేత ఆ వస్తువు
యొక్క నామ రూపాదికములు నశించినపుడు అది "సబీజసమాధి"
అని పిలువబడుతుంది. కనుక ఇక్కడ యోగి సమాధిస్థితి 
నందున్నా, విషయవాసనలు సంస్కారములుగా అనగా విత్తనములుగా 
లోపల ఉంటాయి. కాని ఈ విత్తనము ఎప్పటికైనా 
మొలకెత్తే అవకాశము౦ది. అలా మొలకెత్తడమే సంసారమని 
చెప్పబడుతుంది. సంసారమందలి మనస్సును ఈ సంస్కారములు 
బంధిస్తాయి. ఇవే కర్మబంధములు. కర్మబంధము అంటే "పని 
చేయుట బంధము" అని అర్థము కాదు. పని చేస్తున్నాను  
అని అనుకోవడం కర్మబంధము. ఎండాకాలములో ఎండలో 
తిరిగివచ్చినవాడు దాహము వేసి నీరు త్రాగుతున్నప్పుడు మ౦చినీరు 
యొక్క నామరూపాదులు నశించి, దప్పిక తీరడమే మనస్సులో 
ఉంటుంది. కాని త్రాగిన తరువాత నామరూపాదికములన్నీ 
జ్ఞప్తికి వస్తాయి. అలా  రాకుండ ఉండాలంటే  మనస్సు 
నిరంతరము యోగస్టితిలో ఉండాలి. అట్టి యోగికి నీరు 
త్రాగుతున్నా దాని వలన కలుగు అనుభవమే సత్యముగా నుంటుంది 
 గాని వాని పేర్లు, ఆకారములు మొదలైనవి కావు. 
ఏదైనా ఇంతే. ఏ వస్తువు యొక్క తత్వమైనా తుదకు
అనుభవముగా పర్యవసానమయి, మరల అలాంటి అనుభవము వలన
భౌతిక జగత్తున వస్తువు ఏర్పడుతోంది. కాని వస్తువునకు పర్యవసానముగా 
అనుభవము కలుగడంలేదు. అనగా వస్తువుద్వారా
అనుభవము కలుగుతుంది గాని వస్తువునకు  ఫలితేము అనుభవము
కాదు. "నేను" అను ప్రజ్ఞననుసరించి శరీరము ఏర్పడుతోంది 
కాని శరీరము వలన "నేను" అను ప్రజ్ఞ పుట్టడంలేదు. అలాగే 
ప్రవహించుట, దప్పిక తిర్చుట, అను లక్షణములను రసమంటారు.
మరియు రసమునకు అనుభవము అని కూడ అర్థము కలదు. 
కనుక రసము వలన నీరు పుట్టినది. అందుచేతనే ఆ నీటిని త్రాగు 
వానికి రసము అను లక్షణము అనుభవముగా వస్తోంది. 
ఇది తెలిసినవానికి రసము సత్యమై నీటియొక్క అస్తిత్వము,
ప్రత్యేకత నశిస్తుంది. అనగా నీటిని రసమునకు వాహికగా తెలి
యుండును. వానికి రసము ప్రధానము కాదు. నీరు ప్రధానము 
కాదు. ఇట్లు వస్తువుల వలన కలుగు అనుభవము సత్యమై, వస్తువుల 
అస్తిత్వము అసత్యముగా తెలిసిన వానికి వస్తువు యొక్క నామ
రూపాదికములు ప్రత్యేకప్రభావమును కలిగి యుండవు. ఇదే 
బీజరూపసమాధి స్థితి. అనగా ఇక్కడ  సంస్కారమను విత్తనము
శాశ్వతముగా నశించి యోగి నిజమైన యోగస్టితిలో ఉంటాడు.
అట్టివాడు పనులను శరిరము యొక్క, పరిసరములయొక్క 
ఆవశ్యకతననుసరించి చేస్తాడు కాని తనంతట తాను సంకల్పించడు.
అట్టివాడు నీటిని త్రాగుతున్నా, త్రాగనివాడై యుండును.
తినుచున్నా తిననివాడైయుండును. వానికి సంసారము లేక
కర్మబంధములు లేవు.

Patanjali Samaadhi Paada Fourth Prakarana (Slokas 47-49)

రెండవ ప్రకరణము

47

నిర్విచార వై శారధ్యే ఆధ్యాత్మ ప్రసాదః

నిర్విచార = చింతలేనిస్టితి (ప్రశాంతత)
వైశారధ్యే  = సాధించుటయందు
అధ్యాత్మప్ర = ఆత్మ ప్రసన్నత
సాదః

(మనస్సు నందు) చింతలులేని స్టితి సాధించుట వలన
ప్రసన్నత వాని ఆత్మను అధిష్టించి యుండును.
  
  

ఒక విషయము గురించి ఆలోచిస్తున్నపుడు మనస్సు 
విషయగతమై ఉంటుంది. అ౦టే  అది తన ను౦డి వేరుగా 
యుండినట్టి స్థితి.  మనస్సు ఆలోచించు విషయములుగా 
పరిసరములోనికి చెదిరిపోతుంది. కనుక మనస్సు తనలోని 
భాగముగాక ఇతరముగా ఉంటుంది. అలా గాక ఏదయినా ఒక 
విషయములోనికి, దాని తత్వవిచారణ చెయ్యాలి. అది 
ఎలా౦టిది, ఎక్కడ పుట్టి౦ది, దేని నుండి పుట్టి౦ది ధ్యానము 
చేయాలి. ఒకడు ఇంటి గురించి ఆలోచిస్తున్నాడు. 
ఇల్లు అంటే ఏమిటి? దేనిచే కట్టబడి౦ది? దాని ప్రయోజనమేమిటి?
అని ఆలోచించే వానికి ఇల్లు యున్నవాడు, లేనివాడు, ఇద్దరు
సుఖముగానే జీవిస్తున్నారని తెలిస్తుంది. ఇంటని కట్టిన రాళ్ళు,
సున్నము, మొదలగునవి భూమినుండే, సాధింపబడినవని,  తన
శరీరముగూడ అలాగే  వచ్చినది అని తాను జీవించుయుండే వరకు 
పరిస్థితులు అనుకూలిస్తే  తన యింటిలో తాను నివాసముండవచ్చును 
అని, లేకపోతే  ఇల్లు లేనివారు సైతము సుఖముగానే 
యున్నట్లు తెలుసుకొ౦టాడు. మరియొకనికి తాను ఉద్యోగము
చేస్తున్న ఊరిలోగాక వేరొక ఊరిలో స్వ౦త ఇల్లు వుండెనని
అనుకో. వానికి అదే ఊరిలో ఇల్లు లేకపోయినా  తనకు
యిల్లు వున్నది అను ఊహచే జీవిస్తున్నాడు. ఉద్యోగవిరమణ
చేసిన తర్వాత గూడ తన యిల్లు వున్న ఊరికి పోక తన కుమారులతో 
మరిఒకయూరిలో నివసించుచున్నాడనుకో. అట్టి
వానికి యిల్లు వున్నా లేనట్టే. ఇక్కడ యిల్లు వున్నది, లేదు
మొదలైన ఊహలు ప్రస్తుతము తానున్న యింటిలో సుఖముగా 
జీవించడానికి అడ్డువచ్చేవి కావు. అ౦టే యిచ్చట ఇల్లు అనేది
తన ఊహకు సంబంధించినది.  తాను సుఖపడుతున్నది, కష్ట
పడుతున్నది తన  యిల్లు వలన కాక తన ఊహవలననే. ఇట్టి 
ఊహ తననుండి పుట్టినది కాని ఇతరముకాదు. కనుక తన ఊహ
తనలో భాగముగా తెలియవలయును.  ఇట్టి ధ్యానము చేసేవానికి 
"యిల్లు" అను పేరు,  దాని గుణములు నశించి, ఊహగానిల్చి,
ధ్యానము చేస్తున్నకొద్ది అట్టి ఊహ తనది అని తెలియును. 

ఇట్లు ఏ వస్తువయినను తననుండి పుట్టేదిగాని ఇతరము కాదు.
అట్టివాని భౌతిక అస్తిత్వముగూడ అణువులు మొదలైన వానినుండి
పుట్టునది అగుటచే అది తాత్కాలికము తప్ప నిత్యముకాదు. అనగా
ఇంటికన్నా అణువులు నిత్యమైనా, అణువులకన్నా "నేను"
ప్రజ్ఞ నిత్యము. ఇట్టి పద్దతిలో యోగాభ్యాసము చేయువానికి
ప్రసన్నత సులభముగా చిక్కుతుంది.  క్రమేణా మనస్సు, అందలి
వస్తువులు కరిగిపోయి వానిని అధిష్టించియున్న "తాను" సత్యమగును. 
ఇదియే ఆధ్యాత్మము.

48

బుతంభరా తతో ప్రజ్డా

బుతంభరా = సత్యముచే నిండినది
తత్ర = అచ్చట
ప్రజ్ఞా = మెలుకువ

  అట్టి  సితిలో మెలుకువయే సత్యమగుచున్నది.
  

"సత్యము" అ౦టే  సత్యమే. "సత్‌ " అను పదమునకు
ఉండుట లేక ఉనికి అని అర్హము. సత్యమనగా ఈ  సమస్త 
ప్రపంచములో  ఏది నిత్యమై, శాశ్వతమై యండునో అదే.
అనగా రెండు లేని స్థితి. ఇట్టి స్థితినే  శ్రీ శంకరాచార్యులవారు 
"అద్వైత"మని చెప్పేరు.  అద్వైత మ౦టే రెండవది లేని స్థితి. తాను 
తప్ప ఇతరమేదియు లేదని తెలియు మెలుకవే ఇది. ఇక్కడ 
మెలుకువ అనగా తనకు "మెలుకువ" కాదు.  నిద్రించుచున్నప్పుడు,
మేలుకొనిన తర్వాత, మనము "ఉన్నాము" కదా!  అంటే  నిద్రలో
ఎట్లున్నామో, మెలుకువ వచ్చిన తర్వాత కూడా అలాగేయున్నాము. 
ఇక్కడ మెలుకువ అనునది మిగిలినవారికి, పరిసరములకు, మనస్సుకు, 
శరీరమునకు, ఇంద్రియములకు, వర్తింపవచ్చునుగాని తనకు 
వర్తింపవు. ఇట్లే తన మనస్సు శరీరము, ఇంద్రియములు, తనలో
నుండి పుట్టినవనియూ, తనయందు భాగములుగానే అవి పని
చేయుచున్నవి అనియూ అట్లే పరిసరములు, వస్తువులు సైతము
తననుండి పుట్టినవనియూ తెలియువానికి, "తానే" సత్యమై
మిగిలినదంతయు అసత్యమగును. ఇట్టి స్థితినే "అద్వైతస్థితి" లేక,
"ఎకాంతస్టితి" లేక "కైవల్యము" అను పేర్లతో పిలువబడుతుంది. భగవద్గీతలో 
(శీకృష్ణుడు ఇట్టి స్థితిని "అనన్యము" అని చెప్పెను,
ఇదే యోగులచే జ్యోతిర్మయమైనట్టి స్థితిగా దర్శింపబడినది. 

49

శ్రుతానుమానప్రజ్ఞాభ్యాం అన్యవిషయా విశేషార్థత్వాత్ !

శ్రుతా = వినినట్టిది.
అనుమాన = గ్రహింపబడిన విషయము
ప్రజ్ఞాభ్యాం = ప్రజ్ఞ లచేత
అన్య విషయా  = ఇతర విషయముల చేత 
విశేషార్థ = విషయము నశించి నట్టి అర్థము 
త్వాత్ = లేక సారాంశము కలిగినది 

  శ్రవణ, అనుమానముల వలన కలిగే మెలుకువల యందు,
ఇతరమయిన విషయములుండవు గనుక అట్టి ప్రజ్ఞ విశేష అర్థమును 
కలిగియుండును. 

  

విషయములు సూటిగా గ్రహించడం వలన ఇంద్రియములు
తమకన్న భిన్నమైనవిగా గుర్తి౦చుచున్నవి. నిజానికి  విషయములుగా 
ఇంద్రియములు చూచేవి తమయందలి ప్రతిస్పందనే 
తప్ప నిజముగా బాహ్యవిషయములను గ్రహించుటలేదు. కన్నుచూసేది
బయటనున్న వస్తువుయొక్క ప్రతిబింబము కంటి "రెటీనా"
పై కలిగిన నాడుల స్పందనము మాత్రమే గాని, ప్రతిబింబము
గ్రహింపబడడంలేదు. అలాగే రుచిచూసే వస్తువు వలన నాడులలో 
కలిగే  ప్రతిస్పందనమే  రుచిగా అర్హము చేసికొనబడుతున్నాది.
అక్కడ  అర్థము చేసుకొనబడుచున్నది  తనయందలి వాసన
మొదలైన లక్షణములు గాని వస్తువులుగావు. వస్తువులలో 
రుచి వాసన అనే  లక్షణములు౦టే ఆహారమును  శవము
నోటిలో ఉంచితే  శవమునకు రుచి తెలయాలి  కదా?
కనుక ఇక్కడ రుచి, వినికిడి చూపు మొదలైనవి ఇంద్రియ
లక్షణములు గాని బాహ్య విషయములు కావు. అట్టి ఇంద్రియ
లక్షణములు ఇంద్రియముల వలన పుడుతున్నాయి. ఇంద్రియములు
మనస్సునందు పుట్టును. ఇట్లు పై సూత్రమునందు చెప్పబడినట్లు
ఇవన్నియు సత్యమునుండి పుట్టేవి. సత్యమనగా తానున్నానని
తనకు తెలియుట. ఇట్టి స్టితి వలన విషయములు, ఇంద్రియములు 
వేరుగా నుండక అంతయు తానుగా యుండును.

Vidura Neeti Index

మహాభారతంలో విదురుడు ధృతరాష్ట్రుని మంత్రిగా కౌరవ-పాండవ యుద్ధాన్ని నివారించడానికై బోధ చేస్తాడు. ఈ సంభాషణని శ్రీ పురాణపండ రామమూర్తి గారు 1961 లో తెలుగులోకి అనువదించేరు.దీనిలో అనేక నీతి వాక్యాలు పొందు పరిచేరు. వాటిలో చాలామటుకు నేటికీ వర్తిస్తాయి. చదివి తరించండి.

విదుర నీతి Part 1

విదుర నీతి Part 2

విదుర నీతి Part 3

విదుర నీతి Part 4

విదుర నీతి Part 5

విదుర నీతి Part 6

విదుర నీతి Part 7

కొన్ని ముఖ్యమైన విదుర నీతులు

చక్కనివాక్కులు గలవాడు, తర్కమెరిగిన వాడు సమయస్పూర్తిగలవాడు అవసరమెనచోట శాస్త్రమును చెప్పగలవాడు విషయమును త్వరగా నెరుగువాడు, మేలు చేయువాడు, కీడుచేయనివాడు పండితుడనబడును.

శాస్తజ్ఞానము లేక పలవరించువాడు గాలిమేడలు కట్టువాడు అధర్మపనులతో ఆభరణములను కొనువాడు, తన పనిని వదలుకొని లోకవ్యవహారమున మెప్పుకై చరించువాడు, సదా సంశయములు గలవాడు, తొందరపనులను ఆలస్యముగా చేయువాడు, పిలువకనే పోవువాడు, అడుగకపోయినను చెప్పువాడు, తన తప్పును ఇతరులపై మోపువాడు మూఢుడనబడును.

రుచిగల పదార్థములను ఒక్కడే తినరాదు. బాటలో ఒంటిరిగా వెళ్ళరాదు అందరు నిద్రించు నపుడు ఒక్కడు మేల్కొనరాదు. ముఖ్య విషయముల నొక్కడే ఆలోచింపరాదు.

ఈ ప్రపంచమున ఇద్దరే అధములు గలరు. కార్యశూన్యుడైన గృహస్థుడు. సర్వకార్యారతుడైన సన్యాసి, అలాగే ఇరువురు దుఃఖభాగులు గలరు. వారెవరనగా శత్రువులను మిగిల్చిన రాజు. ఇంటి నొదలిపెట్టన పండితుడు.

ఏమరిపాటుగల వానివలన దొంగలు బతుకుచుందురు. రోగులవలన వైద్యులు జీవించుచుందురు. కాముకుల వలన వేశ్యలు మనగలుగుదురు. యజ్ఞము చేయువారి వలన ఋత్విక్కులు వసించుచుందురు. పేచీలున్నచోట న్యాయాధిపతులు రాణించుచుందురు. మూర్ఖులవలన పండితులు తిండారగించుచుందురు. ఆ యారుగురి వలన ఈ యారుగురు బతుకుచున్నారు.

"పదుగురాడు మాట పాడియై ధర జెల్లు" యని మనము వినియున్నాము. "పదుగురాడు మాట పనికిరాదు" అని విదురనీతిలో తెలియును. ఆ పదుగురెవరో వినండి. 1. మత్తుడు, 2. ప్రమత్తుడు, 3.ఉన్మత్తుడు, 4. అలసి పోయినవాడు, 5. కృద్ధుడు 6. ఆకలితో యున్నవాడు 7. తొందరపాటు వాడు, 8. అత్యాశా పరుడు, 9. భయపడువాడు, 10. కాముకుడు

“ఒకదానిచే రెంటిని నిర్ణయించి, మూటిని నాల్గింటితో వశపరచుకొనుము. అయిదింటిని జయించి ఆరింటిని తెలిసికొని ఏడింటిని త్యజించి సుఖింపుము,” అని విదురుడనెను.

ఒకటైన బుద్దిచేత నిత్యానిత్యములను రెండింటిని నిర్ణయించాలి. సాధన చతుష్టయమనెడి నాల్గింటిచేత కామక్రోధ లోభము లనెడి మూడింటిని వశపరచుకొనవలెను. పంచేంద్రియములనే అయిదింటిని జయించి, మోసపుచ్చెడి అరిషడ్వర్గము అనెడి ఆరింటిని కనిపెట్టి, సప్తవ్యసనములనెడి ఏడింటిని విడచి సుఖింపవలెనని భావము,

పాపుల సాంగత్యమువలన పాపము చేయనివారు గూడ శిక్షింపబడుచుందురు. ఎండిన వాటితో చేరుటవలన తడిసినవి గూడ కాలిపోవుచున్నవి. కావున పాపము చేయువారి సంపర్కము మంచిదికాదు.

తినుటకు వీలుగా నుండాలి. తినుటకు యోగ్యముగా యుండాలి. తినిన పిదప చక్కగా జీర్ణము కావాలి. జీర్ణమైన పిదప చక్కగా దేహమున కుపకరించాలి. అట్టి ఆహారమునే భుజించాలి.

చూపుతో, మనసుతో, మాటతో, కర్మతో లోకము నెవడు ఆకర్షించునో వానిని లోకము ప్రసన్నముగా చూచును. ఎన్నటికి ఫలితము నివ్వని కార్యములను మొదలిడరాదు.

పూలు కందకుండా తుమ్మెద తేనెను గ్రహించునట్లు ప్రభువు ప్రజలను నొప్పింపక వారినుండి ధనమును గ్రహింపవలెను అని విదురుడనెను.

దీపముచేత చీకటిలో యున్న వస్తువు తెలియును. నడవడిక చేత ధర్మము తెలియును. వ్యవహారము చేత మంచితనము తెలియును. శూరుడైనవాడు భయము లేర్పడినపుడు తెలియును. ధీరుడు కష్టములలో తెలియును. మిత్రులేవరో, శత్రువులెవరో ఆపదలలో తెలియుదురు.

మంచి పనులు చేయుటవలన సంపద కలుగును. నేర్పువలన సంపద వృద్ధి చెందును. సామర్థ్యము వలన కుదుట పడును. మిడిసి పడనిచో నిలువగలుగును.

రాత్రి సుఖముగా నిద్రించుటకు తగిన స్థితిని పగటి యందే తయారుచేసుకోవాలి. వర్షాకాలమున హాయిగా ‌ జీవించు యత్నమును తక్కిన యెనిమిది మాసములలో చేయవలెను. వృద్ధాప్యమున సుఖించుటకు బాల్యముననే యత్నింపవలెను. మరణానంతరము సుఖించుటకు జీవితమంతయు కృషిచేయవలెను.

ముసలితనము రూపమును చెరచును. ఆశ ధైర్యమును పోగొట్టును. మృత్యువు పరాణములను హరించును. అసూయ ధర్మాచరణమును వక్రింపజేయును. క్రోధము సంపదను నశింపజేయును. నీచులసేవ శీలమును పాడుచేయును. కామము లజ్జను తొలగించును. అభిమానము సమస్తమును ధ్వంసమొనర్చును అని విదురుడనెను.

మానవుడు తనను నిందించువారిని తిరిగి నిందించనిచో ఆ నిందలు నిందించినవానినే దహించి వేయును. అదియును గాక నిందించినవాని పుణ్యము సహించినవానిని చేరును.

రథము చిన్నదైనను పెద్దబరువును మోయగలుగును. పెద్దవియైన వృక్షములు ఆ విధముగా మోయలేవు. (శేష్ఠులైనవారు ఎంతటి బరువునైనను మోయ గలుగుదురు. ఇతరులు ఉన్నతులుగా గోచరించినను భారమును మోయలేరు.

సంతాపము వలన రూపము చెడును. బలము తగ్గను. జ్ఞానము క్షీణించును. రోగము వృద్ది చె౦దును. రాగోరినది రాదు. శరీరము దహింపబడును. శత్రువులు ఆనందింతురు. కనుక శోకించుట తగదు.

“చిత్తము చలించువానిని జ్ఞానము లేనివానిని ఇంద్రియములకు వశమైన వానిని సంపదలు, ఎండిన సరస్సును హంసలు చేరనట్లు, చేరకుండును,” అని విదురుడనెను. .

మనిషి వంద సంవత్సరములు జీవించునని వేదములు పలుకుచున్నవి. మరి మానవుడు అంత కాలము ఎందులకు జీవింపలేకున్నాడు? ఏ కారణములో అతనిని మధ్యలో చంపుతున్నవి, అవి ఏమనగా! 1. గర్వము 2. అతిగా వాగుట, 3. పాపాచరణము, 4. క్రోధము, 5. తనసుఖమునే చూచుకొనుట, 6. నమ్మినవారిని మోసపుచ్చుట ఈ ఆరును పదునైనా కత్తులై ఆయువును ముక్కలు చేయుచున్నవి,

కొందరు దుష్టులు కలిసి చేసిన ఆలోచనను వెంటనే తిరస్కరింపరాదు. నీ పై నాకు నమ్మకము లేదు యని పలుకరాదు. ఏదో కారణము చెప్పి తప్పించుకొనవలెను.

"గొప్ప కీడు చేయు మనుజునితో శతృత్వము పెట్టుకొని, అతడు దూరముగా ఉన్నాడని ధీమాగా ఉండరాదు. " అని విదురుడు పలికెను.

తనయందు దోషములనుంచుకొని, నిర్దోషులైన తనవారిని బాధించు మనుజుడు పామున్న ఇంటిలో ఉండువానివలె నిద్రలేక, శాంతిలేక యుండును.

నమ్మదగనివానిని నమ్మరాదు. నమ్మదగినవానిని గూడ హద్దు మీరీ నమ్మరాదు. నమ్మకము వలన జనించు భయము వ్రేళ్ళను గూడ త్రెంచును.

పెద్దలు అరుదెంచునపుడు యువకుని ప్రాణములు పైకిలేచును. అతని కెదురేగి నమస్కరించుటవలన తిరిగి యువకుడు ప్రాణములను బొందును.

"స్త్రీలు పూజార్హులు. గొప్ప వైభవోపేతులు, పుణ్యవతులు, ఇంటికి దీపము వంటివారు, ఇంటిలోని లక్ష్మీ దేవులు. వారిని శ్రద్ధతో కాపాడవలెను" అని విదురుడనెను.

గొప్ప ప్రజ్ఞావంతులు బోధించు విషయము గూడ ఒక్కొక్కసారి నిష్పలమగుచు౦డును. ఎందులకనగా బోధించు విషయమును శ్రోత గ్రహింపలేకపోవుట, గ్రహించినను ఆచరింపకుండుట.

వినయము చెడ్డపేరును తొలగించును. పరాక్రమము చెడును నిర్మూలించును. సహనము క్రోధమును చంపును. ఆచారము చెడు నడవడిని పోగొట్టును.

ఒక్క మాటలో చెప్పవలె నన్నచో తనకు విరుద్ధమైన దానిని పరులకు చేయకుండుటయే ధర్మము. తోచినట్టు ప్రవర్తించుట అధర్మము.

"వేలకొలది ధనమున్నవారు జీవించుచున్నారు, వందలున్నవారు బ్రతుకుచున్నారు. ధృతరాష్ట్రా! సంపదపై ఆశను వీడుము. ఏ విధముగ నైనను బ్రతుక వచ్చును" అని విదురుడు పలికెను.

కట్టెలతో అగ్ని శాంతించదు. నదులతో సముద్రము నిండదు. జీవులతో యముడు తృప్తిని బొందడు. పురుషులతో కులట సంతృప్తి పడదు.

కాయలు, పండ్లు లేని చెట్లను పక్షులు వదలి వెళ్ళునట్లు, మృతుడైన వాని దేహమును బంధుమిత్రాదులు త్యజింతురు. పోయినవాని సంపద నెవరో అనుభవింతురు. దేహ ధాతువులను పక్షులు, అగ్ని తినివేయును.

జీవుడు ఒక నదిలాంటివాడు. పుణ్యమే అందులోని జలము. సత్యరూపమైన బ్రహ్మమునుండి జీవుడనే జీవనది పుట్టినది. ధీర స్వభావమే దాని తీరము. కరుణయే కెరటము. అందు జలకమాడిన పుణ్యశీలి పవిత్రుడగును.

"సుఖము గోరు వానికి విద్య ఎక్కడిది? విద్యగోరువానికి సుఖము లేదు. సుఖమును కోరినచో విద్యను త్యజింపవలెను. విద్యను గోరినచో సుఖమును విడనాడవలెను" అని విదురుడనెను.

Patanjali Samaadhi Paada Fourth Prakarana (Slokas 42-43)

రెండవ ప్రకరణము

42

తత్రశబ్ధార్థజ్ఞాన వికల్పైః సంకీర్ణా 
సవితర్కా సమాపత్తిః 

తత్ర = అక్కడ 
శబ్ధార్థజ్ఞాన వికల్పైః = శబ్దముల అర్థములు, జ్ఞానములు 		
			  అను రెండింటి వికల్పముచేత 
సంకీర్ణ  = కలసివున్నట్టిది
సవితర్కా = వితర్కములతో కూడినట్టిది
సమాపత్తిః = సామ్యమైనట్టిది

  అచ్చట శబ్దముల అర్హము, వికల్పము అను రెండు స్థితుల
యందు నిలిచియుండును. అది కూడా యోగికి సామ్యస్టితియే.

  

పదములు, వాని అర్థములనేవి  అందరకున్నట్లే యోగికి
కూడా ఉంటాయి. ఆ వస్తువులున్నా, లేకున్నా వాటి అస్తిత్వము, 
పరోక్షత అనేవి  యోగిపై ప్రభావము కలిగింపలేవు.
నూతనముగా వివాహమైన వానికి భార్య దగ్గర లేకున్నా, ఆమె
ప్రసక్తి వచ్చినప్పుడు వానికి సంతోషము, పులకరింత కలుగును. 
ఇచ్చట భార్య అను పదము వట్టి పదమే తప్ప దానికి
అస్తిత్వము లేదు. అనగా దాని అర్హములో సత్యము లేదు.
ఇలాంటి వాటి  యందు యోగి ప్రత్యేక భావములను యూహలను
కలిగియుంటాడు. ఎవరైనా, నీకు ఆశ్రమ  నిర్మాణమునకై
ఒక లక్షరూపాయలు ఇస్తానంటే, యోగికి దానిపై ప్రభావము
లేదు. అనగా అతడిచ్చేవాని దాతృత్వబుద్దిని మెచ్చుకొ౦టాడే
గానీ ఇచ్చుటను గూర్చియూహచేయడు. అవతలవాడివ్వలేక
పోతే, నిరాశచెందడం అన్నది యోగికిలేదు. ఆశ్రమ నిర్మాణము
గురించి కలలుగనుట, పథకములు వేసుకొనుట మొదలైనవి
ఉ౦డవు. పథకము వేసికొన్నా, అది ధనము సద్వినియోగము
చేయుటగూర్చి తన కర్తవ్యముగా తయారు చేయుటే గానీ,
ధనము  వచ్చితీరాలనేయూహచేతగాదు. అ౦టే ఇక్కడ  తన
కర్తవ్యము అంతవరకేయని  తెలిసికొ౦టాడుగాని, ఇవ్వలేనివానిని
నిరసించడం, కోపించడం, విమర్శించడం మొదలైనవి ఉండవు. 
ధనము చేతికిస్తే, సద్వినియోగం చేయడానికి వెనుకాడడు. 
ధనము గురించి భయపడడం గాని, ప్రాకులాడడం గాని లేవు. 
ఇక్కడ ధనము అనే పదము దాని అర్థ వికల్పాదుల 
జ్ఞానము యోగిపై ప్రత్యేక ప్రభావమును కలిగించదు. 
అటువంటి స్థితినే వితర్కముతో కూడిన సమాధి స్థితి 
అంటారు. అటువంటి యోగికి ప్రపంచంలో అన్నీ ఉన్నా,
ఏమీ లేనట్లే. 

43

స్మృతి పరిశుద్ధౌ స్వరూప శూన్యేవార్థమాత్ర 
నిర్భాసా నిర్వితర్కా 

స్మృతి పరిశుద్ధౌ = స్మృతి పరిశుద్ధము చెందుటవలన 
స్వరూపశూన్యఇవా =స్వరూపము నశించునట్లు 
అర్థమాత్రనిర్భాసా = అర్థము మాత్రమే ప్రకాశించునట్లు 
నిర్వితర్క = విమర్శలేని స్థితి 

బుద్ధి స్వచ్ఛమైనప్పుడు అర్థము మాత్రమే యుండి రూపము 
నశించి అట్టి స్థితియందు విమర్శకూడాయుండదు. 

  

యోగి కాని వానికి పదములు, అర్థములు వాని యందు 
ఆ వ్యక్తికితో ఉన్న సాన్నిహిత్యము బట్టి ఉంటుంది. 
ఉదాహరణకు పైన చెప్పబడినట్లు భార్య అనే పదము 
తీసుకొంటే, క్రొత్తగా వివాహమైన వానికి భార్య అనే 
పదం వలన మనస్సులో ఆహ్లాదము మొదలైనవి 
కలుగుతాయి. భార్య మరణించిన వానికి అదే పదము 
దుఃఖము కలిగిస్తుంది. భార్యను ద్వేషించే వాడికి, ఆ 
పదముచే మనస్సులో ద్వేషము పుడుతుంది. యోగి అయిన వానికి
మాత్రము పదములయందు ఎలాంటి వాననలూ లేవు. వానికి భార్య
అను  పదానికి  సామాన్యార్థము తప్ప వేరే యూహ రాదు.
అలాగే  భార్య పరిష్వంగములో ఉంటే వానికి ఈ పదములు, అర్థములు 
మొదలైనవేమీ లేవు. భార్య వద్దనేయున్నపుడు భార్య
గురించి  ఊహ వుండదుగదా! అలాగే  యోగి అయినవానికి అంతర్వామి 
యందుండడమే తప్ప వానిగూర్చిన నామరూపాదులు,
ఊహలు, ఆరాధనావిశేషములు లేవు. కనుకనే భాగవతాది గ్రంధముల 
యందు భగవంతునియందు శృంగార రసాత్మకమైన భక్తిని
అత్యున్నతముగా చెప్పేరు. ఇచ్చట శృంగారమునకు కామమను
అర్థము తీయువారు కలరు. అలాంటి వారికర్థమగునట్టిదికాదిది. స్వచ్ఛ
మైన (పేమగలిగిన అన్నాచెలెళ్ళెకు, తల్లీ కుమారులకు,
తండ్రీ కుమార్తెలకు, కామవాసన లేని భార్యాభర్తలకు తేడా
లేదు. ఇలాంటి  ప్రేమే రాధాకృష్ణుల ప్రేమతత్వముగా, గోపికాకృష్ణుల
రాసలీలలుగా వర్ణింపబడినవి. ఇది ఎవరికి వారికి హృదయములో 
అనుభూతి పూర్వకముగా తెలియవలసినదేకాని, వివరింపగలిగినది
కాదు. అర్థము చేసికొనలేనివారికిది బూతు కథవలె కనిపిస్తుంది.
అంటే అలాంటి  వారియందు (పేమ యింకా  కామముగనే తెలియబడుచున్నది 
గాని కామ వాసనలేని ప్రేమ అనుభూతిలోనికి రాలేదని
తెలిసికొనవలెను. ఇక్కడ పరమాత్మయందుండుట యనగా,
ఎట్టి మానసిక వితర్కములు అనగా, ఊహలు, సంఘర్షణలూ లేక
స్వచ్చమైన యనుభూతిగా నుండుటయేయని యర్థము. ఇచ్చట
అనుభూతి సత్యము, ఊహ అసత్యము. అనుభూతి (పేమకు,
హృదయమునకు సంబంధించినది. ఊహ మనస్సుకు సంబంధించినది. 
సమస్తము పరమాత్మయొక్క అస్తిత్వముగా చూసేవానికి 
అంతా ఒక్కటే అనుభవముగానీ, వేరే యూహ ఉండదు.

అనేకమంది వ్యాఖ్యాతలు ఇక్కడ చెప్పబడిన ఈ రెండవ సమాధే 
ముందు శ్లోకములో చెప్పబడిన సమాధికన్నా ఉత్తమమని 
వాదించేరు. కానీ ఈ సూత్రములో పతంజలి అలా ప్రతిపాదించటం 
లేదు. గ్రంధకర్తకు లేని ఊహలు, ఉద్దేశ్యాలు, వ్యాఖ్యాతలు 
కల్పించడం హాస్యాస్పదం. నిజమైన యోగికి అటువంటి తేడా 
లేదు. ఈ చెప్పబడిన రెండు స్థితులూ, సమాధి స్థితిలో 
రెండు అంతర్భాగాలు. అవి యోగి ఉండే రెండు వివిధ స్థితులను 
తెలియజేస్తాయే గాని, వాటిలో ఎక్కువ తక్కువలు లేవు. అతడు 
ఆవశ్యకతనుబట్టి ఆయా స్థితులలో ఉంటాడు. ఇక్కడ ఆవశ్యకత 
అంటే ఇతరులకు సంబంధించినది కాని యోగికి సంబంధించినది 
కాదు. అతనికి ఆవశ్యకతలూ, ఎక్కువ తక్కువలూ లేవు. ఉన్నది 
అంతర్యామి యొక్క పరివ్యాప్తమే !

Vidura Neeti Part 1

సంజయుడు పాండవ శిబిరం నుండి తిరిగి వచ్చిన అనంతరం ధృతరాష్ట్రుడు వాని ముఖాన పాండవుల అభిమతం (గహించి వికలచిత్తుడైనాడు. ఆ క్షణంలోనే ద్వారపాలకుని పిలిచి తక్షణం వెళ్ళి విద్వాంసుడైన విదురుని తీసుకొనిరమ్మన్నా డు. ద్వార పాలకుడు ఆమాత్యమందిరానికి వెళ్ళి విదురుని వెంట బెట్టుకుని వచ్చాడు. సింహద్వారంలో విదురుడు నిలబడ్డాడు. పరిచారకుడు లోపలకుపోయి ఆవార్త నివేదించాడు, ధృతరాష్ట్రుడు విదురుని లోపలకు ప్రవేశపెట్టమన్నాడు, రాజాజ్ఞానుసారం విదురుడు అ౦తఃపురంలో అడుగుపెట్టి, "ప్రభూ! నేను విదురు డను, మీ ఆజ్ఞానుసారం మీ సమ్ముఖానికి వచ్చాను. ఇప్పుడు నేను చెయ్యవలసిన పనేమిటో ఆజ్ఞా పించగోరుతున్నాను" అని చేతులు దోయిలించాడు.

The Kaurava King Dhrutarashtra was in a forlorn state because of Pandavas. He ordered that his minister Vidura be brought to his presence. Accordingly, Vidura was brought to his abode.

విదురా! ధీమంతుడైన సంజయుడు ఉప ప్రాప్యంనుండి తిరిగి నచ్చి నాకు విశేషాలన్నీ వివ రించాడు. తూర్పు తెల్లవారుతుండగా మన సభా భవనంలో సంజయుడు విషయాలన్నీ వివరిస్తాడు, నా మనస్సు ఎంతగానో వికలమవుతోంది. చింతాగ్నిలో వేగిపోతున్నాను. కంటిమీద రెప్ప వాలడం లేదు ఈ రాజ్యంలో ధర్మార్ధ వివేకం నీకంటె ఎవరికీ ఎక్కువ లేదు. కనుక ఇప్పుడు నాకు శాంతిని కలిగించే మార్గమేదో చెప్పు. సంజయుడు రేపు సభలో వినిపించబోయే వారి సందేశం ఎలా ఉంటుందో తెలియడం లేదు. అదే నన్ను వేధిస్తోంది. అని ధృతరాష్ట్రుడు విచారంతో ప్రశ్నించాడు.

The King said, "Vidura, my charioteer Sanjaya will reveal all the things happening in the battle field at sunrise. My heart is torn asunder. I am boiling with rage. I need you to advise me and pacify me."

ప్రభూ ! బలవంతులతో విరోధం దుర్భలులకు ఉచితం కాదు. అటువంటివారికి రాత్రివేళ నిద్ర పట్టదు. ఇతరులసంపదలను హరించినవారికి, కాము కునికి, చోరునికీ నిద్రరాదు. ఇటువంటి దోషాలు మీలో లేనప్పుడు మీ కెందుకు నిద్రరావటం లేదు? పరధనాన్ని మీరు ఆశించడ౦ లేదుగదా?- అని విదురుడు ప్రశ్నించగా ధృతరాష్టృడు- నేను నీముఖంనుండి ధర్మప్రవచనం కోరుతున్నాను- అన్నాడు.

"O King, it is unwise for the weaklings to fight with the righteous. One who steals others' wealth and lusts after women, will not be able to sleep. You are not coveting others' wealth, are you?" said Vidura. The King replied that he was expecting a discourse on dharma that tells his duties.

పభూ! ఉత్తమలక్షణాన్వితుడైన ధర్మరాజు త్రిలోకాధీశుడు కాగలడు. అటువంటి వాడు మీ అజ్ఞలను సర్వదా శిరసావహించేవాడు. ఈ విషయం విస్మరించి మీరు వారిని అడవులకు పంపారు. మీరు ధర్మాత్ములు, ధర్మజ్ఞు లు అయినా అంధులు కావడంవల్ల వానిని గుర్తించలేక విపరీత మార్గాన ప్రవర్తిస్తూ వారి రాజ్యభాగంకూడా వారి కివ్వలేక పోతున్నారు. ధర్మజుడు సత్యపరాక్రముడు. ధర్మనిష్ఠుడు. మీయందు గురుభావం కలవాడు. ఇన్ని సద్గుణాలు వానిలో ఉన్నాయి కనుకనే ఎటు వంటిక్లేశాలైనా నిర్లిప్తంగా సహిస్తున్నాడు.

"O King, the repository of dharma and righteousness like Dharma Raja is naturally the king of all three worlds. Ignoring this, you drove him out of your kingdom to the forests and now you rescind the offer to share the kingdom that is rightfully his. Dharma Raja is a pacifist and full of divine qualities. More importantly he respects you as an elder. Because of such an unblemished character, he is able to undergo the torture you put him through".

మీరు దుర్యోధన, దుశ్శాసన, కర్ణ, శకుని ప్రభృతి అయోగ్యులపై విశ్వాసముంచి రాజ్యభారం వారి కప్పగించి శాంతిని వా౦ఛించడం వివేకం కాదు. సాత్విక స్వభావమూ ఉద్యోగయత్నమూ, దుఃఖసహనమూ, నిశ్చలధర్మస్థితి కల పురుషుడు ఎన్నడూ వంచితుడు కాడు. వానినే విద్వాంసుడని మనీషులంటారు. దుష్కర్మలకు దూరంగా ఉంటూ అస్తికబుద్ధితో, శ్రద్ధాసక్తులతో సత్కర్మలను అను ష్ఠించడమే పండితలక్షణం. క్రోధము, లజ్జ, గర్వము, హర్షము, ఆత్మస్తుతి ఎవనిని వంచించవో వాడే విద్వాంసుడు. ప్రజలు ఎవని సలహాలను గ్రహిస్తారో వాడే విద్వాంనుడు. ధర్మార్థాలనుసరిస్తూ,

Vidura continued. "You have given Duryodhana, Dussasana, Karna and Sakuni -- all evil people--the royal duties. It is the reason your mind is not resting. One who has satva guna, is duty bound, can tolerate tragedies, has unwavering commitment to dharma will never be defeated. Such a person is called a wise and learned being. Staying away from evil deeds, being curious, performing duties with impeccable character are the hallmarks of the learned. Anger, shame, egotism, lust, praise won't affect the wise. He will be the one sought for counsel.

లోకవ్యవహారం గ్రహిస్తూ, భోగచింత లేక ఫురుషార్థాన్ని సాధిస్తూ, శక్త్యానుసారం కృషిచేస్తూ విషయాలను స్వల్పకాలంలొ గ్రహిస్తూ, ఆప్రస్తుత ప్రసంగాలు చెయ్యకుండా, దుర్లభ వస్తువులను కోరకుండా, పోయినవాటికోసం శోకించకు౦డా, విపత్తులలో ధైర్యం పోగొట్టుకొనకుండా, ఆర౦భించిన కార్యాలను మధ్యలో ఆపకుండా, సోమరియై కూర్చోకుండా, మనస్సును వశపరచుకొని చరించువారు పండితులు. వారె

A scholar is one who is able to partake in wordly transactions; earn a livelihood by working as necessary; learn the context speedily; stay away from pointless chatter; refrain from seeking unattainable objects; avoid depression over losing ephemeral objects; be resilient in danger; always finish the task at hand; avoid laziness; control the mind.

ప్పుడూ మంచిపనులే చేస్తారు. కృతజ్ఞులై చరిస్తారు. ఆదరిస్తే అనందమూ, అనాదరిస్తే ఆగ్రహమూ పొందరు. గంభీరగంగాహృదసదృశహృదయంతో ఉంటారు. పదార్ధాల యదార్థస్వరూపం వారికి తెలు స్తుంది. ఒకానొక కార్యం నిర్వహించడాని ఉత్తమ సాధనాలు వారెరిగిఉంటారు. ఉపాయాలలో అపా యంలేని విధానాలు వారికి తెలుస్తాయి. వారి వాక్కుకు ఆవరోధముండదు, వారిప్రతిభ గ్రంధ విషయాలను అవలీలగా గ్రహిస్తుంది. తార్కికశక్తి వారిసొమ్ము. వారిబుద్ధి విద్యను అనుసరిస్తుంది. వారి

Such scholars always perform good deeds. They are grateful for everything they have and are loyal. They don't walk in pomp after praise or feel dejected upon insult. They are like the personalities of a sacred river and the mighty ocean. They understand the inner mechanism of thought and action. They know the right tools for proper action. They can use their intellect to overcome peril. Their words won't be contradicted. Reading the scripture is not hard for them. They follow the path of constant learning.

విద్య బుద్దియొక్క అదుపులో ఉంటుంది. శిష్టా చారాలను వారు ఉల్లంఘించరు. విద్యావివేక౦ లేనిదే గర్వంతో చరించేవాడూ, దరిద్రుడై తీవ్ర మనోరధాలు కలవాడూ మూర్ణులే. ఏ కృషీ చెయ్య కుండా సంపదలు వాంఛించేవాడూ, స్వీయకార్యాలు విడచి పరాచారాలు పాటించేవాడూ, మిత్రులతో అసంబద్ధంగా చరించేవాడూ, అయోగ్యాలను వా౦ఛి౦చేవాడూ, సఖులను తిరస్కరించేవాడూ, బలవంతులతో వైరం పెంచుకొనేవాడూ శత్రువులతో మైత్రి సాగించి మిత్రకోటితో శాత్రుత్వం నెరపేవాడూ, సందేహచిత్తుడై సర్వకార్యాలనూ సకాలంలో

The knowledge is within the control of intellect. One who disregards vedic rites, is arrogant with knowledge, aspires for great things being a pauper is truly a fool. Those who devoid of any effort seek wealth, perform other acts neglecting duties, seek the company of fools, reject the offers of good friendship, join hands with the enemies of their friends, being doubts ridden cannot perform duties on time, be loners, run away from the parents, speak of scripture without proper training, trust the untrustworthy, perform bad karma, always easy to offend and pick arguments, advise the unqualified, befriend the non-believers of vedas are all fools.

నిర్వ ర్తించనివాడూ, మిత్రశూన్యుడూ, పితృదేవతా కర్మలు నిర్వర్తించనివాడూ అనాహూతుడై ఆగ మి౦చేవాడూ, పృచ్చ లేకుండా భాషించేవాడూ, కృతఘ్నులను విశ్వసించేవాడూ, దోషాచారపరాయ ణుడూ, పరదోషగ్రహణచిత్తుడూ, వ్యర్థక్రోధీ, అనధికారులకు ఉపదేశాలిచ్చేవాడూ, శూన్యాన్ని ఉవాసించేవాడూ, కృపణులను ఆశ్రయించేవాడూ వీరందరూ మూర్ఖులే.

విద్యాధనాలు విరివిగా ఉన్నా గర్వం లేకుండా చరించేవాడు పండితుడు. తనవల్ల పోషింపబడే వారికి భోజనభాజనాదులు సమకూర్చకుండా స్వోదర మాతృపూరణం చేనుకొనేవాడు మహామూర్జుడు. మానవుడు ఒక్కడు చేసిన పాపఫలం ఎందరినో వేధిస్తుంది. పాపఫలానుభవంతో అది వారిని విడిచి పెడుతుంది. కాని కర్త మాత్రం దోషిగానే ఉంటాడు. మహావీరుని హన్తంలోని ధనస్సునుండి వెలువడిన

A scholar is humble despite his vast knowledge. A fool ignores the needs of his dependants and looks after his needs above all. A single individual's sins affect the humanity. The world suffers from the evil deeds of unrighteous people. A great archer's arrow may not affect all the people of the world. But a scholar's curse can turn the fortunes of a country upside down. One has to use discretion and have faith in vedas. He has to use counseling, reward and if necessary force to declaw his enemies. Before that he has to be free from the control of the five senses. Where possible he has to make truce and use the methods described in the scripture. He has to refrain from exploiting women and hunting animals for pleasure; be a teetotaller; and stay away from all deplorable qualities of the degenerate.

బాణం ప్రతిపక్షవీరులలోని ఎవరినీ వేధింపక పోవ చ్చును, కాని విద్వాంసుని వాక్కు సర్వప్రజా సమూ హంతో రాష్ట్రాన్నికూడా నశింపచెయ్యగలదు. ఆత్మ బుద్ధితో కర్తవ్యాకర్తవ్యాలను నిశ్చయించుకొని శత్రు మిత్ర ఉదాసీనులను సామ దాన భేదదండోపాయా . లతో వశపరచుకొని పంచే౦ద్రియాలను జయించి సంధి విగ్రహ, యాన, ఆసీన, ద్వైధీభావ సమా శ్రయగుణాలను గృహించి, స్త్రీ, ద్యూత, మృగయా వినోద, మద్యపాన, కటువచన, కఠినదండ స్వభావ కర్కశ వృవర్తనాది అన్యాయాలను విడిచి సుఖించాలి.

Patanjali Samaadhi Paada Fourth Prakarana (Sloka 36)

రెండవ ప్రకరణము

36

విశోకావా జ్యోతిష్మతీ

విశోకా = శోకములేనిది
వా = లేక
జ్యోతిష్మతీ  = వెలుగుతోనిండినది 

  
మనస్సునందు జ్యోతిని నింపుటనే దుఃఖమును తొలగించ
వచ్చును.

  

మనస్సుకు దుఃఖము మొదలైనవి కలుగడం అభ్యాసము
చేత జరుగుతుంది. అలాగే కొన్నికొన్ని పరినరములు మనస్సుపై 
ప్రభావము కలిగిస్తాయి. ఉదాహరణకు, ఒక దుఃఖిస్తున్న వ్యక్తిని 
చూస్తే, సానుభూతిచే, తనకుకూడా దుఃఖము పుడుతుంది.  
అలాగే  ఒంటరిగా చీకటిలోను౦టే భయము కలుగుతుంది. అంతేకాక
అలాంటి  సంఘటనలు స్మరణకు వచ్చినపుడల్లా, ఆా అనుభూతులు 
మనస్సుకు కలుగుతాయి. అలాగే  ఒక గాలి వెలుతురు లేని 
గుహను కాని, సొరంగమునుగానీ ఊహించుకొ౦టే 
తనకు ఉక్కిరిబిక్కిరిగానున్నట్టు అనిపిస్తుంది. తనకు తీవ్రహాని 
చేసినవారు జ్ఞప్తికి వస్తే  ఆవేశముతో  ముఖ మెఱ్ఱబడుట,
చేతులు బిగిసికొనుట గుండెవేగముగా కొట్టుకొనుట మొదలైనవి 
కలుగుతాయి. అ౦టే ఇక్కడ వస్తువు ఎదురుగా లేకున్నా,
కేవలము స్మరణ చేతనే మనస్సును ప్రభావితము చేయవచ్చునని 
తెలుస్తోంది. అంతేకాక సంపెంగ, మంచిగంధము మొదలైనవి 
స్మరిస్తే, వాటి సువాసనతో మనస్సు నిండుతుంది. కనుక 
మనస్సులోని వస్తువును బట్టి తన చుట్టునున్న వాతావరణము 
ఆనందకరముగా గానీ దుఃఖమయముగా గాని పరిణమిస్తుంది. 

మనస్సుకు సంతోషము, ఉల్లాసము కలిగించు 
విషయములను, రూపములను ఎన్నుకోవచ్చును కదా 
అని అంటే, అది మంచిదేకాని, మనస్సు ఒకే రూపముపై 
ఎక్కువ కాలం నిలువదు. మార్పుకోరడం మనస్సుకు సహజము. 
రూపములననుసరించి కొత్తరూపములు, విషయములు
మనస్సులో సాక్షాత్కరిస్తాయి. ఆకారములు, రూపములు, 
రంగులు మొదలైనవి మనస్సును బంధిస్తాయి. కనుక
పెద్దలు మరొక మార్గము కని పెట్టేరు. అదే  కాంతిని దర్శించడం. 
అంటే కనులు మూసుకొని కాంతిని ధ్యానము చెయ్యాలి. 
ఒక పెద్ద వెలుగు భూమ్యాకాశములంతటా వ్యాపించియున్నట్టు,
తానా వెలుగులోనున్నట్టు, తాను కూడా ఆ వెలుగులో భాగమై,
ఆ వెలుగునకు కేంద్రముగానున్నట్టు, తనకు పైన, క్రింద, చుట్టూ 
కాంతియున్నట్టు ధ్యానము చెయ్యాలి. ఇది చేయడం 
కొంచెము కష్టమనిపిస్తే, సూర్యకాంతిని ధ్యానము చెయ్యాలి. 
సమస్తము బంగారు కాంతిగానున్నట్టు, ఈ ప్రపంచమంతా అటువంటి  
బంగారువర్షముతో నిండియున్నట్టు ధ్యానము చెయ్యాలి. 
లేక ఇది కూడా కొంచెము కష్టమనిపిస్తే, దీపమును
వెలిగించి, దీపమును చూస్తూ, కనులు మూసుకుని ఆ
దీపకళికను లేక జ్యోతిని చూస్తున్నట్లుగా ధ్యానము చెయ్యాలి. 
క్రమేణా ఆ జ్యోతి సమస్తమును ఆవరించియున్నట్లు 
ధ్యానము చెయ్యాలి. ఇదే  నారాయణోపనిషత్‌ లో 

"ఆర్దృ౦ జ్వలతి జ్యోతిరహమస్మి 
బ్రహ్మాహమస్మి  జ్యోతిరహమస్మి "

అని వివరింపబడినది. ఇలా ధ్యానము చేయడంవలన 
మనస్సు కాంతివంతమై ప్రకాశవంతమవుతుంది. మనస్సులోని 
రూపములు, ఆకారములు నశించి పైన చెప్పబడిన 
సంస్కారములన్నీ క్రమేణా నశిస్తాయి. ఇలా ప్రతిదినం 
ఒకే సమయాన, ఒకే ప్రదేశాన ప్రశాంతముగా కూర్చొని 
జ్యోతిని ధ్యానం చెయ్యాలి. ఒకవేళ ఏదో రంగును ధ్యానం 
చేయడం సులభమనిపిస్తే, బంగారు వర్ణము, లేదా 
గులాబి వర్ణము లేదా ఆకాశ నీలము అనే మూడు వర్ణాలు 
యోగసాధనకు సౌలభ్యము కలిగిస్తాయి. కాబట్టి 
ఆ వర్ణాలలో ఒకదానిని ధ్యానం చేస్తే, మనస్సు ఆ 
వర్ణమునుండి కాంతి వైపు క్రమేణా మరలుతుంది. అలా 
కాంతిని దర్శించి, అనుభవిస్తే అంతఃకరణానికి సుఖ 
దుఃఖముల స్పర్శ ఉండదు. 

Bhagavata Origin Melancholy Of Vyasa

	
  

  
  
వ్యాసుని నెరాశ్యము  

ద్వాపర యుగము ముగియు సమయ మాసన్నమాయెను. సత్యవతీ నందనుడగు వ్యాసుడు
ఒకనాడు సరస్వతీ నదీజలములలో స్నానాది కర్మములను ముగించి, నిర్మలమై పవిత్రమై నొప్పారు
బదరికాశ్రమమున ధ్యానచిత్తముతో కూర్చొని యుండెను.

వ్యాసుడు వేదములను సంస్కరించిన మహనీయుడు. అష్టాదశపురాణములకు కర్తయైనవాడు.
(బహ్మసూత్రములను రచించినవాడు. వేదవ్యాసుడని క్రీర్తింపబడెను.

వ్యాసుడు అశ్రుపూర్ణవదనుడై విచారముతో గూర్చొని యుండెను. ఆ దారిన అదే సమయానికి
వెడుచుండిన  నారదమహర్షి వ్యాసుని గాంచెను. వ్యాసుని ముఖారవిందమున గోచరమయ్యే బాధను
గ్రహించెను. వ్యాసుని ప్రశ్నించెను. “పరాశరాత్మజా! మీ వదనమున విషాదఛాయలు అలుము
కొనుటకు కారణమేమి? సర్వశాస్త్ర పారంగతులెన మీకు అశాంతి ఎలా ఏర్పడినది?"


ఉ|| ధాతవు భారతశృతి విధాతవు వేదపదార్థజాల వి


జ్ఞాతవు కామ ముఖ్యరిపు షట్క విజేతవు  (బహ్మ తత్త్వ ని


ర్ణేతవు  యోగినేతవు వినీతుడ వీవు చలించి చెల్లరే


కాతరు కైవడిన్‌ వగవ గారణవేమి పరాశరాత్మ  జా

నారదుని మాటల నాలకించిన వ్యాసుడు ఇలా పలికెను.“నారదమునీంద్రా! అదియే నాకును
అవగత మగుటలేదు. నీవు త్రిలోక సంచారివి. జ్ఞానివి. నీకు తెలియని విషయము లేదు. నీవు
మూడులోకముల యందు చరించుచుందువు. వాయుదేవుని వలె నిఖిల లోకముల
మెలగుచుందువు.  బ్రహ్మశరీరము నుండి పుట్టినవాడవు. పురాణపురుషుడైన విష్ణుమూర్తిని
కీర్తించుచుందువు. అన్ని దిక్కులయందు నీ పవిత్ర  పాదముల నుంచితివి. గొప్ప జ్ఞానవంతుడవై
తరించితివి .


క || పుట్టితి వజు తనువున జేపట్టితివి పురాణపురుషు భజనము పదముల్


మెట్టితివి దిక్కులం దుది ముట్టితివి మహాప్రబోధ మున మునినాథా

“మునీంద్రా! నీకు తొలియని ధర్మము ఏ లోకమునను లేదు. సమస్తమును దర్శించినవాడవు.
ఈ నా నైరాశ్యమునకు కారణమేదియో నీకు తెలియును. దయతో నాకు వివరింపుము"


క||నీ  కెఱుగరాని ధర్మము లోకములను లేదు బహువిలోకివి నీ  వీ


నా కొఱత యెట్టి దంతయు నాకున్‌ వివరింపవయ్య నారద కరుణన్‌

నారదుడు క్షణకాల మాలోచించి వ్యాసునితో ఇలా పలికెను. “మహాత్మా! నీవు ధర్మార్థ
కామములను తెలిపెడి (తివర్గములను గూర్చి మహాభారతాది గ్రంథములలో రచించితివి.  శ్రీ మహా
విమ్హవు యొక్క దివ్యగాథలను కీర్తించు మోక్షప్రదాయకమగు గ్రంథమును రచింపకుంటివి.
హరినామ స్తుతికి నోచుకోని కావ్యము విచిత్రార్థములతో గూడి యుండినను కాకుల గర్తమువలె
యుండును.

మహాత్మా! వ్యాసా! జటిలమైన వేదాంత శాస్త్రమును ప్రవచించిన నీవు భగవద్భక్తిని గూర్చి
( పత్యేకముగా (పవచించవైతివి. ఎంతటి జ్ఞానము కలిగినను భక్తిలేనిదే ముక్తిరాదు. భగవానుని అనంత
కళ్యాణ గుణములను కీర్తి౦చకపోవుటయే నీ ఆవేదనకు ముఖ్యకారణము. వారిభక్తిని విరివిగ
పంచెడి భాగవత కావ్యమును రచించి మీ హృదిలోని ఆవేదనను పోగొట్టుకొనుడు" యని
తెలియజేసెను.


ఉ|| అచింత్యమైన ధర్గచయ మంతయు జెప్పితి వందులోన నిం ఆ కణము నిం


చించుక గొని విష్ణుకథ లేర్పడి  జెప్పవు ధర్మముల్‌ (పవం


చించిన మెచ్చునే గుణవిశేషము లెన్నిన గాక నీకు నీ

కొంచెము వచ్చుటెల్ల వారి గోరి నుతింవుమి నార్యవూజితా
‌
నిర్గతకర్మము, నిరుపాధికమునగు జ్ఞానము హరిభక్తి లేకుండా సిద్దించదు. ఈశ్వరార్పణ
బుద్దితో చేయబడని కర్మము ఈశ్వరప్రియము గాబోదు. భక్తిరహిత కర్మ జ్ఞానములు నిరర్ధకములు.
కనుక భవబంధములను తొలగించు వాసుదేవుని లీలా విశేషములను వర్తింపుమని నారదుడు వ్యాసునికి
చెప్పెను. భక్తియుతుడు సంసారమున చిక్కడు. భక్తిరస వశీకృతుండై హరిచరణ సేవను సదా
చేయుచుండు ననెను.


ఓం నమో భగవతో వానుదేవాయ ధీమహి


(పద్యుమ్నాయా నిరుద్దాయ నమ స్స౦కర్షణాయ చ

అని నారదుడు కీర్తించి కృష్ణనామ వైభవమును వివరించుచు తన పూర్వజన్మ వృత్తాంతమును


At the denouement of dwapara yuga Vyasa,
the son of Satyavati, was in deep meditation
on the banks of Saraswati river. He had
restructured Vedas, wrote eighteen puranas
and authored Brahma Sutras. He was called
Veda Vyasa.

Vyasa was in melancholy and shedding tears as
the Narada muni was passing by. Narada was
stunned and said "O son of Parasa, your
face looks very sad. Being an omniscient what
is the reason for this melancholy?"

Vyasa replied: "O Narada, I don't know why
I am depressed. You tour all the worlds. You are
well versed with all the lokas. You are born
to Brahma Deva and praise Lord Krishna. You
accomplished a lot and made your life fruitful.

Narada interjected: "O sage, you described
dharma, artha (wealth) and kama (desire) in various ways
in Maha Bharata and puranas. But you have not
dwelled on the devotion to Sri Hari. No matter
how much knowledge you gain from reading books,
without devotion such knowledge won't bear fruits. 
Why don't you write Bhagavata describing the
greatness of Sri Hari? This will certainly end
the depression. The nirguna (devoid of qualities) and
nirupadhika (devoid of body) knowledge cannot be
gained without devotion. The karma done without
offering the fruits to the Lord, won't please
the Lord. In a nutshell, knowledge without devotion
is useless. Why don't you write about the
lila of Sri Hari that will offer salvation to the
devotees? With devotion one will not be caught
in the unending samsara and attain Sri Hari."